10 soruda Ä°dlib operasyonu / Mehmet Acet

Soru 1: Ä°dlib’e operasyon fikri ne zaman ortaya çıktı?

Cevap: Temmuz sonunda ABD’nin DEAÅž ile mücadeleden sorumlu koordinatörü, Ankara’da kendisine günümüzün Lawrence’ı diye bakılan Brett McGurk’ün Ä°dlib üzerinden Türkiye’yi suçlayan açıklamayı yaptığı gün.

McGurk o açıklamasında, Türkiye’yi Ä°dlib’de el Kaide’ye göz yummakla suçlamıştı.

Soru 2: Mcgurk denilen adam bir laf etti diye operasyon mu yapılır?

Cevap: Evet yapılır. Neden derseniz, o suçlama Ankara’da bir iÅŸaret fiÅŸeÄŸi olarak algılandı. ABD baÅŸka yerlerde yaptıklarının aynısını burada da yapabilirdi. Suriye PKK’sını yani YPG’yi, el Kaide ile mücadele adı altında Ä°dlib’e gönderebilirdi. Böyle bir ihtimal Türkiye’nin güvenliÄŸi için fecaat derecesinde tehlikeli bir adım olurdu.

Soru 3: Fecaat derecesinde tehlikeli adım derken?

Cevap: Åžunu kastediyorum. Öyle bir durumda Suriye’de Türkiye’nin desteklediÄŸi muhaliflerin elindeki son güçlü kale düşmüş olacaktı. Ãœstüne üstlük 2 milyondan fazla insan Türkiye’ye doÄŸru göç edecek, güney sınırımızda büyük bir insani felaket yaÅŸanacaktı. Ãœstüne bir de ABD’nin Suriye PKK’sı yani YPG üzerinden yürüttüğü ‘Koridor Planı’ güçlü bir zemin kazanacaktı. Fırat Kalkanı operasyonunun kazanımları tehlikeye girecekti.

Soru 4: O halde ne yapmak gerekiyordu? 

Cevap: Ankara, Fırat Kalkanı pazarlıklarında olduÄŸu gibi Rusya’ya yöneldi. Neden? Çünkü ABD ile Suriye için masaya oturduÄŸun zaman, bir çakıl taşı bile alamıyordun. Ruslar hiç olmazsa, pastanın bir bölümünü paylaÅŸmaya hazır bir tutum izliyordu.

Soru 5: İdlib anlaşması sadece Rusya ile mi yapıldı. Yoksa İran da işin içinde mi?

Cevap: Ankara, Ä°ran’ın askeri olarak böyle bir anlaÅŸmanın içinde rol almasını istemedi. Müzakereler ağırlıklı olarak Ruslarla yürütüldü.

Soru 6: Türkiye Esad rejimiyle temasa geçti mi, geçer mi, geçmeli mi?

Cevap: Bu iÅŸin ahlaki sorgulaması ayrı bir konu olsa da, gerçekte böyle bir ihtiyaç olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim.

Esad rejimi Rusya’ya tamamen teslim olmuÅŸ durumda. 600 bin insanın katili Esad, Moskova’nın oluru olmadan milim kıpırdayamayacak durumda. Hal böyle olunca Ankara açısından reelpolitik gerekçeler üzerinden düşünsek bile, Åžam ile diyaloÄŸa geçmenin hiçbir faydası olmaz. Oturursun Ruslarla, anlaÅŸmanı yaparsın, Esad da paÅŸa paÅŸa uyar bu anlaÅŸmaya. Fırat Kalkanı’nda böyle oldu, Ä°dlib’de de böyle olacak.

Soru 7: Ä°dlib’den sonra sıra Afrin’e mi gelecek?

Cevap: Ä°lk hedef, Afrin üzerinden yürütülmek istenecek bir kuÅŸak projesini engellemek. Yani bu operasyonla Afrin’deki YPG’nin Ä°dlib’e yürüyüp Akdeniz’e ulaÅŸma planları suya düşmüş olacak.

Bununla birlikte Ä°dlib operasyonu devam ederken ya da baÅŸka bir yer/zamanda Türkiye’ye Afrin üzerinden bir tehdit gelirse, buradaki YPG varlığı da hemen cevabını alacaktır. Ama öncelikli plan, Afrin’i ‘hareketsiz’ hale getirmek.

Soru 8: İdlib operasyonu kime karşı yapılıyor?

Cevap: Ä°dlib operasyonu kentin çoÄŸunluÄŸunu kontrol altında tutan el Kaide baÄŸlantılı, eski adı Nusra olan Heyet Tahrir Åžam’a karşı yapılıyor. Türkiye ile bu örgüt arasında daha önce bir çatışma yaÅŸanmadı. Ankara, iÅŸin yine sühuletle çözülmesini önceliyor. Ancak çatışma riski var mı, var.

Soru 9: Peki Türkiye, Heyet Tahrir Şam örgütünün doğrudan hedefi değilse, bu operasyonu neden yapıyor?

Cevap: Bunun çok nedeni var. Birincisi, Türkiye Ruslarla anlaÅŸmayıp kendisi inisiyatif kullanmamış olsaydı, Halep’in kaderi Ä°dlib için de geçerli olacaktı. Ä°ki milyon insanın yaÅŸadığı bu ÅŸehir, havadan Amerikan uçaklarının ya da  Rus uçaklarının, karadan rejimin, Ä°ran güdümlü milislerin ya da YPG’nin hedefi haline gelecekti. DEAÅž tehdidi dedin mi, masum insanların ölümü, ÅŸehirlerin yıkımı nasıl bir anlam ifade etmiyorsa, onların gözünde el Kaide dediÄŸin zaman da aynı ÅŸey geçerli olacaktı.

Türkiye’nin aldığı inisiyatifin, hem 2 milyon insanın can güvenliÄŸine, hem de Ä°dlib’in yakılıp yıkılmasını önlemeye dönük bir yönü var. Tahrir Åžam Örgütü, Ä°dlib’i kurtaracak böyle bir operasyona karşı direnip savaÅŸ pozisyonu alırsa, en büyük ihaneti Suriye’nin zulüm görmüş halkına yapmış olacaktır.

Soru 10: İdlib operasyonunun ne tür riskleri var?

Cevap: Bu, öncelikle Heyet Tahrir Åžam örgütünün alacağı tutumla doÄŸrudan iliÅŸkili. Direnip çatışma yolunu tercih ederse, operasyonun riskleri artacaktır. Bu örgütün DEAÅž kadar olmasa da, çatışma deneyimi yüksek savaşçıları var. Günün sonunda Türk Silahlı Kuvvetlerinin karşısında tutunmaları mümkün olmayacak belki ama o vakte kadar yani Ä°dlib’de kontrol ele alınana kadar neler göreceÄŸiz belli deÄŸil.

Kaynak: Yeni Åžafak