BirleÅŸik Arap Emirlikleri sorunu

Ufuk UlutaÅŸ - AKÅžAM

En son Katar’a karşı uygulanan ambargo ve kuÅŸatmada gündeme geldiyse de uzun bir süredir BAE, OrtadoÄŸu’da iç müdahalelerin, darbelerin, iç savaÅŸların baÅŸaktörü konumunda. Ekonomik göstergeler dışında her ölçekte küçük olan BAE, ideolojik baÄŸnazlığını maddi imkanlarıyla birleÅŸtirip ölçeÄŸinden büyük iÅŸlere imza atıyor.

Özellikle son 3-4 senelik performansıyla BAE kadar baÅŸka ülkelerin iç iÅŸlerine karışan, karışmakla kalmayıp bu ülkelere ölüm, yıkım ve felaketler götüren OrtadoÄŸulu bir devlet yok. Katar’ın Arap Baharı sürecindeki tercihlerini tartışabilirsiniz, fakat BAE’nin aynı süreçte OrtadoÄŸu’ya vaat ettiÄŸi tek ÅŸey iç savaÅŸ, darbe ve karşı devrim oldu. Parasını, enerjisini, lobi gücünü hep OrtadoÄŸu’da kutuplaÅŸma için harcadı.

Gazze’de seçilmiÅŸ Hamas hükümetine karşı darbe giriÅŸiminde BAE’nin piyonu Muhammed Dahlan imzası vardı. Arafat’ın zehirlenmesinde de hakeza BAE parmağını herkes konuÅŸuyor. Mısır’daki binlerce kiÅŸinin canlı yayında katledildiÄŸi Sisi darbesi öncesiyle ve sonrasıyla BAE imzası taşıyordu. Darbenin toplumsal zeminini hazırlamakla görevli Temerrüd hareketinin finansmanını BAE yaptı. Yani Mısır halkını Müslüman KardeÅŸler’in doÄŸru veya yanlış siyaseti deÄŸil, BAE destekli profesyoneller kutuplaÅŸtırdı. Sisi’nin cunta yönetiminden Suudi Arabistan elini çekti ama BAE çekmedi; darbecilerin ayakta kalması için milyarlar akıttı.

Libya’da Hafter darbesini yine BAE finanse etti. Ãœstelik BAE uçakları Libya’da Libyalıları bombaladı. Suriye rejimin elemanlarına kucak açan BAE, kendinin desteklediÄŸi küçük gruplar dışındaki muhalifleri terör listesine ekletmek için büyük çaba harcadı. Rejim ile de yeri geldiÄŸinde paslaÅŸmaktan geri durmadı ve Suriye iç savaşı etrafında yürütülen kara propagandanın da merkez ülkelerinden birisi oldu. Yemen’de Suudi Arabistan’la birlikteymiÅŸ izlenimi verse de yatırımını Yemen’in bölünmesi üzerine yaptı. Tunus’tan Lübnan’a kadar geniÅŸ coÄŸrafyada ne kadar sosyoloji düşmanı hareket varsa BAE’de kendileri için bir ortak buldu.

Türkiye’ye özel bir parantez açalım. Bu küçük ama maddi gücü büyük devlet, Türkiye’yi bölgeyi ÅŸekillendirme çabalarına bir engel olarak gördü. Balkanlar’dan Somali’ye kadar birçok ülkede Türkiye’yle rekabet içerisine girdi. Türk Havayolları’yla kendi havayollarının rekabetinde bel altı vurmadan kaçınmadı. Somali’de bavul dolusu paralarını Türkiye gibi Somali’yi inÅŸa için deÄŸil, Türkiye karşıtı siyasi platformlar kurmak için kullandı. Gezi’den 15 Temmuz’a, ne kadar Türkiye’nin istikrarına göz dikmiÅŸ grup varsa arkalarında BAE’nin desteÄŸini hissetti. Fetullahçılarla 15 Temmuz’un zemininin hazırlanmasında dirsek temasını sürdürdü. Washington’da parayla satın aldığı think-tank paketindeki lobicileri Türkiye’ye karşı mobilize etti. Son olarak Katar’a ambargo bahanesiyle yine gözünü Türkiye’ye, Doha’daki Türk üssüne çevirdi.

BAE’nin son birkaç haftada etrafa saçılan sadece üç karanlık iliÅŸkisine bakalım. El-Cezire’nin eski muhabirine 250,000 dolar verip El-Cezire’ye karşı bin bir iftirayla dava açtırmış. BAE’den para aldığı ortaya çıkınca muhabir iliÅŸkiyi itiraf etmek zorunda kaldı. Daha önce de BAE veliahttı Amerikalılara El-Cezire’yi bombalaması tavsiyesinde bulunmuÅŸ. BAE’nin Suriye’de desteklediÄŸi Ahmed El-Cerbe’nin ekibi PKK’yla görüşmeler yaptı.

BAE’nin bu saldırganlığı törpülenmeden OrtadoÄŸu’ya sükunet gelmeyecek. Bu saldırganlıktan Suudi Arabistan dahil tüm aktörler olumsuz olarak etkileniyor. (Yemen ve Katar’ın faturası BAE’ye deÄŸil, Suud’a çıkacak) Bu sebepten BAE sorununu makul ve sorumlu OrtadoÄŸu ülkelerinin birlikte çözmesi gerekiyor.