Abdülhamid'in 82 yaşında hanımı nasıl meteliğe muhtaç hale geldi?

Sultan Abdülhamid’in eÅŸlerinden Emsalinur Hanım'ın yaÅŸlılığında fakirlik nedeniyle Ä°smet Ä°nönü'ye gönderdiÄŸi mektubu ve sonrasında yaÅŸananları Habertürk yazarı tarihçi Murat Bardakçı anlattı.

Bardakçı, yaÅŸlı kadının, Millî Emlâk’e ait binalardan birinde “bekçi” olarak kalmasına izin verilmesini rica ettiÄŸini aktardı.

İşte o yazı;

* Abdülhamid’in 82 yaşında evsiz ve parasız kalan hanımı, devletten bir evde ‘bekçilik etme’ izni istiyor!

Sultan Abdülhamid’in eÅŸlerinden olan Emsalinur Hanım, 1948’de 82 yaşında iken CumhurbaÅŸkanı Ä°smet Ä°nönü’ye gönderdiÄŸi dilekçede yaÅŸadığı evin satışa çıkartılması üzerine sokakta kaldığını söylüyor; Millî Emlâk’e ait binalardan birinde, meselâ bir ara Sabiha Gökçen’e tahsis edilen BeÅŸiktaÅŸ’taki evde oturmasına yahut bir baÅŸka yerde “bekçi” olarak kalmasına izin verilmesini rica ediyordu.

SULTAN Abdülhamid’in Yıldız Sarayı’nın hemen yanıbaşında inÅŸa ettirdiÄŸi Hamidiye Camii, uzun bir restorasyonun ardından CumhurbaÅŸkanı Tayyip ErdoÄŸan tarafından geçen hafta ibadete açıldı.

- Restorasyonu tamamlanan Yıldız Camii

Açılış ve burada kılınan ilk cuma namazına CumhurbaÅŸkanı’nın da katılması üzerine camiden gazetelerde ve TV’lerde uzun uzun söz edildi; hem cami, hem Yıldız Sarayı, hem de Sultan Abdülhamid hakkında birhayli yazı yayınlandı...

KAFKASYA’DAN Ä°STANBUL’A

Bugün, Devlet ArÅŸivleri’nde bulduÄŸum Sultan Abdülhamid’in ailesi ile ilgili resmî bir yazışmadan ve bu yazışmanın ortaya koyduÄŸu hazin hadiseden bahsedeceÄŸim: Hükümdarın 82 yaşına geldiÄŸinde sokakta ve beÅŸ parasız kalan hanımlarından birinin 1948’de devletten “bekçi olarak kalabileceÄŸi” bir ev istemesinden...

İşte, bu son derece acı hadisenin belgelere dayanan öyküsü:

Sultan Abdülhamid’in 16 karısından biri olan Emsalinur Hanım, 1860’lı senelerde Kafkasya’da doÄŸmuÅŸtu ve çocukluÄŸunda kendisinden birkaç yaÅŸ küçük kızkardeÅŸi Tesrid ile beraber Ä°stanbul’a getirilip saraya verildi. Emsalinur Hanım 1885’te Sultan Abdülhamid ile, kızkardeÅŸi de Sultan Abdülmecid’in tahta geçmeyen oÄŸullarından Åžehzade Ä°brahim Tevfik Efendi’yle evlendiler. Yıldız Sarayı’nda kendisine bir daire tahsis edilen Emsalinur Hanım’ın, bir sene sonra, 1886’da bir kızı oldu: Åžadiye Sultan...

Sultan Abdülhamid’in 1909’da tahttan indirilip Selânik’e sürgüne gönderilmesinin ardından Yıldız Sarayı boÅŸaltıldı ve padiÅŸah ile beraber Selânik’e gitmeyen hanımlar Ä°stanbul’un deÄŸiÅŸik semtlerindeki evlere yerleÅŸtirildiler. Emsalinur Hanım, kızı Åžadiye Sultan ile beraber NiÅŸantaşı’ndaki ahÅŸap bir konakta yaÅŸamaya baÅŸladı.

SADECE YÃœZ LÄ°RA AYLIK

1924’te hilâfetin lâğvedilip Osmanlı ailesinin bütün mensupları sürgüne giderken, Emsalinur Hanım da kızı ile beraber Paris’e gitti ama gurbete dayanamadı ve kocaları hayatta olmayan hanımların Türkiye’de kalmalarına izin verilmesinden istifade ederek birkaç sene sonra Ä°stanbul’a döndü; önce NiÅŸantaşı’nda kızına ait eski konakta yaÅŸamaya baÅŸladı, buranın satılması üzerine Erenköy’de torununun üzerine kayıtlı olan harap köşkün bir odasına yerleÅŸti ama 1948’de buranın da satılması üzerine 82 yaşında sokakta kaldı!

1934’te “Kaya” soyadını alan Emsalinur Hanım’ın devletten her ay yüz lira aylığı vardı ve kızı Åžadiye Sultan ile Samiye adındaki torununun Türkiye’ye girmeleri yasak olduÄŸu için tek başına idi. Bu yüzden 1948 Nisan’ında zamanın cumhurbaÅŸkanı Ä°smet Ä°nönü’ye bir dilekçe göndererek devlete ait bir binada “bekçi” olarak kalmasına müsaade edilmesini istedi.

- BaÅŸbakanlık, Maliye Bakanlığı’na Emsalinur Hanım’ın vaziyetinin soruÅŸturulması talimatını veriyor.

82 yaşındaki Emsalinur Hanım’ın dilekçesinde anlattıkları ve talepleri içler acısı idi: Erenköy’de “Galip PaÅŸa Köşkü” diye bilinen torununa ait binada yaşıyordu ama Maliye’nin köşkü satışa çıkarması üzerine sokakta kalmıştı, devletin baÄŸladığı 100 lira aylıktan baÅŸka geliri bulunmuyordu ve bu aylık ile ev kiralamasına imkân yoktu.

- CumhurbaÅŸkanlığı, Emsalinur Hanım’ın dilekçesini BaÅŸbakanlık’a havale etmiÅŸ.

SABÄ°HA GÖKÇEN’Ä°N EVÄ°

Emsalinur Hanım, CumhurbaÅŸkanı’ndan bir ara Atatürk’ün manevî kızlarından Sabiha Gökçen’e tahsis edilen BeÅŸiktaÅŸ’ta Millî Emlâk’e ait olan evde yahut yine devlete ait bir baÅŸka yerde “bekçi” olarak kalmasına izin verilmesi ricasında bulunuyordu!

CumhurbaÅŸkanlığı dilekçeyi 6 Nisan 1948’de BaÅŸbakanlık’a, BaÅŸbakanlık da birkaç gün sonra Maliye Bakanlığı’na havale etti. BaÅŸbakanlık, Emsalinur Hanım’ın durumunun araÅŸtırılmasını ve hakikaten yardıma muhtaç vaziyette ise Millî Emlâk’e ait binalardan birinde oturmasına izin verilmesini istiyordu.

Devletin, Emsalinur Hanım’a yaÅŸaması için nereyi gösterdiÄŸini yahut böyle bir tahsisin yapılıp yapılmadığını bilmiyorum... Ama bugün bir fotoÄŸrafı bile olmayan bu talihsiz hanım, o tarihten sonra sadece iki sene yaÅŸadı ve hayata 1950’de, 84 yaşında iken veda etti...