Mete Yarar yazdı: Sahi büyük oyun neydi

Meteb Yarar - KARAR

15 Temmuz öncesinde, - FETÖ’nün bütün faaliyetleri deÅŸifre olmuÅŸ muydu?

- Terör örgütlerinin eylemleri neden engellenemiyordu?

- Uluslararası anlamda yaşanacak krizlere neden önceden tedbir alınamadı?

Sorular yerindeydi ve izaha muhtaçtı.

Bu soruların cevaplarını 15 Temmuz sonrasında hepimiz izleyerek öğrendik. En kritik noktalardaki bazı kişilerin aslında devlete hiç çalışmadıklarını gördük.

İstihbarat çalışmasını yapacak veya önleyici tedbirler alacak kişilerin bu görevlerini bırakın layıkıyla yapmayı örgütlerle işbirliği içine girdiği mahkeme kayıtlarına girdi.

Bu derin konuyu tartışırken yaptığımız en önemli hatalardan biri de, Ä°stihbarat faaliyetlerini yalnızca bir kurumun yaptığını ve onun ÅŸekillendirdiÄŸini düşünmektir. Ä°stihbaratın tek merkezde toplanmasıyla ilgili çalışmalar yapılıyor. Ancak bunun gerçekleÅŸtiÄŸini söylemek oldukça iddialı bir söylem olur.

Çünkü istihbarat faaliyetleri basit anlamda cari (anlık) ve stratejik  istihbarat olarak ikiye ayrılır. Cari istihbarat faaliyetlerini farklı merkezlerden yürütüp tek bir havuzda toplayarak baÅŸarıya ulaÅŸabilirsiniz. Stratejik istihbaratta ise yalnız olamazsınız. Devletin bütün istihbarat kurumlarıyla ortak hareket etmek zorundasınızdır. Peki bu nasıl olacak? Elbette siyasi otoritenin size bir gelecek vizyonu çizmesi ve direktif vermesi ile...

Türkiye’nin anlık istihbaratta baÅŸarısızlığının sebeplerini üç ana baÅŸlıkta toplamak gerekir;

Birincisi , istihbarat faaliyetini icra edecek kiÅŸilerin bazıları terör örgütü üyesiydi.

İkincisi , kurumlar arası çekişme sonucunda meydana gelen körlük.

ve son olarak da bilgilerin istihbarata dönüştüğü noktadaki tecrübe eksikliği.

Türkiye’nin cari olarak yaÅŸadığı her olay aslında baÅŸka bir istihbarat biriminin bize dayattığı stratejik hedefin sonucudur. Bu nedenle büyük resmî gören gözlere ihtiyaç vardır. Normalde cari istihbaratı günlük bir olay olarak deÄŸerlendirdiÄŸinizde stratejik istihbarata bilgi aktaramazsınız. Çünkü  cari istihbarat stratejik istihbaratı besleyen en önemli kaynaktır. Bu nedenle stratejik istihbaratta çalışmış olanları cari istihbaratta çalıştırmak bazen büyük avantaj oluÅŸturur. Geneli bilen özelde ihtiyacı daha kolay kavrar. Türkiye’nin en büyük sorunu bomba düzeneginden çok bombaların neyi hedeflediÄŸine eÄŸilmemesidir.

Türkiye bütün zor süreçleri maalesef bu kripto yapı ile sürdürmek zorunda  kaldı. GeçmiÅŸte görev yapan bakanların FETÖ yapılanmasının sayısal büyüklüğü ile ilgili açıklamaları ortada iken tekrar bir rakam söylemeye gerek yok. Her ÅŸey net ve açık olarak ortadadır.

Normal hayatta dahi güvenlik ve yargı bürokrasisinin hataları da çoÄŸunlukla istihbarat kurumlarına kesilir. Bunun en büyük örneÄŸi Reyhanlı patlamasıdır. MÄ°T patlamayı önceden bildiriyor, polis soruÅŸturma için savcılığa baÅŸvuruyor ama savcılıktan izin çıkmayınca patlama gerçekleÅŸiyor. Bu söylediÄŸim olayın bütün detayları ÅŸu anda iddianamede yer alıyor ve hatta izni vermeyen o savcı FETÖ’den dolayı meslekten ihraç edildi.

Gelelim uluslararası arenanın istihbarat örgütleri üzerindeki etkilerine. Türkiye’ni

NATO’ya girmesinden sonra yaÅŸanan olayların seyrine baktığınızda istihbarat kurumlarının seyrini de çok net olarak görebilirsiniz. Oradaki dalgalanmalar ve siyasi deÄŸiÅŸimler birebir istihbarat kurumlarını da etkilemiÅŸtir. Bazen manipüle edilerek, bazen siyasi baskı kurularak, bazen de baÅŸarısız olması için uÄŸraşılarak istihbarat biriminin bağımsız çalışması engellenmiÅŸtir.

Dev bir organizasyonun içinde yer alıp bağımsız politika üretmek istiyorsanız milletin bu bağımsızlığı destekleyecek faaliyetler içinde olması gerekir . Manipüle edilen devletlerin istihbarat birimleri de aynı şekilde etkilenir. Siz tek başınıza direnemezsiniz.

Ayrıca MÄ°T’in neden terör örgütlerine sızamıyor (sızmıyor) sorusunun cevabı da yukarıda saydığım nedenlerin bütününde yer alıyor.

Büyük oyunlar dönemlik çözümlerle deÄŸil kalıcı deÄŸiÅŸimlerle bozulur. Türkiye’de kurumların tehdit algısı birbirinden farklı olursa istihbarat kurumları yalnızca konuÅŸmakla kalır.

İstihbarat icra yeri değil önleyici bir mekanizmadır .

 Büyük önlemeyi ise 10 yıl sonra yaÅŸanacak soruna çözüm üretmekle baÅŸarır.

***

Yıllardan beri bize doÄŸru ve zamanında bilgi aktarmak için yoÄŸun mesai harcayan Genelkurmay Basın Halkla iliÅŸkiler Daire BaÅŸkanı TuÄŸgeneral ErtuÄŸrulgazi Özkürkçü emekliye ayrıldı. Günün hangi saati olursa olsun aradığımızda  bize göstermiÅŸ olduÄŸu sabır ve anlayış için hem bir basın mensubu olarak hem de eski bir asker olarak teÅŸekkür ediyorum. Emeklilik hayatında uzun ve saÄŸlıklı bir ömür diyorum.