Trump'ın arkasında duran Arap diktatörler ekseni

DAVID HEARST* | MIDDLE EAST EYE

(...) Böylelikle Donald Trump, Kudüs üzerindeki tarafını ifÅŸa etti. Bunu yapmakla ABD'nin Ä°srail ile Filistin arasında bir anlaÅŸmaya arabuluculuk edebileceÄŸi müzmin yalanını/iddiasını da bir kenara itti. Åžu an “tarafsızlık” sözkonusu olamaz. BaÅŸkenti Kudüssüz bir Filistin devleti de var olamaz. Bunsuz yeni bir isyanın patlak vermesi sadece bir an meselesi.

El-Fetih'in Mahmud Abbas'ı ve Hamas'ın Ä°smail Heniyye'si kadar derinden birbirine muhalif olan Filistinlileri ancak ve ancak Kudüs gibi bir güçlü sembol birleÅŸtirebilirdi. Sadece ve sadece Kudüs, –fiziki ve mecazi– tüm hapishanelerin mahkûmlarını ve –1948 topraklarındaki [yani Ä°srail'deki] Filistinlilerden tutun Gazze ve Batı Åžeria'ya, mülteci kamplarından diasporaya– sürgünde kendini bulmuÅŸ Filistinlileri birleÅŸtirme gücüne sahip. Sadece ve sadece Kudüs, dünyanın dört bir yanındaki milyarlarca Müslüman'a hitap edebilir.

Trump'ın kısa bir süre sonra öğreneceği gibi, semboller güçlüdür. Ve kendi başlarına bir gerçeklik yaratma alışkanlığına sahiptir.

Ancak Trump kendi başına hareket etmiyor. İçerideki hangi seçmen kitlesini cezbetmeyi düşünürse düşünsün (ki Evanjelik Hristiyanlar listenin başında geliyor), Trump eÄŸer ki bölgesel destekçileri olmasaydı böyle bir açıklamayı asla yapamazdı.

[Ä°srail'de] Benyamin Netanyahu'nun Likud Partisi'nin ve Yahudi Evi Partisi'nin dindar milliyetçilerinin desteÄŸi çantada keklik ama bu zaten beklendik bir durum. Ä°lginç ve aklı çelecek kadar acayip bir destek, Körfez'in yeni nesil arsız Arap veletlerinden gelmekte: genç, saygısız, çölün kum tepecikleriyle oynaÅŸan, seninle selfi çeken ve yanı başında bir darbeyle bitiverenler kuÅŸağı…

Trump yönetimi altında, jeopolitik ihtirasları cüzdanları kadar geniş bir Arap diktatörler ekseni kurdular. Sadece bir Filistin devletinin kırık dökük parçalarına değil, aynı zamanda bütün bölgeye kendi iradelerini dayatabilecek güce sahip olduklarını düşünüyorlar.

Ä°nÅŸa edilmekte olan ÅŸey, –en azından onların zihinlerinde– her biri dudaklarına Batı liberalizmi parlatıcıları sürmüş modern bir polis devletleri ağı. Hepsi de Likud Partisi'ni doÄŸal ortakları ve [Trump'ın damadı] Jared Kushner'ı da lafını bilen/ketum muhatapları olarak görüyorlar.

Düşünme, tefekkür, iÅŸbirliÄŸi, istiÅŸare, uzlaÅŸma onların sözlüklerinde bulunmaz bile. Demokrasi ertelenmesi, konuÅŸma özgürlüğü ise icabına bakılması gereken ÅŸeydir. Peki ya Araplar? Onlar satın alınmak için vardır.

Ä°ÅŸte tam da bu yüzden Suudi Veliaht Prensi ve kraliyetin fiili yöneticisi Muhammed bin Selman, hasta ve yaÅŸlı Filistin Devlet BaÅŸkanı Mahmud Abbas'a gözdağı vererek yıldırabileceÄŸini düşündü. The New York Times gazetesinde yazdığına göre bin Selman, Abbas'a demiÅŸ ki ya –Kudüssüz ve [mültecilere] geri dönüş hakkı tanınmayan– bu koÅŸulları kabul edersin ya da [görevini bırakıp] bunu kabul edecek birine yol verirsin.

Birçok yetkili, bin Selman'ın Abbas'a doğrudan para aktarma teklifiyle anlaşmayı daha çekici kılmaya çalıştığını ama Abbas'ın bunu reddettiğini söylüyor.

Ä°SRAÄ°L'LE Ä°LÄ°ÅžKÄ°LERÄ° NORMALLEÅžTÄ°RMEK

Bin Selman'ın tehditleri, tamamı Filistin davasıyla arasına mesafe koyan ve Ä°srail'le iliÅŸkileri normalleÅŸtirme çaÄŸrısı yapan imtiyazlı Suudi yazarlar ve gazeteciler korosutarafından tertiplendi.

Bunların en başında Suudi romancı ve yazar Turki el-Hamad geliyor. Attığı tweetlerinde şöyle diyor: “Filistinlilerin kendisi [davayı] satmışken niçin tutup da Filistin'i destekleme zahmetine gireyim ki? Filistin artık temel Arap davası olarak görülemez”

“Güya Kudüs artık mesele deÄŸil diye tweet atmışım. Bu doÄŸru deÄŸil. Benim söylediÄŸim ÅŸey, kendi halkı [davasını] sattıktan sonra Filistin artık Arapların temel davası olamaz.”

“Benim davam, kendi ülkemin kalkınma, özgürlük ve geçmiÅŸten kurtulma davası. Filistin'e gelince As for Palestine, the house as a Lord who would protect it if abandoned by its inhabitants”

El-Hamad şöyle devam ediyor: “1948'den bu yana Filistin adına acı çekiyoruz. Filistin adına darbeler tertiplendi… Filistin adında kalkınma askıya alındı… Filistin adına özgürlükler bastırıldı… Filistin geri dönseydi dahi geleneksel bir Arap ülkesinden baÅŸka bir ÅŸey olmayacaktı… O halde aldatmayı bırakalım.”

“Güney Afrika'da gençler yaÅŸlılardan evvel mücadele etti… Bütün desteklere raÄŸmen Filistinli bunu yaptı mı? Hayır… Ä°lk terk edenin kendi halkı olduÄŸu bir davaya ben destek vermeyeceÄŸim.”

Aynı şeyleri söyleyen daha birçok Suudi var.

Mesela yazar ve iktisatçı Hamza Muhammed es-Salim'in twiti şöyle: “Ä°srail'le barış yapıldığında Suudi Arabistan'ın ilk/baÅŸ turist destinasyonu olacak”.

Suud el-Fewzan'ınki de şöyle: “Yahudilerin savunucusu deÄŸilim; ama bana tek bir Yahudi söyleyin ki bir Suudi'yi öldürmüş olsun. Ben size patlayıcı kemerlerle kendi ülkesinin insanını öldüren 1000 Suudi'nin adını veririm.”

Al-Arabiya televizyon kanalının eski müdürü Abdurrahman er-ReÅŸid ÅŸÃ¶yle yazdı: “Filistin ve Ä°srail'le muhataplık fikrini yeniden düşünme vakti geldi.”

Muhammed eÅŸ-Åžeyh de “Filistin meselesi bizim meselemiz deÄŸil… EÄŸer ki makyajlı bir Ä°slamcı cihat çaÄŸrısıyla size gelirse yüzüne tükürün.”

Yanlış bir tweet atmanın cezasının üç yıl hapis olduğu bir ülkede takdir edersiniz ki bütün bunlar kendiliğinden gelişmiş ifadeler olamaz. Daha ziyade Trump'ın yaptığı açıklama için psikolojik havayı şekillendiren birer melodiydi.

BÖLGENİN BÖLÜNMÜŞLÜĞÜ

Trump'ın ardındaki eksen Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Bahreyn veliaht prensleri ile fiili yöneticilerinden müteÅŸekkil. Muhammed bin Selman, Muhammed bin Zayid ve Abdülfettah es-Sisi ÅŸahsen Trump'a bağımlılar. EÄŸer ki Trump yeÅŸil ışık yakmasaydı ne Katar'a abluka uygulanırdı, ne Lübnan BaÅŸbakanı Saad Hariri istifaya zorlanırdı, ne Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi parçalanıp yerine Suudilerle BAE'liler arasında askeri ve iktisadi bir ittifak kurulurdu. Trump, bin Selman'ın Suudi devletinin dayandığı direkleri paramparça etmesine, kuzenlerinin servetini çalmasına ve bütün bunları modernleÅŸme ve reform adı altında süsleyip püslemesine geçit verdi.

Ama onlar da bunu karşılıksız bırakmayıp Trump'ın Müslümanların [ABD'ye girişine] yasak koymasına veya İngiliz faşistlerin Müslümanlar hakkındaki zehrini retweetlemezine izin verdiler.

Bu grubun yarattığı kaos, sözkonusu politikaların etkilerini üzerlerinde hisseden diÄŸer bir grup Amerikan müttefikiyle aralarının net bir ÅŸekilde açılmasına yol açtı. Ãœrdün Kralı Abdullah da Mahmud Abbas da Trump'ın Kudüs'le ilgili ilan edeceÄŸi kararın tehlikeleri konusunda Washington'ı uyarmaya çalıştılar. Kendilerini köşeye sıkıştırılmış hissettiler ve manevra alanlarını kaybettiler.

Ürdün, İsrail'le ilişkileri askıya alma konusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın partiler üstü bir desteğe sahip olduğu Türkiye'ye eşlik etti. Türkiye şu an 57 üyeli İslam Konferansı Teşkilatı'nın başkanlığını yürütüyor.

Türkiye'de milliyetçiler bile protestolara katılıyorlar. Muhalefetteki Milliyetçi Hareket Partisi'nin lideri Devlet Bahçeli, ABD'yi Kudüs'ü Ä°srail'in baÅŸkenti olarak tanıyan kararıyla “tarihi bir hata” yaptığı konusunda uyardı. Bahçeli dedi ki: “Kudüs komplosu, mukaddesatımızın sırtına inmek üzere kaldırılmış bir hançerdir”

Üçüncü bir grup, gümüş tepside kendilerine bir hediye daha sunulan Ä°ran, Irak, Suriye ve Hizbullah. Trump, ÅŸu an Ä°ran'a, Suriye İç Savaşı'yla Sünni gruplar ve halklar nezdinde uÄŸradığı zararı bir kez daha “Kudüs konusunda sizinleyiz” diyerek tamir etmesi için muazzam bir fırsat verdi. Bu, Ä°ran'ın çabucak icabet edip kullanacağı bir davetiye.

Dördüncüsü ise Trump, Netanyahu, bin Selman ve bin Zayid'in asla eriÅŸemeyecekleri bir grup. Onlar Filistinlilerin bizzat kendileri. Tarihsel olarak Filistinlilerin en güçlü oldukları anlar en fazla tecride uÄŸradıkları anlardır. Bu, [1987'de] Birinci ve [2000'de] Ä°kinci Ä°ntifada'nın baÅŸlangıcında gösterilen güçtür. [GeçtiÄŸimiz temmuz ayında] Ä°srail'i Eski Åžehrin giriÅŸinde güvenlik bariyerlerini kaldırmaya zorladıklarında öne çıkan ÅŸeydir.

Ä°ster milliyetçi ister seküler ister Ä°slamcı isterse Hristiyan olsun hiçbir Filistinli, baÅŸkentleri olarak Kudüs'ün kaybını kabullenemez ve biz bunun ne anlama geldiÄŸini önümüzdeki günlerde ve haftalarda tam anlamıyla göreceÄŸiz. Oturma izni olan ama –henüz yeni ilan edilen Ä°srail baÅŸkentinin– vatandaÅŸlığı bulunmayan 300.000 Kudüslü var ve Trump onların ortasına bir el bombası fırlatmış oldu.

8 Aralık Cuma günü Birinci Ä°ntifada'nın 30. yıldönümü olacak. Ä°srail ve Amerikan bayraklarının renkleriyle ışıklandırılmış –Filistinlilerden geriye kalan nadir “gayrimenkul”lerden– Eski Åžehrin surlarına Filistinlinin göstereceÄŸi tepkiyi iÅŸte o zaman seyredin bakalım.

(*) Middle East Eye internet sitesi baş editörü; İngiliz Guardian gazetesi eski dış politika başyazarı.

(**) Middle East Eye sitesinde 6.12.2017 tarihinde yayımlanan bu makale Zahide Tuba Kor tercümesiyle Ortadoğu Günlüğü isimli blog sayfasından alınmıştır.