Sosyal Medya

Dünya

'İran, Rusya için kilit önemde'

24-02-2017 06:55

Ortadoğu’da nüfuzu genişleyen İran’la yeni ABD yönetimi ve Türkiye arasında soğuk rüzgarlar esiyor. Bu iki ülke Rusya’yla ilişkileri geliştirmek isterken, Tahran-Moskova ittifakı soru işaretleri oluşturuyor. Uzmanlara göre İran, Rusya’nın ‘postmodern Avrasya imparatorluğu’ için kilit önemde.



Ä°ran’ın son dönemde OrtadoÄŸu’da artan etkinliÄŸi, Türkiye ve Körfez ülkelerinde endiÅŸeye neden oluyor. ABD BaÅŸkanı Donald Trump’ın Ä°ran karşıtı tutumu bölgede dengelerin deÄŸiÅŸmesi konusunda beklenti yaratırken, Tahran’ın bölgedeki en büyük müttefiki konumunda Rusya bulunuyor. Ä°ran Suriye’de ordu komutanları ve milis gruplarıyla Esad rejiminin yanında savaşıyor. Rusya ise rejimi hava kuvvetleriyle destekliyor. Ä°ran, Suriye’nin yanısıra Irak ve Yemen’deki çatışmalara da doÄŸrudan müdahil olmuÅŸ durumda. ABD BaÅŸkanı Trump ise halefi Barack Obama’yı, “Ä°ran’ın Irak’ı ele geçirmesine izin vermekle” suçluyor. Ä°ran’la büyük güçler arasında yapılan nükleer anlaÅŸmanın da iptal edilmesinden yana olan Trump yönetimi, geçen haftalarda Tahran’a yönelik yeni ekonomik yaptırımlara imza atmıştı. Öte yandan Donald Trump, Ä°ran’ın aksine Rusya ile iliÅŸkilerin geliÅŸtirilmesini hedefliyor. Geçen haftalarda Amerikan basınına yansıyan haberlerde, Washington’ın Ä°ran’la Rusya’nın arasını açmayı hedeflediÄŸi öne sürülmüştü. Türkiye’nin de son aylarda Rusya ile iliÅŸkilerinin güçlenmesinin ardından, Tahran-Moksova ittifakının geleceÄŸi merak konusu oldu. Dış politika dergisi Foreign Affairs’ta Ilan Berman imzasıyla yayımlanan makalede, iki ülke iliÅŸkilerinin geliÅŸmeye devam edeceÄŸi savunuluyor.
 
Rusya’da Viladimir Putin’in iktidara gelmesinden bu yana, Sovyetler BirliÄŸi dış politikasının güncellenmiÅŸ bir biçimini izlediÄŸine dikkat çekilen makalede, Åžangay Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü, Avrasya Ekonomik BirliÄŸi ve Kolektif Güvenlik AnlaÅŸması Örgütü gibi ortaklıklar üzerinden eski Sovyet nüfuz alanları üzerinde etkili olmaya çalıştığı deÄŸerlendirmesi yapılıyor. Putin’in dış politikasının sonucunun en iyi ‘postmodern Rus imparatorluÄŸu’ ifadesiyle tanımlanabileceÄŸi öne sürülen yazıda, bu ‘imparatorluÄŸun’ askeri güçten ziyade ekonomik ve siyasi bağımlılık iliÅŸkileriyle varlığını sürdürdüğü ifade ediliyor. Ä°ran’ın da bu planlarda önemli bir yerinin olduÄŸuna dikkat çekiliyor. Ä°ran’la askeri ve ticari iÅŸbirliÄŸini artıran Rusya’nın, Tahran yönetimiyle Orta Asya ülkeleri arasındaki iliÅŸkilerin geliÅŸmesini de sessizce teÅŸvik ettiÄŸi belirtiliyor. Ä°ran’ın Rusya için asıl önemi ise OrtadoÄŸu konusunda. Rusya’nın, Suriye savaşına müdahil olarak OrtadoÄŸu’daki varlığını artırdığına dikkat çekilen makalede, bu bölgedeki gücünü artırması ve amaçlarını gerçekleÅŸtirmek için en güvenilir ortak olarak Ä°ran’ı gördüğüne dikkat çekiliyor. Bu nedenle Suriye’deki çatışmalara bulunacak çözümün, öyle veya böyle Ä°ran tarafından derinden etkileneceÄŸi ifade ediliyor.
 
Ilan Berman’a göre Moskova ile Ä°ran arasındaki yakınlaÅŸmada ekonmik sebepler de önemli bir yere sahip. Zira Batı dünyası, Rusya’ya Ukrayna’daki savaÅŸa müdahalesi nedeniyle ekonomik yaptırımlar uygularken, Tahran üzerinde de balistik füze denemeleri gerekçesiyle yaptırımlar bulunuyor. Son aylarda Rusya’nın Ä°ran’a en az 10 milyar dolar tutarında askeri malzeme sattığı kaydediliyor. Rusya’nın Suriye’deki savaÅŸa ayda 150 milyon dolar harcadığı, ayrıca Kırım’ın ilhakının ardından bütçeye yılda yedi milyar dolarlık ek yük bindiÄŸi bir dönemde Ä°ran’la ekonomik iliÅŸkilerin önemli olduÄŸu vurgulanıyor.
 
AVRASYACILIK YÃœKSELÄ°ÅžTE
 
Rus diplomatik çevrelerinde, son yıllarda Ä°ran’la ittifaka önem veren ‘Avrasyacılık’ akımının yükseliÅŸte olduÄŸu belirtiliyor. Foreign Affairs’ta yayımlanan makalede, bu akımın en ünlü mensubunun Putin’e yakınlığıyla bilinen siyaset bilimci Aleksandr Dugin olduÄŸuna dikkat çekiliyor. Buna göre yeni bir ‘Rus uygarlık kimliÄŸinin’ oluÅŸturulmasını savunan Avrasyacılar, OrtadoÄŸu’daki stratejik pozisyonundan dolayı Ä°ran’ı bu hedefe ulaÅŸmada kritik bir müttefik olarak görüyor. Rusya’nın, Ä°ran’ı Åžangay Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü’nde gözlemci statüsünden tam üye konumuna getirme çabalarının, Tahran’ın stratejik önemini gösteren bir iÅŸaret olduÄŸu belirtiliyor. Buna karşın Çin, Ä°ran’ın tam üyeliÄŸine karşı çıkıyor.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.