Rusya Suriye'nin faturasını Müslümanlara çıkarıyor

Rusya, önemli aktörlerinden olduğu Suriye iç savaşının faturasını ülkedeki Müslümanlara çıkartmaya hazırlanıyor. Çeçenistan başta olmak üzere çoğunluğu Müslüman olan özerk bölgelerde bunun için yeni ek vergiler ve zorunlu bağışlar konulması planlanıyor.

Çeçenistan’daki insan hakları gözlemcileri, Suriye savaşında zarar gören bölgelerin imarı için harç ve vergilerin konulduÄŸunu planlandığını belirtirken bunun için ödemeye yapmayı reddeden Çeçenlerin ölüm ve sürgünle tehdit edildiÄŸi iddia ediliyor.

Çeçenistan CumhurbaÅŸkanı Ramzan Kadirov’un ailesi tarafından yönetilen Kadirov Vakfı, Halep Emevi Camii’nin restorasyonunu üstlenmiÅŸ. Vakgın bununla bir yandan Rusya’nın Suriye’deki, bir yandan da Kadirov’un Ä°slam dünyasındaki konumunu güçlendirmeyi planladığı ifade ediliyor.

Rusya’nın en varlıklı vakıflarından olan Kadirov Vakfı, Batı ülkelerinden ünlü simaları Çeçenistan’a getirmek, atletlere spor arabalar almak ve Ä°srail, Kırım ve baÅŸka yerlerde camiler inÅŸa etmek için milyonlar harcadı. Vakıf son zamanlarda ise dikkatini Suriye’ye çevirdi.

Ä°nsan hakları gözlemcilerine göre, vakfın son teÅŸebbüsleri iyi niyetli deÄŸil. Ä°ddialara göre vakıf Kadirov’un ÅŸahsi “kumbarası.” Bu kumbarayı ise Çeçen vatandaÅŸlardan zorla alınan “bağışlar” dolduruyor.

Uluslararası Kriz Grubu’nun (International Crisis Group) Rusya ve Kuzey Kafkasya Masası Proje Direktörü Ekaterina Sokirianskaia’ya göre tüm Çeçen halkı bu “gayriresmi vergiyi” ödüyor. Vakfın finansmanı için Çeçen makamlarının halkın maaÅŸlarından kesinti yaptığı insan hakları kuruluÅŸları tarafından belgelenmiÅŸti. Ä°ddiaya göre ülkedeki ÅŸirketlerin ve çalışanların doldurması gereken aylık bir “bağış” kotası var.

Vakıf ayrıca Almanya ve Ãœrdün’deki Suriyeli mültecilere yardımda bulunurken, Ramazan aylarında da Suriye’ye küçükbaÅŸ hayvanlar gönderiyor. Vakıf, Halep Emevi Camii’nin yanı sıra Humus ÅŸehrinde Halid bin Velid’in türbesine de ev sahipliÄŸi yapan Halid bin Velid Camii’nin restorasyonunu üstlendi. 

Vakfa bağış yapmayı reddetmenin mümkün olmadığı belirtiliyor. Zira son yıllarda Kadirov’un rakipleri ve muhalifleri ya öldürüldü ya da sürgün edildi; ortadan kaybolmalar ise olaÄŸan hale geldi.

Sokirianskaia, “Åžiddet çok mutat olduÄŸu için ‘hayır’ demek neredeyse imkansız. Çeçenistan küçük bir yer. Herkes çevresinde hükümetin gazabına uÄŸramış en az birkaç kiÅŸiyi tanıdığı için insanlar için hükümetin neler yapabileceÄŸine dair ekstra bir delile de gerek kalmıyor,” diyor. 

Rusya’daki sivil toplum kuruluÅŸları finansal hareketlerini resmi makamlarla paylaÅŸmak zorunda, aksi takdirde ağır cezalara çarptırılıyor. Ancak Kadirov Vakfı bu zorunluluktan adeta muaf.

Rusya Adalet Bakanlığı’nın sivil toplum kuruluÅŸlarına dair tuttuÄŸu veri tabanında Kadirov Vakfı’ndan tek bir kayıt bile yok. Her ne kadar bakanlık yetkilileri, vakfın belgeleri teslim ettiÄŸini belirtse de bunun neden kamuoyuyla paylaşılmadığı bilinmiyor. Vakfın sözcüsü Ulvi Kerimov ise vakıflarının ÅŸeffaf olduÄŸunu savunuyor.

Ramazon Kadirov, babası Ahmet Kadirov’un suikasta uÄŸradığı 2004 yılından beri Çeçenistan’ı yönetiyor. Kadirov, Rusya’nın Suriye’ye müdahalesini hem Rusya hem de Ä°slam dünyasındaki imajı adına fırsata çevirmeye çalışıyor. Müslüman liderlerle sıkı baÄŸlar kurma uÄŸraşında olan Kadirov, Ãœrdün Kralı 2. Abdullah’ı baÅŸkent Grozni’de misafir etmiÅŸ; Suudi Arabistan’ın yeni veliaht prensi Muhammed bin Selman’la da bazı görüşmeler gerçekleÅŸtirmiÅŸti.

Sokirianskaia, Çeçen lideri vitrine koyarak Suriye’deki iki camiyi tamir ettirmesinin Rus hükümetinin bilinçli bir tercihi olduÄŸunu söylüyor.

Rusya, geçen sene Aralık ayında Suriye’de elinde tuttuÄŸu ÅŸehir merkezlerinin asayiÅŸini saÄŸlamak üzere askeri inzibat birlikleri göndermiÅŸti. Ãœlkeye sevk edilen ilk müfrezedeki personel Çeçenlerden oluÅŸuyordu.

Moskova merkezli Medeniyetler Arası Diyalog AraÅŸtırma Enstitüsü’den (Dialogue of Civiliaztions Research Institute) araÅŸtırmacı Alexei Malashenko’ya göre Rus hükümeti, Çeçenlerin Suriye’deki mevcudiyetinden oldukça memnun. Zira Çeçenlerin faaliyetleri Rus dış politikası ile tamamen uyumlu. Bu sayede Kadirov da sadakatinin gereÄŸini yaparak Putin’in gözüne daha çok giriyor.