Yıldıray Oğur: İnsansız araçlar ve insanlı sorular...

Yıldıray Oğur - KARAR

Önce bildiklerimizi toparlayalım.

OÄŸul (Tale) Köyü, Hakkari Merkez’e baÄŸlı, Hakkari’ye 25 kilometre uzaklıkta, Zap suyunun kenarında, o bölge için oldukça yeÅŸil, içinde piknik alanları olan, ceviz aÄŸaçlarıyla meÅŸhur, hayvancılıkla da uÄŸraşılan bir köy.

https://www.google.com/maps/place/O%C4%9Ful+K%C3%B6y%C3%BC+Yolu,+30110+O%C4%9Ful+K%C3%B6y%C3%BC%2FHakk%C3%A2ri+Merkez%2FHakkari,+T%C3%BCrkiye/@37.4552569,43.7268456,660m/data=!3m2!1e3!4b1!4m5!3m4!1s0x400f0535cfa96cdb:0x59aaceb006291606!8m2!3d37.4552527!4d43.7290343

Hakkari’ye doÄŸru göç veren köyde son referandumda 103 kayıtlı seçmen varmış. Köy HDP’li bir köy. Zap’ın kenarında olduÄŸu için kırsal bölgeleri Zap’ın aktığı Irak’tan sınırı geçen PKK’lıların geçiÅŸ güzargahında.

Sadece son dört aylık bir haber taraması yapıldığında köyün kırsalında güvenlik güçleriyle PKK’lılar arasında çatışmalar olduÄŸu anlaşılıyor. ÖrneÄŸin, 7 Hazira’da OÄŸul Köyü kırsalında tespit edilen PKK’lılara, F-16larla hava harekatı olmuÅŸ ve bir PKKlı öldürülmüş. 20 Haziran’da yine OÄŸul yol ayrımında PKK’lılar askeri konvoya saldırmış ve 1 yüzbaşı ÅŸehit olmuÅŸ. OÄŸul Köyü kırsalında 27 Haziran’da PKK’lılarla çatışmada Ã¶zel harekat polisi Muhammet Ali Mevlüt Dündar yaralanmış ve kaldırıldığı hastanede ÅŸehit olmuÅŸ. Dündar, aynı zamanda bir 15 Temmuz gazisiydi.

Åžehit polisi öldüren PKK’lılara yönelik takipte çok sayıda silah ve mühimmatın bulunduÄŸu bir sığınak tespit edilmiÅŸ. 7 Temmuz’da OÄŸul kırsalındaki bir mezradaki Zap nehri üzerinde bulunan köprü, PKK’lıların geçiÅŸini engellemek için sökülmüş.

***

Yani bütün bu haberlerden köyün kırsalında PKK’ya yönelik, özellikle de bir yüzbaşı ve özel hareket polisinin ÅŸehit edilmesinden sonra operasyonların sürdüğünü anlıyoruz.

Fakat buna raÄŸmen köy güvenlikli bölge ilan edilmemiÅŸ, köyde insanlar günlük hayatlarına da devam etmekteydi. Ayrıca Hakkari’den köye gidebilmek için karayolu üzerindeki Depin Polis Kontrol Noktası’ndan geçmek gerekiyordu.

Olayla ilgili ilk haberler, 31 AÄŸustos 2017 günü, yani arafe günü saat 16.30’dan sonra (Açıklamada saat yok, fakat çıkan haberlerin saati 16.45 olduÄŸu için öyle olduÄŸunu tahmin ediyoruz) İçiÅŸleri Bakanlığı sitesine konan açıklamaya dayanıyor.

“Hakkari/Merkez/OÄŸul Köyü kırsalında  yapılan operasyonda, Piro AMED kod adlı Abdullah SÖNMEZ ve beraberindeki Mordem (K), ZaÄŸros (K) ve Cemal (K) isimli (4) terörist etkisiz hale getirilmiÅŸtir. Piro AMED (K) Abdullah SÖNMEZ isimli örgüt mensubunun; 28 Haziran 2017 tarihinde Hakkari/OÄŸul köyü kırsal alanında Özel Harekat Polisi Muhammet Ali Mevlüt DÃœNDAR'ın ÅŸehit edilmesi; 19 Haziran 2017 yılı Haziran ayında Hakkari/Çukurca yolu üzerinde askeri konvoya yönelik yapılan ve (2) askerin ÅŸehit edildiÄŸi eyleminin faili olduÄŸu bilinmektedir.”

https://www.icisleri.gov.tr/bugun-31082017-hakkaride-4-karsta-5-olmak-uzere-toplam-9-terorist-etkisiz-hale-getirildi

Açıklamada PKK’lıların Silahlı Ä°nsansız Hava Aracı (SÄ°HA) ile yapıldığı bilgisi yer almamış. DoÄŸrudan öldürülen PKK’lıların isimlerinin açıklanması ise bir tespite iÅŸaret etmekteydi. Bu tespit ya da cenazelerden ya da istihbarattan yapılmış olmalıydı.

Aynı günün akÅŸamı HDP’ye yakın hesaplar ve gazeteciler köyde sivillerin öldüğüyle ilgili haberler paylaÅŸmaya baÅŸladılar.

Tartışmalar üzerine, 1 Eylül, yani Bayramın birinci günü bu kez Hakkari Valiliği açıklama yaptı:

“Hakkâri-Merkez İlçe Oğul Köyü Kanireş Çeşmesi bölgesinde tespit edilen (1) dinamik hedefe [(4) BTÖ mensubu], 31 Ağustos 2017 Perşembe günü saat 15.30 sıralarında, SİHA (BAYRAKTAR) ile (1) bomba atılmıştır. 

Söz konusu atış neticesinde, (4) BTÖ mensubunun etkisiz hale getirildiği değerlendirilen bölgede, teröristlerle toplantı halinde bulundukları sonradan  anlaşılan İbrahim SAK ve Musa TARHAN isimli iÅŸbirlikçiler hafif şekilde, Mehmet TEMEL ve İsmail AYDIN isimli iÅŸbirlikçiler ise ağır şekilde olmak üzere toplam (4) işbirlikçinin yaralandığı, kendi imkânları ile Hakkâri Devlet Hastanesine giderek tedavi altına alındıkları tespit edilmiştir. Söz konusu yaralanan işbirlikçilerden Mehmet TEMEL, Hakkâri Devlet Hastanesinde tedavi altında iken vefat etmiştir.Konu ile ilgili adli tahkikat devam etmektedir.”

http://www.hakkari.gov.tr/basin-aciklamasi-2017285

Açıklamada, bombanın SÄ°HA ile atıldığı, öğleden sonra 15.30’da atıldığı bilgileri yer alırken, bu kez öldürülen PKK’lıların isimleri yerine daha az kesin olan bir ifadeye yer verilmiÅŸti: “4 BTÖ mensubunun etkisiz hale getirildiği değerlendirilen”. Açıklamada “teröristlerle toplantı halinde bulundukları sonradan  anlaşılan iÅŸbirlikçiler” in ikisinin hafif ikisinin ağır yaralandığı, birinin hastanede “vefat ettiÄŸi” bilgisine de yer verilmiÅŸti.

Son olarak valilik 8 Eylül’de bir açıklama daha yaparak, hastaneden taburcu edilen “bölücü terör örgütü mensuplarıyla toplantı halindeyken yaralanan  İbrahim Sak ve Musa Tarhan’ ın “Terör örgütü üyeliÄŸinden” tutuklandıklarını açıkladı.

http://www.hakkari.gov.tr/basin-aciklamasi-2017294

Buraya kadar resmi açıklamalara yer verdik. Şimdi CHP milletvekili Sezgin Tanrıkulu, HDP heyeti raporu, İHAK raporundan karşı iddiaları okuyalım.

Önce resmi açıklamalara göre “PKK’lılarla toplantı halinde oldukları için SÄ°HA’nın bomba attığı iÅŸbirlikçi” bu dört kiÅŸi kim?

Tanrıkulu’nun tweetlerinden aktaralım:

“Ölen Mehmet Temel (37) Hâkkari Åžehit Selâhattin Ä°lk Öğretim Okulu ve Hâkkari Ağız DiÅŸ Hastanesi tesisat iÅŸlerini yapıyordu. 3 çocuÄŸu vardı.”

“Ä°smail Aydın, 43 yaşında,5 çocuÄŸu var, biri 4 gün önce doÄŸdu. Köyüne arada ot biçmeye, onları toplamaya gidiyor. Åžu an ağır yaralı.”

“Ä°brahim Sak (54), devlette Defterdarlık'tan, vergi ÅŸefliÄŸinden emekli. 6 çocuklu.Kendi Köyüne her bayram tarlasına her zaman giden bir yurttaÅŸ.”

“Musa Tarhan, 54 yaşında,Hakkari'de bulduÄŸu her iÅŸte çalışıyor. AK Parti Hâkkari önceki Ä°l BaÅŸkan'ın akrabası.Åžu an yaralı ve gözaltında.”

Bu dört isim OÄŸul Köyü’nden ama aileleriyle birlikte Hakkari merkezde yaşıyor ve çalışıyorlardı. Sabıkaları bulunmuyordu.

Arafe günü Hakkari’den OÄŸul Köyü’ne giderken yolda Depin polis kontrolünde kimlik kontrolünden geçmiÅŸlerdi. (Ä°HAK raporu)

(Buraya hep birlikte mi tek tek mi geldiklerini bilmiyoruz.)

***

HDP raporunda yer alan yakınlarının ifadelerine bakalım.

Mehmet Temel’in annesi Sina Temel: “Bayram arifesinde köydeki evdeydim. OÄŸlum Mehmet Temel beni almaya gelecekti. Bir gün sonra Van T tipi Cezaevi’nde bir yıldır tutuklu olan eÅŸim Mustafa Temel’in görüş günü ziyaretine gidecektik. Mehmet beni aradı, ben erken olduÄŸunu söyledim, akÅŸamüstü ÅŸehre gideriz dedim. O da KanireÅŸ ÇeÅŸmesi’nde öğlen yemek yiyeceÄŸini, sonra gelip beni alacağını söyledi. Namaz kılıyordum ki, bir bomba sesi duydum, aÅŸağı indim.

Mehmet Temel’in eÅŸi Naciye Temel: “EÅŸim Mehmet Temel saat 13:00 sıralarında evden çıktı, köye annesini almaya gidiyordu. Bayram günü Van’da tutuklu olan kayınpederimin görüşüne gideceklerdi.

(Tutuklu olan babanın PKK ile ilgili bir soruşturmadan tutuklu olduğu, daha önce bir kaç kez gözaltına alındığını not düşelim)

Musa Tarhan’ın oÄŸlu LeÅŸker Tarhan: “Ben ve babam seyyar kebapçılık yapıyoruz. Arife günü babam köye bayram için koyun almaya gitmiÅŸti. Biz Tale KanireÅŸ’e bomba atıldığını duyduk, babamın da orada olduÄŸunu bildiÄŸim için hemen hastaneye gittim.

Ä°smail Aydın’ın kardeÅŸi Suphi Aydın: Arife günü kurban almaya köye gitmiÅŸlerdi. Köylülerle beraber kurban alacaklardı, KanireÅŸ’te piknik yapıyorlarmış. Koyunların otlamadan inmesini beklerken bomba atılmış.

Bilgileri toparlarsak, OÄŸul Köyü yakınlarında piknik alanı olarak kullanılan KanireÅŸ ÇeÅŸmesi’ne saat 15.30’da SÄ°HA’lardan bir bomba atılıyor. Resmi açıklamalara gore 4 PKK’lı ölüyor ve dört sivil de yaralanıyor. Olay yerine savcı gelmiyor. Köylüler, yaralananları kendilerinin hastaneye taşıdığını söylüyorlar. Yine HDP raporuna gore hastane önünde toplanan, yaralananların yakınlarına polis müdahalesi oluyor, Ölen Temel’in cenazesi için de araç ve imam verilmiyor.

Sorulara geçmeden Hakkari ValiliÄŸi’nin 9 Eylül 2017’de yaptığı bir açıklamayı daha hatırlayalım:

“Ä°limiz Merkez Buzul DaÄŸları bölgesinde SÄ°HA ile tespit edilen 4 bölücü terör örgütü mensubu, SÄ°HA ile yapılan hava harekâtı neticesinde etkisiz hale getirilmiÅŸtir. Etkisiz hale getirilen bölücü terör örgütü mensuplarının daha önceden Hakkari Çukurca yolunda askeri konvoya roketli saldırı ve Piyade Yüzbaşı Murat ÜÇÖZ’ün Åžehit edilmesi olaylarının failleri olduÄŸu deÄŸerlendirilmektedir. Konu ile ilgili adli tahkikat devam etmektedir”

http://www.hakkari.gov.tr/basin-aciklamasi-2017295

Buzul DaÄŸları bölgesi, OÄŸul Köyü’nün doÄŸusunda yer alıyor.

https://www.google.com/maps/dir/Cilo+Da%C4%9F%C4%B1,+Yaz%C4%B1l%C4%B1+K%C3%B6y%C3%BC%2FY%C3%BCksekova%2FHakkari,+T%C3%BCrkiye/O%C4%9Ful+K%C3%B6y%C3%BC+Yolu,+30110+O%C4%9Ful+K%C3%B6y%C3%BC%2FHakk%C3%A2ri+Merkez%2FHakkari,+T%C3%BCrkiye/@37.4962322,43.7234029,42222m/data=!3m2!1e3!4b1!4m13!4m12!1m5!1m1!1s0x400fa734648c1673:0xa45e336d6a1745d3!2m2!1d43.9597222!2d37.4986111!1m5!1m1!1s0x400f0535cfa96cdb:0x59aaceb006291606!2m2!1d43.7290343!2d37.4552527

Yaralı olan sivillerin verdiÄŸi ifadelerle ilgili ulaÅŸtığım bilgiler ise gerçeÄŸin daha ortada olduÄŸunu söylüyor. Ä°fadelere göre bu dört kiÅŸi, çeÅŸme başı denen yerde piknik yapmak için buluÅŸuyor, ki daha önce de orada piknik yaptıklarını gösteren fotoÄŸraf çıktı. Burada PKK’lılarla karşılaşıyorlar. PKK’lılar “burada ne iÅŸiniz var” diyor. “YemeÄŸimizi yiyip hemen gideceÄŸiz” diyorlar. PKK’lılar “BaÅŸka bir yer bulamadınız mı “diye çıkışıyor. SÄ°HA’nın bombası da bu sırada geliyor. PKK’lılardan da iki teröristin burada öldüğü söyleniyor. Bu PKK’lıların cenazelerinin ne olduÄŸu ise belirsiz. Hastaneye götürüldüğü de söyleniyor, götürülmediÄŸi de. Ama sivillerin burada PKK’lılarla karşılaÅŸtıklarını kendilerinin saklamadan anlatması önemli.

Ve ÅŸimdi sorular.

İçiÅŸleri Bakanlığı’nın olaydan en fazla 1 saat sonra yaptığı ilk açıklamasında adları verilen dört PKK’lının cenazesi nerede?

İçiÅŸleri Bakanlığı’nın teröristlerinin isimlerini vermesinden bir gün sonra Valilik açıklamasında neden “BTÖ mensubunun etkisiz hale getirildiği değerlendirilen” ifadesi kullanıldı? Bu cenazeler kaçırıldı mı saklanıyor mu?

Öldürüldüğü söylenen PKK’lıların isimleri nasıl tespit edildi? Bu isimler tespit edilirken, onların toplantı halinde olduÄŸu söylenen ‘iÅŸbirlikçi’ siviller de tespit edilmiÅŸ miydi? Bu bilinerek mi atış yapıldı?

Neden bölgede operasyonlar sürerken, PKK’lılar, iÅŸbirlikçi olan sivillerle 15.30 gibi bir saatte toplandılar?

Bu toplantının istihbaratı varsa, Hakkari’den köye gelirken geçtikleri polis noktasındaki aramada neden durdurulmadılar? ‘Ä°ÅŸbirlikçiler’ eÄŸer silahsızlarsa onların SÄ°HA’yla bomba atılması yerine gözaltına alınması mümkün olabilir miydi?

Valilik açıklamasında “Yaralanan işbirlikçilerden Mehmet Temel, Hakkâri Devlet Hastanesinde tedavi altında iken vefat etmiştir” ifadesi kullanıldı.

EÄŸer SÄ°HA ile yukardan vurulacak kadar tehlikeli bir iÅŸbirlikçiyse neden bu ilk açıklamada, “ölmüştür” deÄŸil de “vefat etmiÅŸtir” denildi?

Yine valilik açıklamasına göre “teröristlerle toplantı halinde oldukları daha sonra anlaşıldı” EÄŸer SÄ°HA ile tespit yapılıp, atış yapıldıysa neden sonra anlaşılsın?

Ve tabii bütün bu tartışmaları ve iddiaları bitirecek SÄ°HA’nın boma atılmadan önce çektiÄŸi görüntüler var mı?

Son olarak Hakkari ValiliÄŸi’nin 9 Eylül’de SÄ°HA’larla OÄŸul Köyü’nün doÄŸusundaki daÄŸlarda vurulduÄŸunu söylediÄŸi ve yüzbaşının ÅŸehit eden teröristler oldukları açıklanan dört PKK’lının bu olayla bir ilgisi olabilir mi?

***

Ve sonra olarak bir kaç da tespit.

Türkiye’de son bir yılda terörle mücadelede çok önemli baÅŸarılar saÄŸlandı. Bugüne kadar girilmeyen kamplara girildi, PKK’nın daÄŸda ve ÅŸehirlerdeki hareketliliÄŸi engellendi. Bu hakkı teslim edilmesi gereken bir baÅŸarıdır.

Bu yapılırken bütün dünyada terörle mücadelede kullanılan teknolojik imkanlardan kullanılması kayıp sayısını azalttı. Bu açıdan yerli teknoloji olarak SÄ°HA’ların geliÅŸtirilmesi ve kullanılması ancak takdir edilebilir. Tartışmayı bir insan hakları ihlali tartışmasından çıkarıp, CumhurbaÅŸkanı’nın damadının ÅŸirketinin ürettiÄŸi yerli SÄ°HA üzerinden yürütmenin kimseye bir faydası olmadığı gibi, büyük bir haksızlıkta.

Varsa bir hata varsa bunun suçu cihazlara ya da bunu üretmeyi başaran yerli bir firmaya çıkarılamaz. Bu bir ihlalin tespitini engelleyen, müzakereyi zorlaştıran, belden aşağı bir saldırı olur ancak.

Silahlı insansız hava araçlarıyla ilgili baÅŸta ABD olmak üzere pek çok ülkede yaÅŸanan sivil kayıplar nedeniyle zaman zaman tartışmalar yaÅŸanıyor. ÖrneÄŸin ABD, Yemen’de El Kaide liderlerinden Evlaki’ye yönelik bu araçlarla yaptığı suikast sırasında ABD vatandaşı olan 9 yaşındaki oÄŸlunu da öldürmüş, bu olay uzun süre ABD’de tartışılmıştı, yoÄŸun bir ÅŸekilde eleÅŸtirilmiÅŸti.

Tabii HDP ve yakın çevrelerinin bu tarz insan hakları ihlali iddialarına kamuoyunun şüpheyle bakmasından daha doÄŸal birÅŸey de olmadığını da söylemeliyiz. Hem fikri ve siyasi baÄŸlantıları itibarıyla hem de en son devlet tarafından kaçırıldı diye aylarca kampanya yapılan ama Kuzey Irak’ta çıkan HurÅŸit Külter ve benzeri pek çok olayda, bu çevreler yalancı çobanlıklarını defalarca ispatladılar, defalarca insan hakları ihlali argümanını PKK propagandası için kullanarak kirlettiler. Söyledikleri doÄŸru olduÄŸunda bile seslerinin duyulmamasından ÅŸikayet etmeye pek hakları yok.

Åžehirlerin ortasında otobüs bekleyen insanların üzerine bile tonlarca yüklü araçlarla, “DoÄŸa” kod adlı kadın teröristleri yollayabilen bu acımasız örgütün hayatımızdan çıkması hepinizin dileÄŸi.

Ama unutmamak gerekir ki devlet PKK’yı eski Genelkurmay BaÅŸkanı’nın tespitiyle daha önce 6 kez bitirmiÅŸti.

ÖrneÄŸin 1995’te PKK’nın bittiÄŸi manÅŸetleri dahi atılmıştı. Ama kısa bir süre sonra PKK’nın siyasi kanadı olan parti seçimlerde yine milyonlarca oy almayı baÅŸardı. PKK yeniden canlandı. 

Çünkü PKK bitirilirken, onun üzerinden mağduriyet devşirip yeni militanlar bulacağı büyük hatalar yapılmıştı.

Bugün PKK’nın 7. Kez deÄŸil, tamamen bitirilmesinin yolu da mücadeleyi en az hatayla yapmak, hatalar olduÄŸunda da gelen insan hakları ihlali itirazlarına kimden geldiÄŸine bakmadan kulak kabartmak, mutlaka ikna edici açıklamalar yapmak ve “güvenlik güçlerinin moralini bozmamak” tezine sığınmadan gerekiyorsa soruÅŸturmalarla devletin sicilini temiz tutmaktan geçiyor.

Ancak insanlı araçlar yardım ederse, o insansız araçlarla sonuç alınabilir.

Hakkari OÄŸul Köyü’nde olan olayla ilgili serinkanlılıkla konuÅŸmayı baÅŸararak baÅŸlayabiliriz.