Köprüler zarar mı ediyor? Bakandan açıklama....

“Avrasya Tüneli, Osmangazi Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden geçiÅŸler, garanti edilen araç sayısının altında. Üçünden bir günde toplam 243 bin araç geçeceÄŸi vaat edilmiÅŸ, ancak sadece 86 bin araç geçiyormuÅŸ. Hal böyle olunca da devletin Hazinesi, toplam maliyeti 6.5 milyar dolar olan üç proje için garanti kapsamında yılda 2.4 milyar, iÅŸletme süreleri boyunca da 50 milyar dolar ödeyecek.”

Zeyrek, uzun bir süredir gündemde olan bu iddiayı Çıldır Gölü'nde dün düzenlenen Denizcilik ve Kabotaj Haftası etkinliklerine katılan UlaÅŸtırma Denizcilik ve HaberleÅŸme Bakanı Ahmet Arslan'a sordu. 



İşte söz konusu iddialar, rakamlar ve Bakan Arslan'ın ifadeleri:

1- OSMANGAZİ KÖPRÜSÜ

Konu sadece Körfez geçiÅŸ köprüsü üzerinden tartışılıyor. Oysa proje 433 kilometrelik Ä°stanbul-Ä°zmir Otoyolu projesi. Gebze-Osmangazi arası (köprü dahil) 40 bin, Orhangazi-Bursa arası 35 bin, Bursa-Edremit ayrımı arası 17 bin, Bursa-Edremit ayrımı-Ä°zmir arası 23 bin araç için garanti verilmiÅŸ. 
Ä°ddia: Ä°ÅŸletme süresi 22 yıl
Gerçek: Yapım süresi düşüldüğünde iÅŸletme süresi 15 yıl 4 ay.
Ä°ddia: Gebze-Osmangazi arasında 14 bin araç geçiyor
Gerçek: 30 Haziran'da açıldı. Ä°lk beÅŸ ay ortalaması 17 bin. Sonrasında 20 bin seviyesine ulaÅŸtı. Fizibilite çalışmalarında hedeflenen rakama 3 yıl içinde ulaşılacağı öngörülmüştü. Ä°lk yılda yarısı aşıldı. Hiç araç geçmezse, sadece Osmangazi Köprüsü deÄŸil 433 kilometrelik bütün proje için yıllık garanti ödemesi 750 milyon doları geçmeyecek. Bu rakamdan iÅŸletme giderleri ve vergiler düşecek.
Ä°ddia: Yatırım miktarı 2.5 milyar dolar
Gerçek: Projenin toplam maliyeti 10.3 milyar dolar

2- YAVUZ SULTAN SELÄ°M KÖPRÃœSÃœ 

Proje aslında 60 kilometrelik Kuzey Marmara Otoyolu Projesi. 135 bin araç geçiÅŸi vaat edilmiÅŸ. 
İddia: İşletme süresi: 10 yıl 3 ay
Gerçek: Garanti kapsamındaki iÅŸletme süresi 7 yıl 9 ay
Ä°ddia: 38 bin araç geçiyor
Gerçek: Günlük geçiÅŸ 100 bin üzerine çıktı. Fizibilite çalışmalarında 3 yılda olması beklenirken iki yıl dolmadan 135 rakamına ulaşılması öngörülüyor. Hiç araç geçmezse garanti kapsamında ödenecek tutar, 790 milyon dolar olacaktı. 
Ä°ddia: Yatırım miktarı 3 milyar dolar
Gerçek: Toplam maliyet 3.5 milyar dolar

3-AVRASYA TÃœNELÄ°

6.6 kilometresi tünel olmak üzere toplam 14.6 kilometrelik boğaz geçişini kapsıyor. Günde 68 bin araç geçeceği garanti edilmişti.
Ä°ddia: Ä°ÅŸletme süresi 24.5 yıl
Gerçek: Garanti kapsamındaki iÅŸletme süresi 24.5 yıl
Ä°ddia: 34 bin araç geçiyor
Gerçek: An itibariyle günlük ortalama 47 bin olup, son 10 günde 65 seviyelerine çıktı.
Ä°ddia: Yatırım miktarı 1 milyar 200 milyon dolar. 
Gerçek: Maliyet 1 milyar 245 milyon dolar

İDDİA ve GERÇEK RAKAMLAR ARASINDAKİ FARKIN SEBEBİ NE?

Avrasya Tüneli Aralık, Yavuz Sultan Selim Köprüsü AÄŸustos, Osmangazi Köprüsü Haziran 2016'da açılmıştı. Bakan Arslan, dolaÅŸan rakamların o ayın rakamları olduÄŸunu söyledi. Bakan Arslan'a göre bir baÅŸka hata da rakamların aylık hesaplanmasından kaynaklanıyor. Oysa, bir yılda geçen araç sayısı 365'e bölünecek ve garanti kapsamında ödenecek ücret, çıkan rakam üzerinden belirlenecek. ÖrneÄŸin 2017 yılının hesabı 2018'in ilk çeyreÄŸinde yapılacak. Yani “bir gün garanti rakamından az araç geçti ÅŸirkete ödeme yapılacak, diÄŸer gün garanti edilenden fazla geçti ÅŸirketin kar hanesine yazılacak” gibi bir durum olmayacak. 

PEKİ GERÇEK RAKAMLAR BEKLENENİN ALTINDA MI?

“Bu tip projelerde hedeflenen rakama 3 yıl içinde ulaşılır. Ä°lk yıl çıkan rakamlar fizibilite çalışmalarında belirlenen rakamlarla uyumlu... BaÄŸlantı yolları tamamlanacak, kullanıcı alışkanlıkları deÄŸiÅŸecek ve o rakamlara ulaşılacak.”

"KARS'TA OTURUP O KÖPRÜDEN HİÇ GEÇMEYEN İNSANLAR DA ÖDEME YAPIYOR" SÖYLEMLERİ

BAKAN Ahmet Arslan ile Kars'ta konuÅŸtuÄŸumuz için kendisine hep söylenen “Kars'ta yaÅŸayıp hayatı boyunca o köprülerden geçmeyecek vatandaşın o köprü için vergi ödeyeceÄŸi” yorumunu hatırlattım. Yanıtı şöyle oldu:

“Sadece kaç araç/kiÅŸi geçtiye bakarak etki analizi yapamazsınız. Projelerin oluÅŸturduÄŸu toplam katma deÄŸere bakmak lazım oluÅŸturuyor. Ä°stanbul-Ä°zmir otoyolunun etrafında deÄŸerler ÅŸimdiden çok arttı. Ayrıca yolla birlikte sanayi de geliyor. GeçtiÄŸi kentlerin kendi trafiÄŸi oluÅŸuyor. Ekonominin toplamında bir büyümeye yol açıyor. DiÄŸer taraftan bu projeler sadece lokalde hizmet etmiyor. Asya ile Avrupa arasında bir köprü olan Türkiye'nin uluslararası koridorları birleÅŸtiren bir ülke olmasını da hesaba katmak gerek. Topraklarımıza AÄŸrı'dan girip Edirne'den çıkan her TIR, para ödüyor. Osmangazi Köprüsü, baÄŸlantı yolları Ä°stanbul'dan Ä°zmir'e oradan da deniz aşırı taşımacılık sektörünü tamamlayacak. Hepsi dolaylı katma deÄŸer. O yorumları yapanlar, bu katma deÄŸeri hesaba katmıyor.”

"DEVLET YAPSA DA ÖDEYECEKTİK"

Bakan Arslan projeler hazırlanırken önlerinde iki yöntem olduÄŸuna dikkat çekti. Biri Kamu Özel Ä°ÅŸbirliÄŸi, diÄŸeri doÄŸrudan kamu yatırımı. Ä°stanbul'un ilk iki boÄŸaz köprüsü kamu yatırımı ile yapılmıştı. Devlet borçlanıp, borçlarını ödemiÅŸti. Bakan, yapılan tercihin gerekçelerini şöyle özetledi: “Özel sektör dinamiÄŸi ve finansmanı ile Kamu Özel Ä°ÅŸbirliÄŸi ile yapılan bu projeler için dünyanın her yerinde garanti verilir. Dünyanın her yerinde gıpta ile bakıyorlar, özel sektör dinamiÄŸini ortaya koyma kapasitemizi takdir ediyorlar. EÄŸer kamu finansmanı ile yapsaydık, bu kadar projeyi aynı anda yapmaktan vazgeçmek zorunda kalırdık. Ãœlkenin hayati projelerini hep geleceÄŸe bırakırdık. Ãœstelik devlet doÄŸrudan borçlanacaktı. Gönül isterdi ki ücretsiz yapalım. Ama gelirimiz, yatırım bütçemiz belli. Åžunu da unutmamak lazım: Bütün projeler iÅŸletme süresi sonunda devlete geçecek. Ä°ÅŸletme hakkını devrederek ekstra bir gelir elde edeceÄŸiz.”

BAÅžKA ÃœLKELERDE AYNI TÃœNELLERDE DURUM FARKLI MI?

Peki, bu tür köprüler olan ülkelerde geçiş ücretlerinin daha düşük olduğu hatta bazılarında hiç ücret alınmadığı doğru mu?

Bakan Arslan, Norveç ile Danimarka arasındaki tünel ve köprüyü örnek verdi. İzmir Körfez geçişi projesine çok benzediğini anlattı ve araç başına geçiş için 40 Euro ücret alındığına dikkat çekti.