Tarihten bugüne, bugünden yarına!

Abdurrahman Dilipak - Yeni Akit

Geçen gün Ankara’daydım, SebilürreÅŸad’ın 109. yıl kutlamalarına katıldım. Orada yaptığım konuÅŸmanın kısa bir özetini yazmak istiyorum bugün.

Bir önceki devlet olarak 600 yıllık geçmişi olan bir ülkede 100 yıllık kaç marka var. Ziraat Bankası, Danıştay, Hacıbekir Lokumları, Vefa Bozası filan. Birilerinin bunun üzerinde düşünmesi gerek. Bu tarih düşmanlığın, geçmişler böyle bir kopuşun arkasında sebeb ve gerçekler iyi sorgulanmalı.

Tarih, övgü ya da sövgü kitabı deÄŸildir. Tarih bir bilgi ve tecrübeler birikimidir. Tarihe küfredilmez ve tarihle övünülmez. Bize düşen “kökü mazide olan ati olmak”tır.

Peygamberimiz Miladi 632’de vefat etmiÅŸti deÄŸil mi?.

Söğüt’te kurulan beyliÄŸi kuran Osman Gazi (DoÄŸumu 1258 Söğüt) 1324’de vefat etti. Peygamberimizin vefatından 625 yıl sonra doÄŸdu ve 691 yıl sonra da vefat etti..

Fatih Sultan Mehmet (30 Mart 1432’de Edirne’de doÄŸdu, vefatı 3 Mayıs 1481, Hünkâr Çayırı, Gebze). 1453’de Ä°stanbul’u fethetmiÅŸti.

Fatih Ä°stanbul’u fethedene kadar Gazi geleneÄŸini sürdürdü. Fetih sonrası bildiÄŸimiz Osmanlı devletinin temelleri atılmaya baÅŸlandı. Fatih, Roma’nın tarihi mirasının Ä°slam’la çeliÅŸmeyen bürokratik kısmını aynen aldı ve bunun tepesine, Hz. Ömer’in Kudüs’ün fethindeki Millet sistemini yerleÅŸtirdi. Böylece tarihi ve kültürel mirası çok zengin güçlü bir devletin temelleri atıldı. Yeni medeniyet “Hikmet mü’minin yitik medeniyetidir” anlayışı ile hareket ediyordu ve alemlere rahmet olarak gönderilen bir peygamberin ümmeti olmanın verdiÄŸi sorumlulukla evrensel bir nizam inÅŸa ediyordu. DeÄŸil mi ki, “DoÄŸu da batı da Allah’ındır” ve biz mecazi anlamda “Allah’ın yeryüzündeki halifeleri”yiz! En başından beri “Ä°la-yı Kelimetullah” için çıkılan yolda yeni bir evreye geçiliyordu.

Dikkat ederseniz, Osman Gazi’nin vefatından Fatih’in vefatına geçen süre 157 senedir.

Şöyle düşünelim: Fatih’in Ä°stanbul’a fethine kadar geçen süre gazi geleneÄŸinin devamıdır. Devletin baÅŸkenti belli olsa da saray ya da devletin yönetildiÄŸi mekân ve bürokrasi henüz oluÅŸmamıştır.

Osmanlı’da son zamana kadar sancak devlete ya da orduya deÄŸil, camiye emanet edilmiÅŸtir. Bir vakıf medeniyeti söz konusudur. Ordu bile sivildir. Yargı sivildir. Fatih Ä°stanbul’da 28 yıl yaÅŸadı.

Devletin bütün müesseseleri ile oluÅŸması, kanunların yapılması, sarayın teÅŸkil edilmesi, bürokrasi ve hiyerarÅŸinin düzenlenmesi Kanuni döneminde oldu. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun 10. padiÅŸahı ve 89. halifesi olan I. Süleyman (Kanunî Sultan Süleyman) 6 Kasım 1494’de doÄŸdu; 7 Eylül 1576’da Zigetvar’da vefat etti. 1512’de tahta geçti.

Yani fetihten 59 yıl sonra tahta geçti. Kanuni, Fatih’in vefatından 31 yıl sonra tahta oturdu.

Ä°stanbul’un Fethi’nden 265 yıl sonra, Kanuni’nin tahta geçiÅŸinden 234 yıl sonra 1718’de Lale Devri baÅŸladı. Osmanlı medeniyetinin altın çağı 234 yıl sürdü.

Osmanlı zenginleri sömürge yolu ile zenginleÅŸen batıyı kıskanmaya baÅŸladı. Fransa’dan mürebbiyeler getirmeye baÅŸladık. Artık “dünyadan kâm alma zamanı”ydı.

1492’de Beni Ahmer Devleti’nin yıkılışı ile Ä°spanya’daki 781 senelik Ä°slâm egemenliÄŸi sona erdi.

Babür Ä°mparatorluÄŸu 1526 yılında Zahireddin Muhammed Babür tarafından Delhi’de kurulmuÅŸ, 1723’te Delhi ve Haydarabad ÅŸahlıkları olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

 Varlığını 1858 yılına kadar devam ettirerek Ä°ngiliz sömürgeciliÄŸi neticesinde yıkılarak bugünün Hindistan devletinin alt yapısını teÅŸkil etmiÅŸtir. 

Kristof Colomb’un Amerika’ya yolculuÄŸu 1492’dir. Ardından önce Amerika’nın ve Ardından Afrika’nın, daha sonra Asya’nın iÅŸgali gerçekleÅŸecektir. Lale Devri ile fetret dönemi baÅŸladı.

Bazı tarihçiler 1299-1402’yi imparatorluk rüyası, 1402-1413’ü Teafiv-i Müluk 2. fetret devri, 1413-1520 arasını Cihan Ä°mparatorluÄŸu rüyasının hayata geçirilme hamlesi, diriliÅŸ 1520-1699 Åževket ve Azamet, Heybet 1699-1918 çözülme dönemi olarak görür, 1918 sonrası ise inkıraz dönemidir..

Ve 1839 Tanzimat. Osmanlı’nın “Glasnost ve Perestroyka”sı. Daha doÄŸrusu bu Rusların Tanzimatıydı. Ä°stanbul’un fethinden yaklaşık 400 yıl sonra başımıza bu felaket geldi. Devlet eliyle batılılaÅŸma dönemi baÅŸladı. Halk bunun için 2. Mahmud’a “Gâvur PadiÅŸah” dedi. 1908’de Ä°ttihat Terakki belasına çattık. Ä°ttihatçılar 1912 yılında “Müslümanların halifesi”ni Selanik’e, Yahudi bir iÅŸ adamının evinde mecburi iskâna tabi tuttular. Bu tarih, sonun baÅŸlangıcı idi. Sonrasını biliyorsunuz. 1919, 1920, 1923 ve ÅŸimdi Cumhuriyetin 100. yılı, 2023’ü bekliyoruz.

Peygamberimizin vefatından Osman Gazi’nin vefatına 691 yıl vardı. Osman Gazi’den Fetih’e 157 yıl. Fetihten Kanuni’ye 31 yıl. Kanuni’den Lale Devri’ne 234 yıl. Lale Devri’nden Tanzimat’a 121 yıl. Tanzimat’tan Ä°ttihat Terakki’ye 74, Ä°ttihat Terakki’den Cumhuriyete 15 yıl. Ve 2023’de Cumhuriyet’in 100.yılı. Yani 1953, fethin 500. yılı olduÄŸuna göre, takvimler 2023’ü gösterdiÄŸinde fethin 570. yılı olacak. Osman Gazi’nin vefatından Fatih’in doÄŸumuna geçen süre 138 sene idi. Yani fetihten sonra 2023 tam da 708 yıl yapar. Fetih sanki zamanın tam ortasında bir yerde.

Burada ilginç bir ayrıntı da, SebilürreÅŸad tam da Gaspıralı Ä°smail ve Yusuf Akçuralı’nın sözünü etttiÄŸi “3 tarzı siyaset” tartışmasının ortasında “Ä°slamlaÅŸma”yı temsil ediyor. Bu Ä°slamlaÅŸma, kavmiyetçiliÄŸe ÅŸiddetle karşı olmakla birlikte ne kavim gerçeÄŸini, ne de yenileÅŸmeyi reddetmiyor, yani taklitçiliÄŸe, baÅŸkalaÅŸmaya karşı. Bu tartışmanın bu baÅŸlıkla sunulması yanlış aslında. Akif, Arnavut kökenli bir Müslümandır ve Ä°stiklal Marşımızın ÅŸairidir. Batının bilim ve teknolojisine de karşı deÄŸildir. Çünkü “hikmet müminin yitik malıdır” ve nerede bulursa alır. Sonuçta “doÄŸu da batı da Allah’ındır”.

SebilürreÅŸad dergisi, “Asrın idrakine Ä°slam’ı söyletmek” için çıktığı yolda, geçen gün Ankara’da 109. yılını kutladı. SebilürreÅŸad, Osmanlı’nın yıkılışını ve Cumhuriyetin kuruluÅŸunu gören 2 dünya savaşına ÅŸahidlik eden bir dergi.

Bu vesile ile dünden bugüne tarih içinde bir yolculuğa çıkalım istedim. Selam ve dua ile..