İran'da protestolar 29 kente sıçradı

Ä°ran’da MeÅŸhed’de baÅŸlayan gösteriler ülke geneline büyüyerek yayıldı. Önceki günden bu yana 16 kiÅŸi hayatını kaybetti. Böylece eylemlerin başından beri can kaybı 18’e çıktı.

İran devlet televizyonu, Tuyserkan kentinde 6 kişinin vurularak öldürüldüğünü duyurdu. Bir milletvekilinin aktardığına göre; İzeh kentinde de 2 kişi vurularak öldürüldü.

Devlet medyası, Dorud kentinde eylemcilerin çaldığı bir itfaiye aracının altında kalan iki kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Necefabad kentinde ise bir gösterici, polislerin üzerine ateş açtı. İran televizyonu, bir polisin öldüğünü aktardı.

Anadolu Ajansı da Ä°sfahan vilayetinde 5 göstericinin öldüğünü duyurdu. Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani ise önceki gün kabine toplantısında, ÅŸiddete baÅŸvurmadan protesto hakkı bulunduÄŸunu dile getirirken, dün tutumunu sertleÅŸtirdi. Ruhani, “Ä°nsanlar eleÅŸtirilerini ifade etmekte ve protesto yapmakta tamamen özgürdür. Ancak eleÅŸtiri, ÅŸiddete baÅŸvurmaktan ve kamu malına zarar vermekten farklıdır” demiÅŸti.

'HALK CEVAP VERECEK'

Hürriyet'in haberine göre, Ä°ran lideri dün ise resmi internet sitesinden protestocularla güvenlik güçlerinin muhatap olması yerine doÄŸrudan sivil halkın devreye girmesi çaÄŸrısında bulundu. Ruhani, “EleÅŸtiri ve protesto tehdit deÄŸil fırsattır. Halk, yaÄŸmacılara ve kanunları ihlal edenlere kendisi cevap verecek. Ulusumuz, kanuna ve insanların isteklerine aykırı sloganlar atan ve devrimin kutsallarını ve deÄŸerlerini aÅŸağılayan bu azınlıkla ilgilenecektir” ifadelerini kullandı. PerÅŸembe gününden beri süren olaylarda gözaltı sayısı 400’ün üzerine çıktı.

Ä°ran yönetimi, eylemcilerin organize olmasını engellemek için Telegram ve Instagram dahil çeÅŸitli sosyal medya hesaplarını kapattı. Telegram’ın kurucusu ve CEO’su Pavel Durov, geçen cumartesi günü Twitter’dan yaptığı açıklamada “Bir Telegram kanalı (amadnews) takipçilerine polise karşı molotofkokteyli kullanmaları çaÄŸrısı yapmaya baÅŸladı ve bizim ‘ÅŸiddet çaÄŸrısına hayır’ kuralımıza baÄŸlı olarak askıya alındı. Dikkatli olun. Geçmemeniz gereken çizgiler vardır” dedi. Ancak Durov, Tahran hükümetinin daha sonra Telegram uygulamasına eriÅŸimi tamamen kapatması üzerine, önceki gün “Ä°ranlı yetkililer, barışçıl protesto yapan kanalları kapatmayı reddettiÄŸimiz için Telegram’a eriÅŸimi bloke ediyor” diye bir baÅŸka tweet attı.

ÅžAH’A DESTEK SLOGANLARI

Ä°ranlı İşçiler Ajansı (ILNA), göstericilerin ülkenin kuzeybatısındaki Takistan kentinde bir din adamları okulunu ve hükümet binalarını ateÅŸe verdiÄŸini bildirdi. Bazı eylemciler, ülkeyi 1925’ten 1941’e kadar yöneten Åžah Rıza Pehlevi lehine sloganlar attı. 1979’da Ä°slam Devrimi ile devrilen Muhammed Rıza Pehlevi’nin ABD’de yaÅŸayan oÄŸlu Rıza’nın ülkeye gelmesi ve monarÅŸiye dönülmesi yönünde de sloganlar vardı. Pehlevi hanedanı devam etse, Ä°ran’ın başında olacak olan Rıza Pehlevi, gösterilere destek veren keskin açıklamalar yapmıştı.

ANKARA YAKIN TAKÄ°PTE

Ä°ran’daki gösterileri Ankara yakından takip ediyor. Diplomatik ve güvenlik birimlerinin geliÅŸmeleri izleyerek ilgili birimlere deÄŸiÅŸik senaryolara iliÅŸkin deÄŸerlendirmeler sunduÄŸu öğrenildi.

Gösteriler nedeniyle Türkiye’nin Tahran BüyükelçiliÄŸi ile ülkedeki diÄŸer Türkiye temsilciliklerinin ÅŸu ana kadar olumsuz etkilenmediÄŸi belirtildi. Türkiye’nin eski Tahran büyükelçilerinden Bozkurt Aran, Hürriyet’e yaptığı açıklamada, ÅŸunları söyledi: “Ä°ran’da sokaklar kendiliÄŸinden hareketlenmez. Son hareketliliÄŸin arkasında kim var bilemem. Gösterilerin en büyük nedeni hayat pahalılığı. Hareketlilik bir süre daha devam edebilir ancak ÅŸahsi düşüncem Ä°ran’ın bu gösterileri bastıracağı yönünde. Ä°ran, bölgedeki diÄŸer devletlere benzemez. Sistem sarsılıyor yorumları çok erken deÄŸerlendirmeler.”