İlber Ortaylı'dan Fahrettin Paşa yorumu

Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed'in, Twitter'da bir kullanıcının, Medine müdafisi Fahreddin Paşa'nın "yerel halka karşı suç işlediğini" iddia eden ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aleyhinde görüş içeren mesajını paylaşmasıyla ilgili AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Prof.Dr. Ortaylı, Fahrettin Paşa'nın o dönemdeki savunmasının kahramanlık olduğunu belirtti.

Orduda, malzemeden, teçhizattan daha çok inat ve iman olduğunu vurgulayan Ortaylı, "Askerlikte bir şeye tapınmak önemlidir. Mütareke olmuş, ordular çekilmiş, izole bir mıntıkada kalan Fahrettin Paşa ne askerleri ne kendisi orayı terk etmiyor. Savaşıyorlar, 2,5 ay daha sürüyor. Yiyecek bile yok. Mısır'a esir alınıyorlar. Tabi ki hiç kimse dini mekanı bırakmaz. Müslümanın da Hıristiyanın da inatçısı için geçerlidir. Görülmemiş bir kahramanlık örneğidir." dedi.

Ortaylı, BAE Dışişleri Bakanı Zayed'in yanı sıra Fahrettin Paşa'yı tenkit eden Türkler'in de olduğunu ifade ederek, "Hiçbir şekilde tarih, coğrafya bilmeyen, vatanseverlik bilinçleri olmayan insanlar var. Arap Bakanın ki bilgisizlik, saplantı. O günü, manasız tenkit ve suçlamalarla, laflar edeceğine örnek alsınlar bu konuda nasıl savunma yapılır. Lazım oluyor." değerlendirmesini yaptı.

"BÄ°LGÄ°SÄ°ZLÄ°K KADAR KÃœSTAHLIK VAR"

Prof. Dr. İlber Ortaylı, NTV'de yayınlanan Yakın Plan programında da bu konuyla ilgili yaptığı açıklamada, bir Arap politikacıyı, körfezdeki politikacıları ciddiye almanın mümkün olmadığını dile getirerek, Fahrettin Paşa'nın, Sultan Abdülmecit'in, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Atatürk'ün ve İsmet Paşa'nın aynı kefeye konulup değerlendirildiğini söyledi.

Kutsal emanetlerin Topkapı Sarayı'nda Fatih'in yatakhanesi olarak kurulan Has Oda'da yer aldığını anımsatan Ortaylı, Medine'deki kutsal emanetlerin de Fahrettin Paşa tarafından, trene yüklenerek İstanbul'a gönderildiğini vurguladı.

Ortaylı, emanetlerin Topkapı Sarayı'nda Mukaddes Emanetler Dairesi'nde konulduğunu dile getirerek, "Bir şey çalındığı yok. Bizim oraya götürdüğümüz, bağışladığımız şeylerin maalesef yabancı ne olduğu bilinmez eller tarafından hücuma uğraması, çalınacağı korkusuyla vatana götürülmesi lazımdı. Götürüldüğü yer de, halen halifenin, sultanın oturduğu makam. Tabii bilgisizlik kadar son derece de küstahlığın rol oynadığı bir şey bu. Bir sürü ziyarete gelen Arap var. Kimisi edeplice ziyaret edip gidiyor. Kimisinin reaksiyonu ise belli. Fahrettin Paşa bunu yapmasa kim bilir hangi müzede, kim bilir hangi Arap ailesinin elinde olurdu. Onlar da kamusal değerler diye bir şey yok." ifadelerini kullandı.

FAHRETTÄ°N PAÅžA KÄ°MDÄ°R?

Birinci Dünya Savaşı'nda, Medine'yi savunmak için görevlendirilen Fahrettin Paşa, Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasının ardından, 72 gün sonra dahi Medine'yi bırakmıyor. Mondros'tan sonra askeri teamüller gereği, orayı İngilizlere bırakması gereken Fahrettin Paşa, İstanbul'dan gelen emri dinlemeyerek, buradan ayrılmıyor. Hazreti Muhammed'in mezarlığı Ravza-i Mutahhara'yı koruduğu için Fahrettin Paşa teslim olmuyor.

Fahreddin Paşa'nın 21 Ağustos 1917'de Medine Menaha Meydanı'nda Haremi Şerif-i Nebeviye'nin Babüs Selam Kapısı tarafında 20 metre genişliğinde yapılan cadde açılışının Ramazan Bayramına rastlamasıyla yapılan merasim hakkında merkezi bilgilendirdiği telgrafı da tarihi belgelerde ortaya çıktı. Fahreddin Paşa'nın 21 Ağustos 1917'de Medine Menaha Meydanı'nda Haremi Şerif-i Nebeviye'nin Babüs Selam Kapısı tarafında 20 metre genişliğinde yapılan cadde açılışının Ramazan Bayramına rastlamasıyla yapılan merasim hakkında merkezi bilgilendirdiği telgrafı da tarihi belgelerde ortaya çıktı.

Fahrettin Paşa, 27 Ocak 1919'da önce Mısır'a, 5 Ağustos 1919'da da Malta'ya sürgüne gönderilerek, 2 yıl 33 gün hapis hayatı yaşıyor. 1921'de Ankara Hükümeti'nin çabalarıyla Türkiye'ye getirilen Fahrettin Paşa, aynı yıl Afganistan'a büyükelçi olarak tayin ediliyor. Türk-Afgan dostluğunun da temelini atan Fahrettin Paşa, 1936'da emekliye ayrılıyor. Fahrettin Paşa, 1948'de ise 80 yaşındayken bir tren seyahati esnasında geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybediyor.

AA