Ömer (Omar) ismi batı'da neden bu kadar yaygın?

Ãœnlü Ä°ran’lı şâir, filozof, matematikçi ve astronom Ömer Hayyam’ın rübaileri ölümünden yaklaşık 730 yıl sonra, 1859 yılında Ä°ngiliz ÅŸair Edward FitzGerald ( (1809–1883) tarafından tercüme edilir. Bu tercüme Hayyam’ın rubailerinin Ä°ngilizceye ilk tercümesidir.

Edward FitzGerald’in ‘Rubaiyat of Omar Khayyam’ diye bilinen tercümesi ilk yıllarda neredeyse kimsenin dikkatini çekmez.

Edward FitzGerald 1868’de Ömer Hayyam’ın 110 rübaisini tercüme ettikten sonra 1870-1890 yıllarında çocuklara Omar ismi konulması moda oluyor.

Hayyam’ın rübailerinde ‘aÅŸk’, ‘ÅŸarap’,’ kadeh’, ‘eÄŸlence’ gibi konuların geçmesi Batı’da çok hızlı bir ÅŸekilde yaygınlaÅŸmasının en büyük nedeni. Ömer Hayyam’ın rubailerinin tercümesi daha sonraki yıllarda Batı’nın Oryantalist sanat akımının ana konularından birine haline geliyor.

Ömer Hayyam büyük Türk hükümdarı MelikÅŸah ve ünlü veziri Nizamülmülk’le aynı dönemde yaÅŸaması ve HaÅŸhaÅŸiler’in lideri Hasan Sabbah’la tanışdığı tarihte bilinen bir gerçek. Ä°ddia ediliyor ki, Ömer Hayyam’ın gizli saklı yazdığı ve gözü gibi koruduÄŸu elyazmalarından Hasan Sabbah haberdar olduktan sonra fedailerinden birinin aracılığıyla Hayyam’ın yatağının baÅŸucundan çaldırıp Alamut Kalesi’ne getirtiyor. Hasan Sabbah öldükten sonra Hayyam’ın elyazmaları gün yüzüne çıkıyor.

Edward FitzGerald’in tercümesi sadece Avrupa’da deÄŸil Kuzey ve Güney Amerika’da hızlıca yayılmaya baÅŸlıyor. Bu yayılmayla birlikte Omar ismi 19. Yüzyıl sonunda Batı’da çok bilinen bir isim haline geliyor. Katolik Hristiyan olan bir çok aile Arap kökenli olduÄŸunu bilerek Omar ismini çocuklarına koymaya devam ediyorlar. Tabi, Omar ismi onlara ne Ä°slam’ın Ä°kinci Halifesi Ömer bin Hattab’ı, ne de Ä°talyan iÅŸgaline karşı direnen Ömer Muhtar’ı hatırlatıyor.

ÇoÄŸunluÄŸu Ä°spanyolca konuÅŸan Latin Amerika ülkelerinde Omar isminin yaygın olmasının diÄŸer bir sebebi de 711-1492 yılları arasında Ä°spanya ve Portekiz’i kapsayan Ä°ber Yarımadası’nda hüküm sürmüş Müslüman Endülüs devletidir.

20. Yüzyıl baÅŸlarında ve sonralarında ismi Omar olan bir çok Batılı, Latın Amerika’lı ünlü ismi de tanıyoruz:

Omar Nelson Bradley (1893 – 1981)

ABD ordusunun ünlü generali Omar Bradley Ä°kinci Dünya Savaşı’nın kaderini deÄŸiÅŸtiren Normandiya Çıkarması’nın da en etkili ismi. 1949 döneminde ABD’de Genelkurmay BaÅŸkanlığı görevini de yapan Omar Bradley ‘BeÅŸ Yıldızlı Rütbe’ alan son 9 kiÅŸiden birisi.

Omar Bradley hem de Genelkurmay Başkanı olarak Kore Savaşı'nın başında kıdemli ordu komutanıydı.

Omar Efraín Torrijos Herrera (1929 – 1981)

Kolombiyalı bir babanın oÄŸlu olarak 1929’da Panama’da dünyaya gelen Omar Torrijos 1969-1981 yılları arasında Panama Devlet BaÅŸkanlığı yapmıştır. Ãœlkesinin bağımsızlığını ve Panama kanalının egemenlik hakkını savunmasıyla bilinen Omar Torrijos 1977 yılında dönemin ABD BaÅŸkanı Jimmy Carter’le imzaladığı anlaÅŸma sonucu Panama kanalı Panama devletinin hakimiyetine girmiÅŸtir.

Donald Reagan döneminde Kanalın statüsüyle ilgili ABD tarafından ciddi baskılara maruz kalan Omar Torrijos 31 Temmuz 1981’de uçak kazasında vefat etmiÅŸtir.

‘Bir Ekonomik Tetikçinin Ä°tirafları’ isimli kitabın yazarı John Perkins Omar Torrijos’un ölümünün kesinlikle kaza olmadığını, CIA tarafından suikasta kurban gittiÄŸini iddia ediyor.

Enrique Omar Sívori (1935-2005)

El Grafico lakaplı Omar Sívori hem Arjantin, hem de Ä°talya milli takımında top koÅŸturan River Plate, Napoli ve Juventus’un gözde oyuncusu.

1961 yılında Avrupa’da ‘Yılın Futbolcusu’ ünvanını kazanan Omar Sívori oynadığı takımlarla Arjantin ve Ä°talya’da sayısız kupa kazanmış.

Omar Cabezas Lacayo

1950 Nikaragua doÄŸumlu yazar, devrimci, politikacı Omar Cabezas 1970’li yılların sonunda Nikaragua lideri Samoza’ya karşı gerilla mücadelesi veren ünlü bir komutandır.

Devrim öncesi gerilla önderlerinden biri olan Omar Cabezas, Nikaragua silahlı güçlerinde taşıdığı 'komutan' rütbesi yanında İçişleri Bakanlığı'nda siyasal yönlendirme sorumlusu olarak çalıştı.

Omar Cabezas’ın anılarını yazdığı ‘Fire From Mountain’ isimli kitabı 1981 yılında Türkçe’ye ‘DaÄŸdan Kopan AteÅŸ’ ismiyle tercüme edilmiÅŸtir.

Gabriel Omar Batistuta (1969)

Hepimizin ‘Batigol’ olarak bildiÄŸi Gabriel Omar Batistuta 90’lı yıllara damga vurmuÅŸ Fiorentina’li ünlü futbolcu. 9 sezon Fiorentina forması giyen Batistuta Arjantin milli takımında da Messi’den sonra en çok gol atan oyuncu. Arjantin Milli Takımıyla 78 maçta 54 gol atan Batistuta 2002 yılında milli takım kariyerine son verir.

Milli ve kulüp takımıyla bir çok baÅŸarılar elde eden Batistuta Ä°talya lig ÅŸampiyonluÄŸunu 9 sezon formasını giydiÄŸi Fiorentina’da deÄŸil de, 3 sezon formasını giydiÄŸi Roma’da kazanır.

Omar Rodríguez-López (1975)

Aslen Puerto Rico’lu olan Omar Rodríguez-López sanat hayatına ABD’de devam eden dünyaca ünlü gitarist. Aynı zamanda oyunculuk, yazarlık ve film yapımcılığı da yapan Omar Rodriguez 2001-2012 yıllarında Amerikalı ünlü rock grubu ‘The Mars Volta’nın gitaristliÄŸini de yapmıştır.

Samir BabaoÄŸlu