Kan kokan iki referandum - Selahaddin E. Çakırgil

Selahaddin E. Çakırgil - STAR

2003 Baharı’ındaki ‘Irak- Amerika Savaşı’yla, 35 yıllık Baasrejimi ve Saddam Hükûmeti’nin devrilmesinden sonra iÅŸgalci Amerikan Hükûmeti’nin belirlediÄŸi bir plana göre Kuzey Irak’da, Irak Kürdistanı’nda bölgesel bir hükûmet kurması saÄŸlanan ve bu duruma uygun bir yeni Anayasa da hazırlanan Irak’da, giderek Ä°ran kontrolüne ve mezhebçi bir çizgiye kayan merkezî hükûmet, ‘IŞİD veya DEAÅž ya da ISIS gibi isimlerle anılan bir dehÅŸetli ve güçlü örgütle mücadeleden, Amerika ve Rusya’nın da desteÄŸiyle üstün olarak çıkıp, Musul, Telafer gibi bir çok yerleÅŸim birimlerini tekrar hâkimiyeti altına almışsa da, bu sürecin 4 yıl kadar sürdüğü de unutulmamalı..

Ama, bu sefer de devreye, Irak Kürdistanı bölgesel Hükûmet BaÅŸkanı Mesud Barzanî’nin Kuzey Irak’da bağımsızlık için 25 Eylûl günü referanduma gideceÄŸini açıklaması girdi ve bütün vazgeçirme çabalarına ve hattâ tehditlerine raÄŸmen kararından dönmedi. BaÄŸdad’dakimerkezî hükûmet, kendi izni olmadan yapılacak böyle bir referandumun geçersizliÄŸiniaçıklıyor. Hattâ, tehditler savaÅŸ baltaları topraktan çıkarılıyor gibi..BaÄŸdad Hükûmeti bu konuda Ä°ran ve Türkiye’nin de desteÄŸine sahib..

Ancaaak.. Ä°ran, kendisine yönelik bir tehlike oluÅŸması halinde müdahale edeceÄŸini açıklıyor. Türkiye’de ise,Hükûmet’in destekçisi MHP lideri Devlet Bahçeli, referandumunsavaÅŸ sebebi sayılacağını açıklarken;  BaÅŸbakan Yıldırım  ‘SavaÅŸ devletler arasında olur. Bizim muhatabımız Irak merkezî Hükûmetidir.’ diyor. Ama,Türkiye, savaÅŸ demese bile, gerekirse, boyutlarının hangiçapta olacağı baÅŸtan tahmin edilemeyecek bir askerî müdahalede bulunulabilir.

Barzanî ise, ‘15 yaşından beri Kürdistan devleti kurulması ideali uÄŸrunda silah kuÅŸandığını ve bu referandumun yapılacağını’belirtiyor.

***

Tabiatiyle bu arada unutulmaması gereken bir diÄŸer nokta da ÅŸu..Barzanî, Amerika’nın Irak’da deÄŸil de Suriye’de ve PKK’nın Suriye’deki uzantısı PYD’ye bir kürddevleti kurdurmak yönünde ciddî planlar içinde olduÄŸunu hissediyor. Bunun için de sözkonusu örgütü, bölgedeki hiçbir ülkenin sahib olmadığı en geliÅŸmiÅŸ silahlarla donatmış bulunuyor.

Barzanî  bu konuda inisiyatifi kaptırmak istemiyor.

Daha da önemlisi; Barzanî ile PKK arasında kesin bir doku uyuÅŸmazlığı bulunuyor. Barzanî, Müslüman kürd halkının geleneksel sosyal düzenini esas alırken, PKK/PYD’nin Türkiye’deki laik-kemalist uygulamaların marksist versiyonuna göre bir sosyal düzenlemeyi esas alıyor..Barzanî onlara göre, aÅŸiret kafalıbirisi..Barzanî, PKK’nın devletleÅŸme sürecine girmesinden sonra direnmenin daha da zorlaÅŸacacağını bildiÄŸinden, babası ve ailesi etrafında ÅŸekillenen ve 75 seneyi bulan bir mücadeleden sonra inisiyatifi PKK’ya kaptırmak istemiyor.

Her durumda, kan kokan bir durum giderek yaklaşıyor.

Kan kokan ikinci referandum, Ä°spanya'da..

BaÅŸkenti Barcelona olan Katalanya’nın eyaleti meclisi1 Ekim tarihinde yapılmasını kabul ettiÄŸi bağımsızlık referandumunudurdurmaya çalışan Madrid yönetimi askerî müdahale ihtimalinin de gündemde olduÄŸunu açıkladı, 10 Eylûl günü..

Ä°spanya Anayasa Mahkemesi de, referandumun durdurulması yönünde karar verdi. Ä°spanya BaÅŸbakanı MarianoRajoy’un, “Bu referandumu önlemek içinelimden gelen her ÅŸeyi yapacağım, 1 Ekim’de referandum kesinlikle yaÅŸanmayacaktır.’ ÅŸeklindeki sözleri, bu askerî müdahaleden haber veriyor.

***

Bir savaÅŸ olur mu ve olursa boyutlar n’olur? Bu önceden kestirilemez. Unutulmasın ki, 30-40 milyon insanın öldüğüBirinci Dünya Savaşı, Avusturya- Macaristan Ä°mparatorluÄŸu Veliahdi, /ArÅŸidükü Ferdinand ve hanımının Saraybosna’da 28 Haziran 1914’de, evet, sadece iki kiÅŸinin bir suikasde kurban gitmeleriyle patlamıştı.

Akl-ı selîm hâkim olur mu?

Sovyet Rusya 1991’de dağılırken, Tataristan Federe Cumhuriyeti de ‘bağımsızlık’ için referandum kararı almıştı, ama,referandumun kabul edilmesi halinde, bağımsızlığın ne zaman uygulamayakonulacağının yetkisini Tataristan Meclisi’ne bırakmıştı.

Referandumdan‘Evet’ Ã§Ä±ktı, ama bağımsızlık kararı, 25 senedir askıda.. Ä°ki taraf da temkinli..

Bu taktik, Irak ve Ä°spanya’da da uygulanamaz mı?