Hac hediyelerimiz; tespih, takke, seccade - Faruk BeÅŸer

Faruk BeÅŸer  - Yeni Åžafak

Geç kalmış olduk ama yine de bazı ÅŸeyleri hatırlamakta fayda var. Hacılarımız döndü dönüyor. Allah haclarını makbul eylesin. Ama hediye külfeti de onları bir hac külfeti kadar yoruyor. Ziyaretlerine gelecek belki yüz kiÅŸiye bir ÅŸeyler vermek zorundalar. Vermezlerse hacdan geldi de bir tespih bile getirmedi oluyor. HediyeleÅŸmek elbette güzel bir ÅŸey, Ä°slam’ın bir edebi. Resulüllah Efendimiz (sa) ‘hediyeleÅŸin ki, birbirinizi sevebilesiniz’ buyurur. Ama burada da dikkat çeken ifade, hediye verme deÄŸil hediyeleÅŸmedir.

Bazı hacılarımız için hediye meselesi hac masrafı kadar bir külfet oluşturuyor. Hatta hacca gidecek kadar param var ama hediyenin altından kalkamayacağım için vaz geçtim diyenler bile oluyor. İşte bu, işin ifrat ve anormal noktasıdır.

Haccın en güzel hediyesi, helal parayla hacca gitmiş ve kul hakları hariç bütün günahlardan arınmış olarak dönen nur yüzlü hacının bizatihi kendisidir. Başka hiçbir şey getirmese bile kendisinin gelmiş olması yeter. Samimi dostları buna incik boncuktan daha çok sevinirler. Ama biraz imkânı varsa o zaman da getireceği en güzel hediye zemzem ve hurmadır. Hurma bile tartışılabilir. Çünkü o da burada yeterince var. Hadi Nurlu Medine hatırına oradan alışveriş yapılsın ve bir miktar da tadımlık hurma getirsin. Fakat benim hurmam seninkini döver havasına girip oradan da İsrail hurmaları getirenlerinki de tam bir fecaat.

Bunun dışındaki hemen her ÅŸeyin ne hacla ne de o beldelerle bir alakası var. Åžimdilerde ana hediye kalemini oluÅŸturan seccade, tespih ve takkelerin neredeyse tamamı Çin malı. Böyle olmasa da bunlar ne oraların hatırası, ne de Ä°slam’ın bir sembolü. Resulüllah’ın ya da sahabe efendilerimizin tespih, takke ya da seccade kullandıklarına dair bir tek rivayet bulabilir misiniz? Kullanılmasının caiz olup olmaması ayrı bir ÅŸey. Eh, kullanmak isteyen kullansın denecek kadar bir geniÅŸliÄŸin olduÄŸunu da söyleyebiliriz. Yani kullananlara da ta’n etmemek lazım. Tespihle ilgi sahabeden iki tek olay hatırlıyorum. Birisi Hz. AiÅŸe annemizin bir ipliÄŸe düğüm atıp, namaz sonrası zikirlerini onunla sayması. Ama Efendimiz onu uyarmış ve ‘parmaklarınla say ki, sonra sana ÅŸahitlik etsinler’ buyurmuÅŸ. Yani onun yaptığına bir daha böyle yapma dememiÅŸ ama tercihini de belirtmiÅŸ. Ä°kinci bir olay, yine sahabeden birisinin tespihleri küçük çakıl taÅŸlarıyla sayması üzerine sanırım Abdullah bin Abbas’ın, ‘ne o, günahlarını mı sayıyorsun’ diyerek yaptığının hoÅŸ olmadığını ona bildirmesi.

Seccadeye gelince, fıkıh kitaplarımız bunu tartışır ve en nihayet caiz olabileceÄŸini söylerler. Yani namazın farz, vacip, sünnet, ya da edebinden deÄŸil. Mekân itibariyle yerler çok temiz deÄŸilse bir temiz bez parçası konabilir diyecek kadar bir ÅŸey. Çünkü esas olan yere secde etmek, topraklanmak. Necip Fazıl’ın dediÄŸi gibi: ‘Ä°ÅŸte iz, geliniz, toprak post, Allah dost’.

Takkeye gelince, sarığı öven sahih bir hadis bulunmamakla beraber Efendimiz sarık giymiÅŸ ve bilahare sarık Ä°slam’ın ÅŸiarı, sembol giysisi haline gelmiÅŸ. Bu sebeple sarığın mutlaka korunması ve savunulması gerekir. Bunda şüphe yok. Ama sadece namaz için deÄŸil, Müslümanlar onunla gezmiÅŸler, namaz vakti gelince de onunla namazlarını kılmışlar. Yani sarık bir heybet, görkem, ziynet ve temsil sembolü olmuÅŸ. Bu özelliklerle yapabilen, bir sünneti icra etmiÅŸ sayılır. Çünkü Allah, Kuranıkerim’de ‘her namazda ziynetlerinizi takının’ buyurur. EÄŸer sarık da böyle bir ziynet olabilmiÅŸse sarıkla namaz kılma Kuranıkerim’e de uygun olur. Ama bir görkem ve ziynet olmaktan çıktığı, hatta içi boÅŸaltılıp, bir küçümseme aracına dönüştürüldüğü yerlerde bu da tartışılır olmalı. Ya da tekrar içini dolduracaksınız. Ä°ran mollalarının Åžialığına, mezhepçiliÄŸine, ifratlarına haklı olarak kızıyoruz, ama Ä°ran’da sarıklı bir molla saygın bir kiÅŸidir. Ne o sarığını giyerken bir eziklik hisseder, ne de onu görenler onun bu halini küçümserler. Aksine saygı duyarlar.

Takke ise bunlardan hiç biri değil. Dolayısıyla o da bir hac hediyesi olmaya layık görülemez.

Peki, hac hediyeleri içerisinde geriye ne kaldı? Yine Zemzem ve hurma. Hadi buna misvakı da ekleyelim. Bunun dışındakiler incik boncuktan ibaret ve haccı zorlaÅŸtırmaktan baÅŸka bir iÅŸe yaramaz. Ticari açıdan da bu makul bir davranış deÄŸil.

Hacıları ziyaret edenler de külfetli olmamalı ve zemzemini içip, hurmasını yedikten sonra, beklemeden ‘Allah kabul buyursun, bizlere de nasip etsin’ deyip ayrılmalı.

Bizim memleketimizde eskiden bir de yemek yedirme âdeti vardı. Altmışların başında amcam hacca gittiÄŸi zaman, gelmesine on gün kala yığılan makarnaları, pirinci vesaireyi hatırlarım. Tam bir düğün hazırlığı gibi. Bu da haccı zorlaÅŸtıran hususlardan biridir. Allah’tan ki, hacdan daha önemli olan namaz ibadetini yapanlardan böyle bir hediye beklenmiyor.

Son olarak sevgili dost Prof. Dr. Cafer KarataÅŸ’ın bayram esprisi ile bitirelim: Bayramı geçti, teÅŸrik tekbirlerinden sonra namazları unutmayalım.