'Hamas'ın amacı ne? Böyle bir açıklamayı neden yaptılar ve neden şimdi yaptılar?'-Taha Kılınç

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın ABD Başkanı Donald Trump'la çarşamba günü Washington'da yaptığı görüşmenin hemen öncesinde ilan edilen belgede, dört nokta özellikle öne çıkıyor:

*Hamas, 4 Haziran 1967 sınırları içinde bir Filistin devletinin kurulmasını kabul ettiğini ilk kez deklare etti. Filistin topraklarının hiçbir parçasından ödün verilmeyeceği altı çizilerek vurgulanırken, başkenti Kudüs olacak bağımsız bir Filistin devletinin kurulması, ortak ulusal uzlaşı formülü olarak gösterildi. Bu çerçevede Hamas, mültecilerin ve sığınmacıların evlerine geri dönüş hakkında ısrarcı olduklarını da tekrar hatırlattı.

*Yeni belgedeki tanımda, Hamas'ın Müslüman KardeÅŸler TeÅŸkilâtı'yla (Ä°hvân) organik bağına yer verilmedi. Halid MeÅŸal, basın toplantısı sırasında yaptığı açıklamada, “Hamas, fikrî açıdan Ä°hvân ekolünün bir parçasıdır, ama bağımsız bir Filistin örgütüdür” dedi.

*“Filistin KurtuluÅŸ Örgütü, içerideki ve dışarıdaki Filistin halkının koruması gerekli ulusal çerçevesidir. Bu örgütün geliÅŸtirilmesine, Filistin halkının tüm oluÅŸumları ve güçlerinin katılımını garanti edecek demokratik temeller üzerine yeniden inşâ edilmesine çalışılması kaçınılmazdır” denilen belgeyle, Abbas yönetimi ve ona baÄŸlı oluÅŸumlar, ana muhatap kabul edildi. Hamas böylece, kendisinin de uluslararası toplumun kabul edeceÄŸi ana çerçeveye dâhil edilmesi gerektiÄŸi mesajını verdi.

*Yahudilere karşı bir 'din savaşı' yürütülmediÄŸi ayrıca belirtildi. Hamas, çatışmanın dinleri sebebiyle Yahudilerle deÄŸil, Siyonist projeyle olduÄŸunu kaydetti. Örgüte göre, “iÅŸgalin liderleri, Yahudilerin ve YahudiliÄŸin söylemlerini kullanmaktadır”.

BeklendiÄŸi gibi, Hamas'ın son çıkışına ABD ve Ä°srail'den olumlu bir karşılık gelmezken, Abbas yönetimi “30 yıl gecikmiÅŸ bir açıklama” yorumunda bulundu. Hamas, söz konusu belgedeki farklı noktalara raÄŸmen, silahlı mücadeleden vazgeçmemesi ve Ä°srail'i “meÅŸru bir devlet” olarak kabul etmemesi nedeniyle, çizgisinden radikal biçimde sapmış deÄŸil. Dolayısıyla, yeni siyaset belgesinin örgüte uluslararası arenada yeni kapılar açacağını söylemek, ÅŸu anda mümkün deÄŸil.

O zaman, Hamas'ın amacı ne? Böyle bir açıklamayı neden yaptılar ve neden şimdi yaptılar?

Hamas'ın birinci hedefinin, Filistin halkına karşı “Ben elimden geleni yapıyorum. Ana ilkelerimden sapmadan, her türlü esnekliÄŸi gösteriyorum. Bunu da sadece Filistin'in çıkarları için yapıyorum” mesajını vermek olduÄŸu görülüyor.

Filistin şu anda patlama noktasına gelmiş bulunuyor. Ekonomik, siyasi, sosyal ve askeri yönden, işgal dayanılmaz boyutlara ulaştı. Filistin halkı, kendilerini temsil eden kadrolardan artık makul ve sürdürülebilir siyasi projeler istiyor. Özellikle Gazze'de, insanlar işsizlik, enerji krizi, ekonomik bunalım gibi temel alanlarda çözüm bekliyor. Hamas, bu noktada 'sorun üreten' bir yapı olarak anılmak yerine, şimdiye kadarki iddialarını yumuşatarak çözüme katkı sunmayı amaçlıyor.

Hamas'ın ikinci hedefi, Filistin içi siyasi rekabette Mahmud Abbas ve ekibine karşı elini güçlendirmek. Abbas'tan sonra ortalığın epey karışacağı, Muhammed Dahlan başta olmak üzere bazı aktörlerin sahaya sürüleceği zaten biliniyor. Hamas, bu hengâmede elini çabuk tutup Abbas sonrasında halkın benimseyebileceği makul bir alternatif olmaya çalışıyor.

Hamas'ın üçüncü hedefi, İsrail yönetimini kendisini 'muhatap olarak' kabule zorlamak. İsrail her ne kadar Hamas'ı düşman olarak benimseyip görmezden gelmeyi sürdürse de, Filistin meselesine içeriden ve dışarıdan bakan herkesin gördüğü şu: İsrail, günün birinde Hamas'ı resmen muhatap olarak kabul etmek, hatta onunla masaya bile oturmak zorunda kalacak. Ortadoğu'daki gidişat ve Filistin meselesinin seyri, bu durumun yakın bir zamanda gerçekleşebileceğini gösteriyor. Hamas, son açıklamasıyla İsrail'e kendini biraz daha göstermeyi ve kabul sürecini çabuklaştırmayı amaçlıyor.

Ve elbette şunu da eklemek lazım:

Zaman deÄŸiÅŸiyor, dünya deÄŸiÅŸiyor, OrtadoÄŸu deÄŸiÅŸiyor, bölgedeki dengeler de deÄŸiÅŸiyor. Artık Arap dünyası, “Yahudileri denize dökeceÄŸiz, hepsini buradan süreceÄŸiz” söylemlerinin gerçekçi olmadığını fark etmeye baÅŸlıyor. Bugün en fanatik ve tavizsiz isimlerin dilinden, “Tamam ataları topraklarımızı iÅŸgal etti; ama sonraki yıllarda buralarda doÄŸmuÅŸ Yahudilerin iÅŸgalde vebali yok” cümlesini duymak artık mümkün. Dolayısıyla, Filistin meselesinin farklı ÅŸekillerde müzakere edileceÄŸi, mevzunun hiç konuÅŸulmayan yönlerinin masaya yatırılacağı yeni dönemlere giriyoruz bundan sonra.

“Hamas nereye?” sorusunun cevabı iÅŸte tam da burada. Hamas, aslında çizgisini deÄŸiÅŸtirmiÅŸ deÄŸil, aksine çizgileri durmadan deÄŸiÅŸen bir bölgenin gidiÅŸatına ayak uydurmaya çalışıyor.