Putin'in 2018 hedefi 'tartışmasız' liderlik

Rusya 2018’de liderini seçmeye hazırlanıyor. Putin’in devam eden baÅŸkanlığı döneminde yaÅŸanan krizler ve Batı’nın yaptırımları Rusya’da iç sorunlara neden oldu; gelir seviyesi düştü ve halk bunu her geçen gün daha da ağır hissediyor. ABD’de Trump’ın seçimleri kazanması sayesinde krizden çıkma hayalleri suya düşen Ruslar, Batı’ya karşı daha sıkı cephe oluÅŸturmak zorunda kalıyor. Rusya’dan yükselen “savaÅŸtayız” söylemi, uluslararası medyaya da sıkça yansıyor. Son olarak, Çeçenistan valisi Ramazan Kadirov’un HBO TV’ye verdiÄŸi demeçle Ruslar, Kadirov’un aÄŸzından bütün dünyayı ‘apokalipsis’ [kıyamet] ile tehdit etti. Dışarıya sert mesajlar veren Rus yetkililer, diÄŸer taraftan kendi halkını da sakinleÅŸtirmeye çalışıyor. “SavaÅŸtayız”, “savaÅŸta olduÄŸumuz için ekonomimiz baskı altında” söylemleriyle kendi halkına yönelik bir propaganda yürüten Kremlin, henüz yeni seçim kampanyası PUTÄ°N’18 projesinin lansmanı yapılmadan, faaliyetlere baÅŸladı bile.

Rusya’nın 2018’de gerçekleÅŸecek baÅŸkanlık seçimi, devam eden hibrit III. Dünya Savaşının gölgesinde geçecek gibi görünüyor. Yeni dönem hibrit savaÅŸların vazgeçilmezi olan darbe ve ulusal seçimlere müdahaleler Rusya’yı da bekliyor. Bu baÄŸlamda PUTÄ°N’18, Rusya’nın bu hibrit savaÅŸta kullanacağı siyasi-teknolojik bir silah olarak düşünülebilir. Tabii ki bu silahın asıl hedefi, Putin’in yeni dönem baÅŸkanlık seçimlerin kazanması. Analistlere göre Putin seçimleri ‘bizzat’ kazanmak, meÅŸru bir lider olmak için halkın ‘gerçek’ desteÄŸini elde etmek istiyor. Fakat Kremlin’in uzun zamandır deÄŸiÅŸmeyen sahibi, yeni stratejisini sadece Kremlin’de kalabilmek üzere geliÅŸtirmedi. Onun stratejisinin, giderek artan dış baskılara karşı ayakta kalacak Rusya’yı kurmak olduÄŸu söylenebilir.

PUTÄ°N’18’i analiz etmeye Rusya’nın iç sorunlarından baÅŸlamak gerek. Çünkü iç sorunları çözülmeden ‘Yeni Rusya’ kurulmaz. İç sorun derken kastettiÄŸimiz ise Rusya’nın yolsuzluklarla boÄŸulan ve kendi halkına hizmet edemeyen bürokratik sistemi. Rusya’ya yatırım yapanlar da, turist olarak gelenler de bu bürokratik sistemle tanışıyordu. Haliyle Rusya’nın rüşvet sistemi, dünyaca tanınan meÅŸhur bir ‘fasilite’ olmuÅŸtu. Dışarıdan gelenlere bile zorluklar yaÅŸatan Rus bürokrasisi kendi halkına hiç acımazdı. PUTÄ°N’18 kampanyasının stratejisi, bürokrasinin halkın üzerindeki bu baskısını azaltmayı hedefliyor. Yolsuzlukla mücadele milli mesele statüsü kazandı ve Putin’e bu mücadele de baÅŸrol verildi. BaÅŸarılı olup olmadığını söylemek için erken olsa da, Putin’in kendine verilen rolünü iyi oynadığı söylenebilir. MeÅŸhur “Para Nerde?” sorusuyla sahneye giren Putin, son aylarda Rusya’yı dolaşıyor ve halkla buluÅŸuyor.

Rusya Federasyonu baÅŸkanlığının resmi web sitesine bakıldığında, Putin’in bir yandan dünya liderleriyle buluÅŸtuÄŸu, telefon görüşmeleri yaptığı, diÄŸer yandan ise her hafta halkın ayağına gittiÄŸi görülüyor. Maaşı ödenmemiÅŸ fabrika işçilerini, inÅŸaat yapan üniversiteli gençleri ve üstün zekalı liseli çocukları dinliyor, sorunlarını çözüyor ve nasihat veriyor. Yani Putin aslında bürokrasiyi yerinde denetliyor ve cezalarını hemen kesiyor; halkın sorunlarını ilk ağızdan dinleyerek halka ne kadar iyi bir lider olduÄŸunu gösteriyor. Seçmene “lider iyi de çevresi (bürokrasi) kötü” mesajı veriliyor. Bu stratejinin getirisi tam olarak seçim sandıkları açıldığı zaman belli olacak. Ama ÅŸimdiden olumlu bir etki yarattığı söylenebilir.

‘Halka yakın lider’ stratejisi bu seçimlerde ortaya çıkmadı. Geçen baÅŸkanlık seçimlerinde de Putin ‘halkın lideri’ olarak sunulmuÅŸtu ama BirleÅŸik Rusya Partisi’nden kopamamıştı. Seçimden sonra BirleÅŸik Rusya Partisi’ni baÅŸbakan Medvedev’e devreden Putin, kendisi için kurulmuÅŸ Halk Cephesi Platformu’nun (ONF) resmi lideri oldu. ONF Rusya genelinde örgütlenmiÅŸ STK’ları birleÅŸtiren bir platform. ONF’nin kuruluÅŸ sebebi ise devletin ve bürokrasinin sivil toplum tarafından denetlemesi, “halkın lideri” olan baÅŸkan Putin’e eksikliklerin bildirilmesi. Yani ONF Putin’in ‘halk’tan geri bildirim alma aracı. Putin’in liderlik yaptığı bu STK platformu ülke genelinde bürokrasiye karşı mücadelesini sürdürüyor. Bu platformun en büyük farkı ise diÄŸer muhalif STK’ların başına gelen baskıların olmaması. Rusya’da Putin’e muhalif olan STK’lar çoktan kapatıldı ve liderleri ülkeden göç etti. Bu muhalif kuruluÅŸlar her fırsatta Batı’ya hizmet etmekle suçlandı. Batı’dan finansal destek aldıkları için eleÅŸtirildi, çoÄŸu sefer ‘hain’ ilan edildi. Soros’un vakfı baÅŸta olmak üzere bir çok fondan yararlanan muhalifler Rusya’da faaliyet gösteremez hale gelirken Rusya, kendi fonlarıyla beslenen ve Putin’in liderliÄŸinde ‘ülkeye hizmet eden’ yeni STK’ları oluÅŸturdu. Yani Rus devleti kendi ‘sivil toplum’unu inÅŸa etti. Son 7 yıldır yapılandırılan ulusalcı sivil toplum kuruluÅŸları, ÅŸimdiye kadar Kremlin’in çizdiÄŸi sınırlar içerisinde faaliyet göstermekle yetiniyordu. Fakat gelecek baÅŸkanlık seçimlerinde PUTÄ°N’18 projesinin tabanını oluÅŸturacak.

2011-2013 yılları arasında faaliyet gösteren Bolotnaya Hareketi’nin bir alternatifi olarak Kremlin tarafından oluÅŸturulan bu platform, Rusya’nın ‘Arap Baharı’ gibi dışarıdan gelebilecek kitle manipülasyonlarına karşı geliÅŸtirdiÄŸi bir silah olarak da düşünülebilir. Fakat Kremlin bu platformunu kurarak bir taÅŸla iki kuÅŸ vuruyor: Bu sayede, bir taraftan dış müdahaleye karşı bir enstrüman üretilirken diÄŸer taraftan halkın bürokrasiye duyduÄŸu öfke kanalize edilerek Putin’in ‘ulusun gerçek lideri’ koltuÄŸuna oturması saÄŸlanacak. Aslında Putin’i halkının gözünde gerçek bir ‘kahraman’ olarak göstermekte Kremlin’in baÅŸarılı olduÄŸunu söyleyebiliriz. Bir cephede dış baskılara karşı mücadele eden Putin baÅŸarılı bir diplomasi yürütürken, diÄŸer cephede terörle mücadele eden orduya önderlik yapıyor ve bunlarla da yetinmeyen Putin bürokrasiye doÄŸrudan müdahale ederek halkına hizmet ediyor.

Putin’in ulusal lider olarak seçilmesi için bütün unsurların oluÅŸturulduÄŸunu söyleyebiliriz. Çünkü Rusya’da Putin’in karşısında bütün bunları aynı anda yapabilecek bir aday yok. Adaylığını ilan eden Aleksey Navalnıy ise ulusalcı kitleden oy alamayacağını bilerek küskün azınlıklara, liseli gençlere ve liberallere hitap etmeye çalışıyor. Fakat aynı sepete konulamayacak bu kitlelere hitap eden Navalnıy sürekli skandallara sebep oluyor. Son olarak Ukrayna’da savaşı baÅŸlatan eski FSB ajanı Ä°gor Girgin-Strelkov ile Dojd TV’de yaptığı tartışma programında Navalnıy bir çok skandala sebep oldu. Kendisine destek veren liberaller tarafından ağır bir bombardımana tutulan Navalnıy, bir teröristle masaya oturduÄŸu için eleÅŸtiriliyor. Bu eleÅŸtirilere Navalnıy’ın Ukrayna savaşını kınamaması da eklenince, artık muhalif liderin Putin’den ideolojik olarak farklı olmadığını söyleyen yorumcuların sayısı artmaya baÅŸladı. Muhalif lider Navalnıy’ın sanki seçimlere girip kazanma niyeti yokmuÅŸ gibi görünüyor. Onun asıl niyeti belli bir kitleyi 2018 seçimlerinin meÅŸru olmadığına ikna edip devrim yapmak. Navalnıy bunun için liselileri örgütlüyor, Nazilerin kulağını okÅŸuyor ve devrimci-demokrat güçlere hitap ediyor.

PUTÄ°N’18 ise tam tersine, seçimleri meÅŸrulaÅŸtırmak üzere üretilmiÅŸ bir proje. Çünkü Rusya kitlesel olaylara sert ÅŸekilde müdahale etmeye hazırlanıyor. Yaptığı müdahaleyi aklamak için ise Putin’in kendisini seven ve onu gerçekten seçmiÅŸ bir kitleye ihtiyacı var. Kremlin, (geçmiÅŸ seçimlerde olduÄŸu gibi) devlet imkanları kullanılarak toplanmış oyların sokak çatışmalarda faydası olmayacağını anlamış olmalı ki ulusalcı kitleyi sokak çatışmalarına hazırlıyor.

Putin’in ‘sokak savaşçıları’ olarak baÅŸka bir gücün daha örgütlendiÄŸi gözleniyor. Sokakta Putin’e destek verecek diÄŸer bir oluÅŸum da ‘Gece Kurtları’. Rusya genelinde yaygın ÅŸubeleri olan bu motorcular kulübü ‘vatanseverlik’ propagandasını yapan bir STK ve bu iÅŸ için Kremlin’den epeyce mali destek alıyor. Gece Kurtları’nın başında, yine Putin’in yakın bir dostu olan, “Cerrah” takma isimli Aleksandr Zaldastanov var. Putin ve Zaldastanov bir çok kez beraberce motosiklet kullanmış ve ulusal basın da bunu bir ÅŸov haline getirmiÅŸti. Zoldastanov’un baÅŸka bir özelliÄŸi ise Ramazan Kadirov’la yakın dost olması. Her ikisi de “kardeÅŸ olduklarını” her fırsatta dile getiriyor. 

Özetlemek gerekirse, PUTÄ°N’18 stratejisiyle Rusya’ya ve dünyaya yeni bir lider sunmaya hazırlanılıyor. Eski-yeni lider Putin, artık halk tarafından gerçekten sevilen ve gerçekten seçilen bir lider olacak. Sadece dünya veya Rus halkı deÄŸil, analistlere göre öncelikle buna Vladimir Putin inanacak. Kremlin ise yeni dünya düzenine hazırlık yapıyor. Yapılan hazırlıklara bakılırsa Rusya’nın uzun zamanlı bir mücadeleye hazırlandığını söyleyebiliriz. Batı’yla girdiÄŸi hibrit III. Dünya Savaşında ayakta kalmak için Rusya hem içeride hem de dışarıda baÅŸarılı olmak zorunda. Ä°ÅŸte PUTÄ°N’18 bu savaÅŸta ayakta kalmaya yönelik bir hamle.