Irak'ta İran karşıtı blok

Suudi Arabistan'ın son dönemde art arda Iraklı Åžii liderleri ağırlaması, "Ä°ran nüfuzunu kırma ve Irak'ı ait olduÄŸu Arap coÄŸrafyasına geri döndürme" amaçlı yeni stratejisinin bir yansıması olarak deÄŸerlendiriliyor.

Arap dünyasından siyasi uzmanlar, BaÄŸdat yönetiminin geçen yıl, "ülkenin iç iÅŸlerine karıştığı gerekçesiyle" Suudi Arabistan Büyükelçisi Samir es-Sebhan'ın deÄŸiÅŸtirilmesini talep etmesiyle baÅŸlayan gerginliÄŸin, Riyad yönetiminin uygulamaya koyduÄŸu yeni stratejiyle aşılabileceÄŸini, ancak bunun için Körfez, Arap ülkeleri ve ABD'nin desteÄŸine ihtiyaç olduÄŸunu düşünüyor.

SADR ZÄ°YARETÄ°NÄ°N ALTINDA NE YATIYOR?

Iraklı siyasi analist İyad ed-Dıleymi, son bir buçuk ayda Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, İçişleri Bakanı Kasım Muhammed el-Araci ve ardından Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr'ın Riyad'a gerçekleştirdiği ziyaretlerin taşıdığı mesajları AA muhabirine değerlendirdi.

Suudi Arabistan'ın Irak'la yakınlaÅŸma stratejisinin mayıs ayında Riyad'da düzenlenen "ABD-Arap Zirvesi"nde ÅŸekillendiÄŸine dikkati çeken Dıleymi, "Washington, Arap ülkelerinden Ä°badi hükümetiyle yakınlaÅŸmasını istedi. Bu zirveden kısa süre sonra da BaÄŸdat'ın pek çok Arap bakan tarafından ziyaret edildiÄŸini gördük. Arap ve Ä°slam dünyasında ağırlığı olan Suudi Arabistan da Ä°badi, Araci ve Sadr'ı Riyad'da ağırladı." dedi.

SUUD STRATEJÄ°SÄ°NÄ°N BAÅžARI Ä°HTÄ°MALÄ°

Dıleymi, "ABD, Arapları, Irak'la yakınlaÅŸma ve Ä°ran'ın bu ülkedeki varlık ve nüfuzuna paralel bir etkiye sahip olma konusunda zorladı. ABD'nin bu zorlamasının yanı sıra Suudi Arabistan da Arap Åžiileri çevreleyip Ä°ran'ın etki alanından uzaklaÅŸtırmaya çalışıyor."deÄŸerlendirmesinde bulunurken, Riyad yönetiminin bu stratejide baÅŸarılı olma ihtimaliyle ilgili ÅŸunları söyledi:

"Suud yönetimi, Irak'ta siyasi ya da askeri açıdan İran'ın sahip olduğu varlık ve nüfuza sahip değil. Bu nedenle bazı durumlar göz önüne alınmazsa bu stratejinin başarılı olacağını düşünmüyorum. Suud'un Arap Şiileri kendi tarafına çekebilmesi için gözetmesi gereken durumların başında, her alanda Irak'taki varlığını güçlendirmesi gelmektedir. Bu da kolay olacağa benzemiyor. Üstelik bu, Suudi Arabistan'ın tek başına gerçekleştirebileceği bir şey değil. Burada Arapların ortak hareket etmesi ayrıca ABD'nin Irak'taki Arap varlığına ortam hazırlaması gerekiyor."

Suudi Arabistan'ın uzun yıllar Irak'tan uzak kaldığını vurgulayan Dıleymi, "Ä°ran'ın 14 yıllık iÅŸgal ve nüfuz kurma politikasından sonra Suudi Arabistan'ın sahaya dönmesi için çok büyük bir mesaiye ihtiyaç var. Ä°lk adım olarak da Suudi Arabistan, Körfez ve Arap ülkelerinin, siyasi alanda varlığı olacak güçlü bir Sünni blok kurmaları geliyor. Suudi Arabistan, önceden izlediÄŸi yöntemleri kullanarak Iraklı Åžiileri kendi tarafına çekmekte ısrar ederse baÅŸarılı olacağını sanmıyorum." yorumunu yaptı.

IRAK'TA Ä°RAN KARÅžITI BLOK

Lübnanlı yazar Hazim Sağıye ise El-Hayat gazetesinde yayımlanan "Ä°ran ve Irak Åžiileri Arasında" baÅŸlıklı yazısında, Irak Åžiileri arasında önde gelen 4 ismin, ülkedeki ezici Ä°ran etkisinden hoÅŸnut olmadığı ve Ä°ran dışında baÅŸka bir ülkenin nüfuzuna karşı çıkmayacakları tezini savundu.

Sağıye, İran nüfuzuna karşı çıkan 4 kişinin, Başbakan İbadi, Kum'daki Şii mercilerin kendisi için engel teşkil edeceğini bilen Şii Merci Ali Hüseyni es-Sistani ile Irak'taki Arap Şiilerle köklü bağları olan iki aileyi temsil eden Sadr ve Ammar el-Hekim olduğunu öne sürdü. Sağıye, Sadr'ın 11 yıl sonra ilk defa Suudi Arabistan'a gerçekleştirdiği ziyaretin bu bağlamda okunması gerektiğini belirtti.

SADRIN ZÄ°YARETÄ°NÄ°N TAÅžIDIÄžI MESAJLAR

Irak asıllı Ä°ngiliz gazeteci-yazar Mina el-Ureybi de "Sadr'ın Suudi Arabistan'da kabulü: Önemli mesajlar" baÅŸlıklı yazısında, ziyaretle Arap ülkelerine "Irak'ın Arap coÄŸrafyasının dışında bırakılmasının akıllıca olmadığı" mesajının verildiÄŸini belirtti. Ureybi, "Suudi Arabistan siyasi ağırlığıyla Irak'a yakınlaşıyorsa diÄŸerlerinin de benzer adımlar atması gerekir. Halihazırda Arap ülkeleri üzerinde bunun etkisi görülmeye baÅŸladı, zira Mısır yönetimi DışiÅŸleri Bakanı Samih Şükri'yi geçen ay BaÄŸdat'a gönderdi." ifadelerini kullandı.

Ureybi, Irak'ın terör örgütü DEAŞ'tan temizlenmesinden sonraki sürecin ülkenin ve bölgenin geleceğini belirleyeceğini, Irak'ın terör grupları ile İran nüfuzunu kontrol altına alması ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) ayrılmaması yönünde olgun bir politika izlemesi durumunda, terörün ve İran hegemonyasının karşısına güçlü bir Arap ülkesinin çıkma ihtimali olduğunu vurguladı.

Sadr'ın ziyaretinin en önemli mesajı, Irak üzerinde vesayet hakkı olduğuna inanan İran'a yönelikti. Bu, İran'la ittifak kurmayanların yalnızlığa itilmeyeceği mesajıydı." diyen Ureybi, Irak'ın Arap dünyasından uzaklaşma döneminin sona ermesinin her alanda zorunlu hale geldiğini dile getirdi.