Türkiye gizli silah ambargosunu S-400 ile aşacak

Türkiye, Suriye baÅŸta olmak üzere bölgesindeki tehditlerin tavan yaptığı dönemde uzun menzilli hava savunma sistemi arayışına girdi. Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı'nın 2013'te açtığı ihale süreci devam ederken, Ankara NATO'ya baÅŸvurdu ve Almanya, Hollanda ile ABD'den ikiÅŸer adet Patriot savunma sistemi güney sınırına yerleÅŸtirildi. Uzun menzilli füze ihalesinde ABD'nin Patriot sistemi, Rus S300-S400 füzeleri, Çin'in FD-2000 füzesi ve Ä°talyan-Fransız ortaklığıyla geliÅŸtirilen Samp-T sistemi yarıştı. 4 milyar dolarlık ihaleyi, 3 milyar 400 milyon dolarlık fiyat veren ve teknoloji transferiyle ortak üretimi kabul eden Çinli CPMIEC firması kazandı. NATO, ABD ve Avrupa'dan yükselen itirazlar nedeniyle Türkiye 15 Kasım 2015'te, Antalya'da toplanan G-20 zirvesinden hemen önce Çinli firmadan vazgeçti. NATO üyesi ülkelerin Patriotlarını geri çekmesinden hemen sonra alınan bu karar ‘füze krizinde' Türkiye'nin jesti olarak yorumlandı.

WASHÄ°NGTON Ä°STEKSÄ°Z DAVRANDI

Ankara, daha sonra 2015'te ABD'nin kapısını çaldı. Ancak Washington, Patriot füze sistemlerinin satışı konusunda isteksiz davranınca görüşmeler tıkandı. Ardından da Fransa ve İtalya'nın üretimi olan Aster SAMP/T füzeleri için teklif sunuldu. Türkiye'nin teklifine yüksek fiyat ve süreci uzatacak şekilde karşılık verilince bu girişim de sekteye uğradı.

ANKARA RUSYA'YA YÖNELDİ

Karar'dan Kenan Butakın'ın haberine göre Silahlı Ä°HA, Sikorsy helikopterleri, akıllı mühimmat gibi silahların Türkiye'ye satışında direnen ABD ile Avrupa ülkeleri yüksek fiyat ve teknoloji transferi gibi konularda esneklik göstermeyince adı konmamış ‘gizli ambargo' ile karşı karşıya kalan Ankara, yönünü Rusya'ya çevirdi. Ocak 2017'de baÅŸlayan görüşmeler Haziran'da anlaÅŸmayla sonuçlandı. 2.5 milyar dolara 4 adet S-400 için el sıkışan Ankara ve Moskova uzun vadede teknoloji transferi konusunda da mutabakata vardı.

GÖZLER TESLİMATTA

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, önceki gün Kazakistan ziyareti dönüşünde Rusya ile S-400 füzeleri ile ilgili imzaların atıldığını ve anlaÅŸma kapsamında kaporanın da verildiÄŸini söyledi. ErdoÄŸan'ın açıklamasından kısa süre sonra Moskova'dan da “Türkiye'nin S-400 sipariÅŸi sıraya kondu” açıklaması geldi. Rusya Devlet BaÅŸkanlığı'na baÄŸlı askeri iÅŸbirliÄŸi konuları sorumlusu Vladimir Kojin “Türkiye ile yaptığımız S-400 hava savunma sistemleri anlaÅŸması Rusya'nın stratejik çıkarlarına harfiyen uymaktadır” açıklamasını yaptı.

Ankara'nın ‘zorunlu' S-400 tercihi, NATO üyelerinin özellikle de ABD'nin itirazına neden oldu. NATO üyesi Türkiye'nin hava savunmasının bir bölümünü Rus sistemine emanet etmesine Washington yönetiminden sık sık itirazlar yükseldi. En son ABD Genelkurmay BaÅŸkanı Dunford “ABD için endiÅŸe kaynağı olur” açıklaması yapmıştı.

NATO AÄžINDAN BAÄžIMSIZ OLACAK

S-400'lerin NATO'nun 1200 km'yi kapsayan küresel savunma ağından bağımsız olarak çalışacak olması da soru işaretlerini beraberinde getirdi. Ortalama 400 kilometrelik menzile sahip S-400 füze savunma sisteminde füzeler karadan havaya ateşleneniyor. S-400'de, kısa, orta ve uzun menzillerde aynı anda kullanılabilen farklı füzeler de bulunuyor. Menziller ise 400 ile 600 kilometre arasında değişebiliyor. S-400 füze sisteminde komuta merkezi de aynı anda 6 bataryaya komut verebiliyor. NATO hava savunma sistemlerine entegre edilmeden çalışacak sistem yer radarıyla hedefleme yapma özelliğine sahip. Bu radar dışında TSK'nın hava savunma radar uçaklarından da veri alabilecek.

DÜŞÜK MENZİLLİ AMA DAHA ETKİLİ

Savunma Uzmanı Aydın Çetiner konuya ilişkin şu değerlendirmeleri yaptı:

“S-400'ler muadili olan ABD füzelerine nazaran daha iyi. Tehditleri daha uzak mesafeden önleyebilen bir özelliÄŸe sahip. Teknolojik donanımı bizim için cazip. Sorun siyasi. Bu füzelerin kendi radar sistemleri var. NATO sistemleri ile entegre olmayınca küresel aÄŸdan bağımsız çalışacaklar. Yani Malatya Kürecik'teki NATO üssü, 1200 kilometre mesafeden atılan bir füzeyi daha atıldığı anda görürken, S-400 radarı bu füzeyi 350 kilometre kala görecek ve müdahale edecek. Yani bu füzeler NATO'nun ‘link16' ağına baÄŸlı olmayınca menzili düşecek. Ancak önleme menzilinin düşmesine raÄŸmen bu füzeler son derece etkili olur.”

ABD Ä°STEKSÄ°Z DAVRANDI

Radar Savunma Sistemleri Uzmanı Doç. Dr. Aşkın Demirkol ise şunları söyledi:

“Türkiye, NATO opsiyonunu deÄŸerlendirmek istedi. ‘Sizden Patriot alalım bedeli neyse ödeyelim' dedi. Ama baÅŸta ABD olmak üzere büyük satıcılar kabul etmedi. Bu yüzden Türkiye bu konuda NATO için elinden geleni yaptı. Sonra ise çok doÄŸru bir hamlede bulundu. Bizim bu füzelere ihtiyacımız var. Bu füzeleri Türkiye NATO'dan bağımsız da kullanabilir.”