Osmanlı'nın son büyük zaferi Kut'ül Amare Zaferi'nin 101. yıldönümü

İngiliz ordusu, İran'ın Basra kıyısındaki petrol ve doğalgaz kuyularını ele geçirmek üzere 16 Ekim 1914'te kendisine ait Hint Tümeni ile Mezopotamya Seferi'ne çıktı ve 3 Kasım 1914'te Basra Körfezi'ne çıkarma yaptı. Osmanlı ordusunun askeri birlikleri ağırlıklı olarak Çanakkale ve Filistin cephelerine kaydırıldığı için de zorlanmadan Basra'ya girdi. Burada konuşlanan İngilizler, daha sonra Bağdat'ı ele geçirme planları yapmaya başladılar.

Osmanlı Harbiye Nazırı ve BaÅŸkomutan Vekili Enver PaÅŸa, Irak’taki kuvvetlerin başına Yarbay Süleyman Askeri’yi atadı. Ancak Ä°ngilizlerin ilerlemesini durdurmak üzere gönderilen Süleyma Askeri'nin

12 Nisan 1915’te Ä°ngiliz mevzilerie baÅŸlattığı taarruz baÅŸarısızlıkla sonuçlanınca Osmanlı ordusu Nasıriye bölgesine çekilmek zorunda kaldı ve Askeri, aldığı baÅŸarısızlık üzerine dayanamayarak intihar etti.

Ä°lk karşılaÅŸmadan ve Süleyman Askeri Bey'in ölümünden sonra bölgede savaşın kızışacağını anlayan iki ordu da bölgedeki askeri birliklerini güçlendirme kararı aldı. Osmanlı Harbiye Nazırı ve BaÅŸkomutan Vekili Enver PaÅŸa, Süleyman Askeri Bey'in yerine Albay Nurettin Bey'i atarken, Ä°ngiliz birliklerinin başında bulunan Orgeneral John Nixon da bölgedeki varlığını arttırdı ve Ä°ngiliz 6. Hint Tümeni’nin komutanlığına General Charles Vere Ferrers Townshend’i getirdi. Townshend’e, Osmanlı birliklerini izleme ve BaÄŸdat’ı alma emri verildi. Ä°ngiliz birliklerinin artması üzerine durumu tekrar deÄŸerlendiren Enver PaÅŸa, bölgedeki güçlerini yeni takviye birliklerle 6. Ordu adı altında topladı ve başına da Alman MareÅŸal Volmar von der Goltz'u getirdi.

Ä°ngilizler, 27 Nisan 1915’te Nurettin Bey’in Kut’ül Amare’nin kuzeyinde oluÅŸturduÄŸu savunma hattına saldırdı. Ä°ki gün süren çatışmaların ardından Ä°ngilizler Kut’ül Amare’yi ele geçirdi ve BaÄŸdat'a yapılacak harekâtın merkezi olarak hazırladı. 15 Kasım'da alınan yenilginin ardından Albay Nurettin Bey'e takviye olarak

DoÄŸu Anadolu’daki 3. Ordu SaÄŸ Cenah Grubu Komutanı Albay Halil Bey 2 tümenle desteÄŸe geldi. Bu geliÅŸme üzerine Ä°ngiliz General Townshend, 22 Kasım 1915’te taarruz emri verdi ancak ilerleme saÄŸlayamayarak geri çekilmek zorunda kaldı.

Yaşanan geri çekilme üzerine İngiliz birlikleri Kut'ta mevzilerini güçlendirmeye, bu arada Osmanlı ordusu da onları yavaş yavaş kuşatmaya başladı. Kuşatmanın başlarında iki komutan arasında ihtilaf çıktı. Albay Nurettin Bey, hemen taarruz edip İngiliz birlikleri mevzilerini güçlendirmeden Kut'u ele geçirmek, Mareşal Goltz ise yeni takviye birlik çağırmak istiyordu. Yaşanan ihtilaf sonrasında Albay Nurettin Bey bir saldırı gerçekleştirdi ancak bu saldırı başarısızlıkla sonuçlandı ve Goltz bunun üzerine onun yerine Albay Halil Bey'i atadı.

Nixon, İngiliz birliklerinin kuşatma altından kurtarılması için Kut'a General Fenton John Aylmer komutasında 19 bin kişilik bir güç gönderdi ancak Osmanlı birlikleri takviye gücü püskürtmeyi başardı. Bu arada Osmanlı 6. Ordu Komutanı Goltz Paşa hastalanarak 72 yaşında öldü. Onun yerine ise henüz 33 yaşında olan Halil Paşa önce vekâleten, daha sonra ise Tuğgeneralliğe terfi ederek asaleten 6. Ordu Komutanı ve Irak Genel Valisi oldu.

Kut'ül Amare Zaferi 

Kut'ül Amare'de kuÅŸatma altında kalan, gönderilen yardım geri püskürtülünce cephane ve erzak sıkıntısı çeken Ä°ngiliz birliklere Nixon yeni yardım gönderdi. Julnar isimli 270 tonluk buharlı gemiyle gönderilen yardım da hedefe ulaÅŸamadı ve Osmanlı ordusu tarafında karaya oturtularak ele geçirildi. Erzak, cephane ve hastalıkla daha fazla baÅŸ edemeyen Ä°ngiliz birlikler, General Townshend ile birlikte teslim oldu. Böylece 29 Nisan 1916 günü, 6’sı general, 476’sı subay toplam 13 bin 309 asker rehin alınarak Kut'ül Amare Zaferi gerçekleÅŸmiÅŸ oldu.

Halil Paşa'nın "Orduma" başlığıyla başlayan zafer mesajı:

“Arslanlar! Bugün Türklere ÅŸeref, ÅŸan; Ä°ngilizlere kara meydan olan ÅŸu kızgın toprakların güneÅŸli havasında, ÅŸehitlerimizin ruhu ÅŸad ve handan uçuÅŸuyorlar. Hepinizin pak alınlarınızdan öperek, hepinizi tebrik ederim. Bize 200 yıldan beri tarihimizde okunmayan bir vak’ayı kaydettiren Allah’a hamd ve şükürler olsun. Allah’ın azametine bakınız ki, 1500 senelik Ä°ngiliz tarihine böyle bir vak’ayı ilk defa sizin süngülerinizle yazdırdı.”

“Bugüne ‘Kut Bayramı’ adını veriyorum. Ordumun her ferdi her yıl bu günü kutlarken, ÅŸehitlerimize Yasinler, Tebarekeler, Fatihalar okunsun.”