Türkiye seçimini yaptı

Halk oylamasında yurt içinde 55 milyon 319 bin 222 seçmen, 167 bin 140 sandıkta oy kullanabildi. Oy verme işlemi, Doğu'daki 32 ilde 07.00-16.00, diğer kentlerde 08.00-17.00 saatlerinde yapıldı. Buna göre Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis ile bu illerde bulunan ceza infaz kurumlarında saat 7:00'de başlayan oy verme işlemi 16:00'da tamamlandı. Oy verme süresi sona erdiği halde sandık başında oylarını kullanmak üzere bekleyen seçmenler varsa; sandık kurulu başkanı bu kişilerin, saydıktan sonra sırayla oy kullanmalarına izin verecek.

Halk oylamasında, "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranlı sarı renkteki zarflar ve beyaz renk üstünde "Evet", kahverengi renk üstünde "Hayır" ibareleri bulunan iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulaları ile "tercih" mührü kullanıldı.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven, vatandaşın iradesinin sandığa doğru tecelli edebilmesi açısından, 298 sayılı yasa da buna izin verdiğinden "Tercih" mührü yerine "Evet" mührünün basıldığı oy pusulalarının da geçerli olmasına karar verildiğini belirtti. Güven, YSK önünde bekleyen gazetecilere yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“Yüksek Kurul biraz önce toplandı. Vatandaşın iradesinin sandığa doÄŸru tecelli edebilmesi açısından, 298 sayılı yasa da buna izin verdiÄŸinden 'Tercih' mührü yerine 'Evet' mührünün basıldığı oy pusulalarının da geçerli olmasına karar vermiÅŸtir. Bazı sandık kurullarımızın da oy pusulalarının arka yüzlerini mühürlemeleri gerekirken ön yüzlerine mühür bastıkları anlaşılmıştır. Yüksek Kurul, bu oy pusulalarının da geçerli olmasını kararlaÅŸtırmıştır.”

Gurbetçi oyunu kullandı

Yurt dışında yaÅŸayan seçmenler, temsilcilikler ve gümrük kapılarında 27 Mart'ta oy kullanmaya baÅŸladı. 57 ülkedeki 120 yurt dışı temsilciliÄŸin tümünde oy verme iÅŸlemi 9 Nisan’da sona erdi. 1 milyon 326 bin 70 seçmen oy kullandı. 1 Kasım 2015'deki seçim ile kıyaslandığında, oy kullanan seçmen sayısı yaklaşık 170 bin arttı. Böylece seçime katılım oranı yüzde 40,01’den yüzde 44,61'e yükseldi. 

Gümrük kapılarında ise oy verme işlemi, Türkiye'deki halk oylaması bitiş saatine kadar sürdü.

Oylanan 18 madde ne getiriyor?

Seçmenler, mevcut Türkiye Anayasası'nın 18 maddesi üzerindeki deÄŸiÅŸiklikleri oyladı.

CumhurbaÅŸkanlığı hükümet sistemini  içeren düzenlemeye göre; CumhurbaÅŸkanı seçilen kiÅŸinin artık partisiyle iliÅŸiÄŸi kesilmeyecek. DeÄŸiÅŸikliÄŸin kabul edilmesi halinde CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan eski partisi AK Parti’ye tekrar üye olabilecek.

Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenecek.

Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek.

TBMM, üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte gerçekleştirilecek.

Cumhurbaşkanının, seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis, seçimlerin yenilenmesine karar verirse cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilecek.

Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.

TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019'da birlikte yapılacak.

Milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkacak.  

Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e inecek. 

TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri 5 yılda bir aynı gün yapılacak.

Anayasa Mahkemesinin üye sayısı 17'den 15'e düşürülecek.

Sandık kurulları

Referandumda, sandık kurullarına 10 siyasi partinin üyeleri bulunabildi. Bunlar: AK Parti, CHP, HDP ve MHP'nin yanı sıra ANAVATAN, Bağımsız Türkiye Partisi, Büyük Birlik Partisi, Hür Dava Partisi, Saadet Partisi ve Vatan Partisi.

Daha önceki referandumlar

Türkiye'de daha önce 1961 ve 1982 yıllarında anayasa referandumu, 1987,1988, 2007 ve 2010 yıllarında da anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi için referandum yapıldı. 

Kaynak: Al Jazeera, YSK, AA