Kırgızistan ile Özbekistan ilişkilerinde yeni dönem

Kırgızistan Halklar Asamblesi Başkanı Tokon Mamıtov, Özbekistan Devlet Başkanı Şevket Mirziyayev'in Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'e 5-6 Eylül tarihinde yaptığı resmi ziyaretini tarihi ziyaret olarak niteledi.

Halklar Asamblesi Başkanı Mamıtov, Kırgızistan ile Özbekistan ilişkilerinde yeni dönemi simgeleyen "Devlet Sınır Anlaşması"nın Orta Asya'nın gelişmesi ve güvenliği açısından önemini AA muhabirine değerlendirdi.

Mamıtov, Özbekistan'ın kurucu lideri İslam Kerimov'un 2 Eylül 2016'da vefatının ardından aynı yılın aralık ayı başında Özbekistan'ın Semerkant kentinde ve daha sonra Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi çerçevesinde Kazakistan'ın başkenti Astana'daki Kırgız ve Özbek liderlerin görüşmelerin ardından iki ülke arasındaki sınır sonunun çözümüne hız verildiğini hatırlattı.

Mamıtov, iki ülke sınır sorununun çözümünü amaçlayan ve 5 Eylül’de BiÅŸkek’te imzalanan "Devlet Sınır AnlaÅŸması"nın "tarihi ve stratejik" önem taşıyan bir anlaÅŸma olduÄŸuna dikkati çekerek, "Özbekistan Devlet BaÅŸkanı Mirziyayev’in BiÅŸkek ziyareti tarihidir." dedi.

İki ülke bağımsızlıklarını ilan etmesinden beri beklenen anlaşmanın imzalanmasının hemen ardından bölgedeki ekonomik, mali, ulaşım ve iki ülke vatandaşların karşılıklı ziyaretleriyle ilgili sorunların çözüme kavuştuğunu dile getiren Mamıtov, önceki gün Kırgızistan ile Özbekistan arasındaki sınır kapılarında 7 yıldır vatandaşları mağdur eden "davet mektubu" uygulamasının kaldırılmasını örnek gösterdi.

Mamıtov, iki kardeÅŸ olan Kırgız ve Özbeklerin "mescidi, pazarı ve mezarı"nın bir olduÄŸunu belirterek, "Kırgızistan'da 700 bin civarında Özbek yaşıyor. Özbekistan’da 250 binden fazla Kırgız yaşıyor. Bunu asla unutmamalıyız." diye konuÅŸtu.

İki ülke liderlerinin, tartışmalı sınır bölgeleriyle ilgili sorunu çözmeyi öngören anlaşma üzerinde uzlaşmaması durumunda tarihinin kendilerini affetmeyebileceği görüşünü ifade etti.

Mamıtov, Özbek liderinin BiÅŸkek’teki temaslarının, komÅŸu ülke liderleri, halkları, iÅŸ ve mali çevreler tarafından yakından izlendiÄŸini söyledi.

İki ülke liderinin sınır konusunda uzlaşarak anlaşmasının, Orta Asya ülkelerinin geleceğinin var olduğuna işaret ettiğini söyleyen Mamıtov, şöyle konuştu:

"Eski Sovyet ülkelerinde ve özellikle Orta Asya’da Fergana Vadisi'ni paylaÅŸan ülkelerin arasında sınır konusunda anlaÅŸma saÄŸlanıp saÄŸlanmayacağı merak edilen konulardan biridir. Sınır sorunu çözüme kavuÅŸursa, Çin-Kırgızistan-Özbekistan-Batı Avrupa demiryolu proje inÅŸaatı hız kazanacak. Bu demiryolu güzergahı, Rusya üzerinden daha kısadır. Ä°ÅŸ çevreleri, bu projeye büyük ilgi gösteriyor."

"ORTA ASYA’NIN GÃœVENLİĞİ BÄ°ÅžKEK-TAÅžKENT'Ä°N ELÄ°NDEDÄ°R"

Uzun yıllar devletin milli istihbarat ve güvenlik alanlarında en üst düzey görevlerde bulunan Mamıtov, Mirziyayev’in BiÅŸkek ziyaretinde imzalanan "Devlet Sınır AnlaÅŸması"nın bölgenin güvenliÄŸini teminat altına aldığını vurguladı.

Mamıtov, Suriye ve Irak’taki DEAÅž militanlarının kuzey sınırlarına sıkıştırıldığına ve bunların belirli kısmının doÄŸal olarak Afganistan’a yöneldiÄŸine ve bu ülkenin sınırı olan Bağımsız Devletler TopluluÄŸu (BDT) ülkeleri Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'a yakın noktalarında birikmeye baÅŸladığına dikkati çekerek, “DEAÅž militanları Orta Asya’da askeri ve siyasi ortamı istikrarsızlaÅŸtırmak isteyebilir. Bu anlamda, Orta Asya’nın güvenliÄŸi BiÅŸkek ve TaÅŸkent’in elindedir. BiÅŸkek ile TaÅŸkent anlaşırsa diÄŸer komÅŸu ülkeler de terörle ve aşırılıkla mücadelede bizlere destek olacaktır." ifadelerini kullandı.

Mamıtov, Mirziyoyev'in Bişkek ziyaretiyle, ulaşımdan güvenliğe pek çok sorunun çözümüne katkı sağladığını sözlerine ekledi.

Kırgızistan Halklar Asamblesi Başkanlığı, ülkede yaşayan 29 farklı etnik halkın derneklerini bir çatı altında toplayarak, aralarında birlik ve beraberliğin sağlanması ve korunması görevini yürütüyor.