Davetli listesinde kaç meczup var?- Ahmet Murat

Gelenek bize, her iki istisnai süreçte, ölçülü davranabilmenin yollarını döşemiş. Daha da önemlisi, her iki sürecin bireysel ve toplumsal yarara dönüşebilmesini, böylece neşenin ve kederin paylaşılmasını kolaylaştırmış.

Bunlar üzerine düşünüyorum. Çünkü peÅŸ peÅŸe iki ayrı düğüne katıldım. Bunlardan biri küçük bir Anadolu ÅŸehrinde, diÄŸeri Ä°stanbul’daydı.

Her iki düğünün en çok yemek faslını düşündürücü buldum. İlkinde, sokağa kurulmuş sofralar vardı. Üç büyük kazandaki üç çeşit yemek tanıdık, mütevazı ve bizdendi. Şıklık yarışında olmayan konuklar candan karşılanıyor, oradan geçivermekte olanlar içten buyur ediliyordu.

Üç dört saat süren yemek boyunca en az üç tane meczup saydım. Ceplerine para sıkıştıranlar oldu, ufak ufak takılanlar, kızdırmaya çalışırken azarlananlar. Ama onlar herhangi bir kısıtlamaya uğramadan, düğün ortamının merkezinde, ölçüsüzce davranma hakkına sahiptiler. Düğün sahiplerinin onlara gösterdikleri özen için neredeyse abartılı diyeceğim. Düğünün ağır konukları, kodamanları, hatırlı şahsiyetleri onlarmış gibi davranıyorlardı.

Bu meczuplar bu düğünü nereden duyup gelmişlerdi, bilinmez. Ama onların oradaki varlıklarından duyulan memnuniyet bana çocukluğumda katıldığım bir başka merasimi, bir yağmur duası merasimini hatırlattı:

YaÄŸmur duası merasimi ilçenin mezarlığında yapılmıştı. Mezarlığın bir köşesinde yine kazanlarda yemekler hatırlıyorum. YaÄŸmur duası yapılacağını duyuran belediye anonsu, sıcak ve kuru öğle vaktinde, taburelerinde uyuklayan esnafı dükkânlarından, kovuklarından mezarlığa doÄŸru çekti çıkardı. Büyüklerin dünyasına özgü bu tür ciddi merasimlerde çocuklara pek yer bulunmaz. Ama bu kez çocuk kalabalığı göze çarpıyordu. Çocuklar mı sadece? Hayvanlar da vardı. YaÄŸmur duası yapıldı. Duayı yapan müftü efendinin sesine hayvanların sesleri, sabi aÄŸlayışları karışıyordu. Çocuklar da, hayvanlar da oraya, göğün rahmetini uyandırabilecek, yere çekebilecek günahsız, masum ağızlar olarak getirilmiÅŸti. Bu hengâmeye arada bir ilçenin namlı meczuplarının sesleri karışıyordu. Remzi’nin halleri zaten bir garipti. Kadiri tarikatından olan ailesinin ona dair anlattıklarından, onun meczub-u ilahi denilen türden, hürmet uyandıran bir veli gibi karşılandığını hatırlıyorum. Cerbezeli, az iÅŸittiÄŸi için bağırıp çağıran, mitinglerde politikacılara çıkışan, dergâhta cehri zikre karışan bir tatlı meczup. Onun dua esnasındaki naralarına, baÅŸka meczupların biçimsiz sesleri karıştıkça biz çocuklar kikirdeÅŸiyor, babalarımız da ciddiyetlerini bozmadan durumu tebessümle geçiÅŸtiriyorlardı.

Meczuplar böyledir. Sevildiklerini anladıkları yere üşüşürler ve oraya rahmeti, kalp yumuşamasını ve sevecenliği getirirler. Yüzleri güldürürler, ibrete vesile olurlar. Yağmur duasında olduğu gibi, bu düğünde de öyleydiler.

DiÄŸer düğündeyse belediyenin bir köşkündeydik. Arabasız çıkılamayacak bir tepede, güvenlik görevlilerinin önünden, şıklıkta yarışan konuklar olarak geçtik. Hepimiz, davetiyedeki lcv (Lütfen cevap veriniz) talimatına uyarak geleceÄŸimizi bildirmiÅŸtik. Beklenmedik konuÄŸa, yoldan geçene, meczubâna yer yoktu. Muhafazakâr, Anadolu kökenli bir ailenin düğünüydü ama menünün Anadolu’yla herhangi bir alakası yoktu. O kadar ki, Anadolu’dan gelmiÅŸ bazı akrabalar, tabaklarındaki ilginç nesneleri ve sebzeleri (mesela Brüksel lahanasını) çatallarının ucuyla iterek, bir böceÄŸi, bir gök taşını inceler gibi inceliyorlardı. Tabaklar onların önüne dolu gelip dolu gidiyordu. Üç yüz konuktuk. Ama muhakkak Anadolu’daki o iki bin kiÅŸinin katıldığı ve bir güzel doyduÄŸu düğünden daha pahalıya çıkmıştı. Bize dair, bize ait, bizi anlatan pek az ÅŸeyin bulunduÄŸu, hibrid, biçimsiz bir merasimin içinde ilerliyorduk.

Åžimdi iÅŸin püf noktasına geliyoruz. Bu düğünlerden hangisi daha bizden ya da hadi o yanlış sıfatla sorayım, daha “Ä°slami”? Köşkteki düğün, haremlik-selamlık düzeniyle, merasimin başına kondurulmuÅŸ Kur’an tilavetiyle ve yemek esnasında konuÅŸmaların arasında boÄŸulan ilahileriyle “Ä°slami” sayılmaya daha yakın görünüyor. Ama sadece görünüyor. Oysa diÄŸer düğün ahîliÄŸini, tevazuunu, cömertliÄŸini, kuÅŸatıcılığını, iÄŸreti bir makyajdan deÄŸil, geleneÄŸin ruhundan alıyor. Bu sebeple, kapısındaki davul-zurna tertibatı da, köşk düğününde yemek yerken dinlediÄŸimiz ironik “Neyleyeyim dünyayı” ilahisinden daha Ä°slami durabiliyor.