Bakın böyle de oluyor

Türkiye’nin tarihi mirası koruma ve yaÅŸatma konusundaki ‘bilinçsizliÄŸi’ gündemden düşmüyor... V. Murat Av Köşkü Hamamı’nın sıradan bir yapıya dönüştürülmesi, Saraçhane’de üzerinde mangal yapılan Roma kalıntıları, Ayasofya Camii’nin sütunlarına kazılan yazılar, Perge Antik kentinde 2 bin yıllık mozaiklere demir kapı takılması bu bilinçsizliÄŸi gösteren örnekten sadece birkaçı. ‘Tarihi bu kafadan koruyun’ dedirten anlayışa en güzel dersi ise Çankırı Belediyesi’nde yürütülen proje örnek oldu. 2005’te kurulan Dr. Rıfkı Kamil Urga Çankırı AraÅŸtırmaları Merkezi’nin çalışmaları ile kentin gizli tarihi ortaya çıkarıldı. 12 yılda on binlerce bilgi, belge, etnografik eser ve kıymetli eÅŸyalar toplandı. Projenin baÅŸarısı ise izlenen yöntemde saklı. VatandaÅŸların çalışmalara destek vermesi için kampanyalar yapıldı, yüz yüze görüşülerek halk ikna edildi. Merkezin gönüllü yönetim kurulu üyeleri ilçe ilçe, köy köy dolaşıp eser topladı. Ä°kna çalışmalarına bizzat Belediye BaÅŸkanı Ä°rfan Dinç de katılırken, araÅŸtırma ekibi eski konakları gezerek ‘tarih sondaj’ çalışması yapıldı. Buralarda bulunan belgeler, eÅŸyalar ailelerin izniyle merkeze kaydedildi.

ArÅŸivlerden arta kalan kent tarihi için ise önemli Osmanlıca belge ve dokümanlar AraÅŸtırma Merkezi Ä°htisas Kütüphanesi’ne getirilerek araÅŸtırmacıların hizmetine sunuldu. Kentteki 70 yaÅŸ üstü yaÅŸlılara yönelik sözlü tarih çalışması baÅŸlatıldı. 30’dan fazla tanıkla Çankırı’nın yakın geçmiÅŸine ışık tutacak ÅŸekilde röportajlar yapıldı. Merkezin kayıt defterinde vatandaÅŸların bağışı ve yapılan tarama çalışmaları sonunda bugün itibari ile bin 600 orijinal Osmanlıca defter olmak üzere 2 bin 629 eser ve belge  bulunuyor. Her birinde yüzlerce Osmanlıca belge bulunan zarflarda ise araÅŸtırmacıların incelemesini bekleyen 30 binden fazla evrak var. Bu tarihi belgeler arasında Selçuklu dönemine ait 1281 tarihli ‘hayvan hakları’na iliÅŸkin vakfiye, Bedevi tarikatına ait 500 yıllık sancak, Çanakkale Savaşı sırasında yıllarında Çankırılı Rum ve Ermeni kadınların Mehmetçik’e ördüğü kazak, Milli Mücadele yılları sonlarında casusların Çankırı’da toplanıp Romanya’ya sürgüne gönderildiÄŸine dair fotoÄŸraflı emniyet kayıtları ve padiÅŸah fermanları bulunuyor.

ÜNLÜ TARİHÇİLER DANIŞMANLIK YAPTI

Vefatından önce ‘Tarihçilerin Kutbu’ olarak bilinen Prof. Dr. Halil Ä°nalcık, Prof. Dr. Sureyya Farouqi, Prof. Dr. Mihail Maxim ve Prof. Dr. Ä°lber Ortaylı gibi tanınmış çok sayıda bilim adamının danışmanlık hizmeti sunduÄŸu araÅŸtırma merkezinin ortaya çıkardığı tarihi mirasın içinde Çankırı-Kastamonu ve Sinop illerini fetheden kumandan Karatekin Bey’in komutanlarından Billur Bey’e ait 900 yıllık aba ve takke de var. Türkiye’deki en eski orijinal vakfiye belgesi de araÅŸtırma merkezinin envanterine girdi.

kaynak: Karar