Bağımsızlığa giden yol: Kanlı Ocak

Azerbaycanlılar, 20 Ocak 1990'da Sovyet ordusunun Bakü ve diğer illerde kadın ve çocuk ayrımı yapmaksızın yaptığı katliamın kurbanlarını anıyor.

Aradan geçen 28 yıla raÄŸmen acısı tüm Azerbaycanlıların kalbinde tazeliÄŸini koruyan ve tarihe "Kanlı Ocak" adıyla geçen katliam, 70 yıl süren Sovyet esaretinden sonra bağımsızlığın kazanılmasında önemli dönüm noktası oldu.

Olaylar, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü hızlandırdı. Azerbaycan tarihinde önemli bir dönüm noktası olan ve 150'ye yakın sivilin hayatını kaybettiği olaylar Azerbaycanlılarda bağımsızlık duygusunu alevlendirdi. Olaylarda ayrıca 750 kişi de yaralandı.

O dönem çekilen fotoÄŸraf ve video görüntüler Sovyet ordusunun yaptığı vahÅŸeti ortaya koyuyor. Åžehitler, 1918'de Bakü'yü Ermeni ve BolÅŸevik çetelerden kurtaran Kafkas Ä°slam Ordusu ÅŸehitlerinin gömüldüğü tepede ve bugün "Åžehitler Hiyabanı" adıyla bilinen bölgede defnedildi.

Azerbaycanlılar 28 yıldır her yıl 20 Ocak'ta, ellerinde kurbanların simgesi haline gelen karanfillerle şehitliğe akın ediyor.

"ONLAR VATAN İÇİN CANLARINDAN GEÇTİLER"

AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Kafkasya Araştırmaları Enstitüsü Başkanı ve Bağımsız Milletvekili Prof. Dr. Musa Gasımlı'ya göre, "Kanlı Ocak" Sovyetlerin Azerbaycan'a karşı işlediği bir suç, aynı zamanda Azerbaycan halkının kahramanlık sayfası.

Sovyet yönetimini, Komünist Partisi, ordu ve istihbarat ile ekonominin ayakta tuttuÄŸunu söyleyen Gasımlı, "Azerbaycan ÅŸehitleri kendi kanlarıyla komünist ideolojiyi tarihin çöplüğüne attı. Ordu ve istihbarat halka ateÅŸ açtığı için tamamen güven kaybetti. Sovyet ekonomisi, birliÄŸe üye ülkelerin birbirine bağımlı olduÄŸu ÅŸekilde kurulmuÅŸtu. 20 Ocak olaylarından sonra Azerbaycan'da 40 gün genel grev yapıldı ve bu da Sovyet ekonomisinin sistemini bozdu. Åžehitlerimizin anısı bu devlet kaldıkça ebediyen yaÅŸayacaktır. Çünkü onlar vatan için canlarından geçtiler." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

AZERBAYCAN'IN BAĞIMSIZLIĞINDA ÖNEMLİ ROL OYNADI

Tarihçi Yrd. Doç. Dr. Ramin Sadıkov da 20 Ocak olaylarının Sovyetlerin dağılmasında ve Azerbaycan'ın bağımsızlığını elde etmesinde büyük rolü olduğunu vurguladı.

Dönemin SSCB lideri Mihail Gorbaçov'un 1985'te baÅŸlattığı "perestroyka" (yeniden kurma) politikasının gerçekleÅŸtirilmesinde yapılan yanlışların etnik sorunlar doÄŸurduÄŸunu dile getiren Sadıkov, Azerbaycan toprağı olan DaÄŸlık KarabaÄŸ'da yaÅŸayan Ermenilerin, bu bölgenin Ermenistan'a baÄŸlanması talebinde bulunduÄŸu hatırlattı.

Ermenistan'da yaşayan Azerbaycanlılarla, Azerbaycan'da yaşayan Ermeniler arasında da zaman zaman sorunlar çıktığını ve 1988 sonlarında karşılıklı olarak toplu göç yaşandığını anımsatan Sadıkov, Ermenistan Parlamentosunun 9 Ocak 1990'da Dağlık Karabağ'ın Ermenistan'a dahil edilmesi yönünde karar alması üzerine Azerbaycan'da yüz binlerce insanın katılımıyla mitinglerin başladığını hatırlattı.

Sovyet yönetiminin durumu kontrol altına almak için Bakü'de OlaÄŸanüstü Hal ilan ettiÄŸini belirten Sadıkov, kentteki kontrolü tamamen kaybetmekten korkan Gorbaçov yönetiminin 19 Ocak'ta Bakü'ye ordu yürütülmesi kararı aldığını ifade etti.

Ordunun müdahalesinden önce Azerbaycanlıların kontrolünde olan devlet televizyonunun enerji sağlayıcılarının istihbarat tarafından patlatıldığını anlatan Sadıkov, şöyle konuştu:

"Sovyet ordusu, Bakü'ye beÅŸ yönden giriÅŸ yaptı. Tank ve zırhlı araçlardan ibaret konvoylar, karşılarına çıkan araçları ezerek ve sivillere ateÅŸ açarak ilerledi. Ambulansları bile tankla ezmekten çekinmeyen Sovyet askerleri, toplu taşıma araçlarını kurÅŸun yaÄŸmuruna tuttu. Öyle bir katliam yapıldı ki otobüsle evine giden memur, evinin balkonunda çamaşır asan kadın ve yaralılara yardıma giden doktor bile açılan ateÅŸle can verdi, tankların paletleri altında onlarca Bakü sakini hayatını kaybetti."