Ä°nsan nereye koÅŸuyor?

Mustafa Kutlu - Yeni Åžafak

Ä°nsanlar kalkınmaya, ilerlemeye, refaha koÅŸuyor. Bu aslında bir serap. Ama inanç haline gelmiÅŸ. (Bir de “sürdürülebilir kalkınma” var ki, bu kuyruklu yalan) Ä°nsanlık cenneti bu dünyada bulmak için kıyasıya bir yarışa girdi. Bu yolda kan dökülüyor, savaÅŸların sonu gelmiyor. Ä°ÅŸin tuhafı hedefi belirleyen ilerlemiÅŸ-kalkınmış ülkeler. Ötekiler onlara yetiÅŸmeye çabalıyor. Ä°ÅŸte bu çaba kısır bir döngüdür. Her yaptıkları hamle büyüklerin iÅŸine yarıyor.

Büyükler büyümenin bedelini tarih boyunca güçsüz, “geri kalmış” ülkelere, insanlara ödettiler. Bu kan ve gözyaşının karşılığını kendileri de gördü. Yirminci asrın iki büyük savaşı dahi insanları uyandıramadı. İçlerinde “yanlış yoldayız” diyen muhalifler hep oldu, ama onları türlü vasıtalarla susturdular.

Kalkınmak-ilerlemek-zengin olmak için önce “enerji” lazım. Modern teknolojik medeniyet(!) bu enerjiyi petrol-kömür-doÄŸalgaz, ile saÄŸlıyor. Tüm siyasi oyunlar, zor kullanma, ittifaklar, dostluklar, cepheler enerji sahalarını kontrol etmek için.

Petrol ve kömür havayı-suyu-toprağı kirletti, zehirledi. İnsan bunun farkında ama kendi ipini çekmeye devam ediyor. İklim değişikliği, küresel ısınma, doğal kaynakların tahribi, su kıtlığı, hiçbir şey onu yolundan döndürmüyor.

Bu arada alternatif “enerji kaynakları” bulmaya çabalıyor. Yeter ki çarklar dönsün. Çarklar döndükçe korku büyüyor.

Onlarca ÅŸirket bitkilerden biyo-yakıt üretmeye çalışıyor. Ancak “alternatif enerji”nin kullanılır ve yeter hale gelmesi yıllar alacak. Nükleer enerji iÅŸtah kabartıyor ama gerek Çernobil, gerekse Japonya’da patlayan santral büyük düş kırıklığı yarattı, bu imkâna şüphe ile bakılmaya baÅŸlandı. Herhangi bir karmaÅŸada bu santrallerin tahribi korkunç neticelere gebedir.

Wyoming Ãœniversitesi’ndeki Enerji Kaynakları Okulu’nun BaÅŸkanı Mark A. Northam petrole alternatif olarak kömürü sıvıya dönüştürecek bir proje geliÅŸtirmeye çalıştıklarını söylemiÅŸ.

Rüzgar ve güneş enerjisi için uzun zamandır verilen uğraşları biliyoruz.

Ancak uzmanlara göre İngiltere ve Almanya gibi ülkelerin denizde kurdukları rüzgâr santrallerinden üretilen elektriğin maliyeti, kömür veya doğalgazla çalışan santrallerden gelen elektriğin altı katını buluyor. Yani bu da çok verimli bir sonuç değil.

Petrol ÅŸirketleri gözlerini bu defa Afrika’ya diktiler. Bunların bakir bir alan olan Mozambik için çeÅŸitli planları var. SöylenildiÄŸine göre Mozambik’teki doÄŸalgaz alanı Norveç’ten daha büyük imiÅŸ.

Bu sebepten olacak Ä°talyan enerji devi Eni’nin Ä°cra BaÅŸkanı Paolo Scaroni yatırımcılara “Önümüzdeki yılların petrol ve doÄŸalgaz üretimi Afrika’da patlayacak” demiÅŸ.

Kuzey Kutbu’nun altında da geniÅŸ enerji alanları olduÄŸu söyleniyor. Bu iÅŸle ilgilenenler ÅŸirketlerin faaliyetlerinin nerelere kadar uzandığını öğrenebilir.

Yani insan bildiğinden şaşmıyor. Dünyayı ve kendini tüketmeye devam ediyor.

Düşünün dünyada kaç büyük otel var. Bunlar dört mevsim kaç kiÅŸiyi ağırlıyor. Sadece otellerde kurulan “açık büfe”lerde kaç çeÅŸit yemek sunuluyor. Ben diyeyim üç yüz, siz deyin beÅŸ yüz. Bu yemek ne büyük bir israftır. Bizim ülkemizde de var. Ä°sraf haramdır diyoruz, açık büfe açıyoruz. Dünya hiç bu kadar insafsız olmamıştı. Bir yanda açlıktan-susuzluktan ölenler, öte yanda vur patlasın çal oynasın tıkınanlar.

Ä°nsanların kalkınmaya-ilerlemeye-refaha koÅŸması esasen nefsin emrine girmelerindendir. Oysa aslolan “kanaattir”. Halk arasında bunu ifade eden bir söz var: “Yılan yılan olduÄŸu halde toprağı kanaat ile yalar”. Toprak biter mi?

Bitiyor iÅŸte, okyanuslar kirleniyor.

İnsanları korkuya sevk eden nüfus artışı ve çoğalan nüfusu besleme endişesi. Çarklar bunun için dönmeli diyorlar.

Oysa dünya büyük.

Bugünkü nüfusunun elli katını bile besler. Ekmekler çöpe atılmasa, açık büfeler kurulmasa, su-hava-toprak kirletilmese, mevcut konfordan ve tüketimden vazgeçilse. Teknolojinin yıkımı terkedilse. Hız ve hazzın peşinden koşulmasa. Kısası nefsin kışkırtmalarına insan kapılmasa daha huzurlu, gelecekten emin olacak.

Dünya için reçete şudur: Tüketim ekonomisine karşı kanaat ekonomisi.

Kanaat hakim olursa insanoğlu ne doğal kaynakları böyle vahşice tüketir, ne de kendini harap eder. Kalkınma-ilerleme-zenginlik-refah denilen seraptan kurtulur.

Ne olacak yani; beş kap yeme, karnını şişirip ilaca-doktora gitme. Böyle söyleyince ilaç sanayii ne olacak, diyorlar. Ben iktisatçı değilim. Ama bir yolu bulunur diyorum. Yeter ki uzmanlar yeni enerji kaynakları bulma yolundaki çalışmalarını tüketimi kısma yolunda harcasınlar.

Az ye, az uyu, az konuş. Sana bir şey olmaz. Olursa nane-limon kaynatırsın bir şeyin kalmaz. Ne depresyon, ne obezite, ne diyet, ne kozmetik, ne moda, ne otomobil, ne yat, ne kat.

İnsanları fukaralığa mı çağırıyorsun?

Hz. Peygamber’in hayatına çağırıyorum. Bir öğünde kaç kap yemek yiyordu. Kaç kat elbisesi vardı. Nasıl bir evde oturuyordu? Ne kadar sadaka veriyordu?

O devir baÅŸka, bu devir baÅŸka.

Eh, âhir zamandayız. İnsanoğlu âhir zamanda azacak.

Zenginlik dediğin nedir ki; gönül zengin olmayınca.