Sosyal Medya

Kürsü

Ahmet Taşgetiren: ABD rasyonele dönüyor / mu?

10-02-2017 07:14

ABD'nin İslam coğrafyasının bütün alanlarındaki politikaları, bir şekilde Türkiye'yi ilgilendirir. O yüzden, Kudüs'ün İsrail başkenti yapılmasına yönelik bir Trump desteği, Türkiye – Amerika ilişkilerini zehirler. Mavi Marmara'dan sonra neredeyse kopan Türkiye - İsrail ilişkileri bir ölçüde tamir yolunda. Ancak orada çok daha derin bir sorun var, çünkü Filistin yarası içten içe kanamaya devam ediyor. O yara Amerika'nın tavrına etki etmesi oranında Türkiye'yi de hareketlendirecektir.


Rasyonele yani makul olana...
 
Ortadoğu'nun makulüne...
 
Obama döneminde Amerikan politikaları OrtadoÄŸu'da - Ä°slam coÄŸrafyasında savrulmalar yaÅŸarken, hep yazdım, “ABD ile her ÅŸey yeniden masaya yatırılmalı” diye. Türkiye'nin “Bu nasıl müttefiklik, bu nasıl stratejik ortaklık, bu nasıl dostluk?” sorgulamaları hep karşılıksız kaldı. “Ne yapacaksınız, diye sordum buradan ABD'ye, Tayyip ErdoÄŸan'ı sevmiyorsunuz anladık, eski ABD büyükelçilerinden James Jeffrey'nin dediÄŸi gibi 'O Batılı politikacılara yaltaklık yapmıyor, o yüzden de sevilmiyor' anladık, ama ne yapacaksınız? Halk onu destekliyor, yani sandıkta düşmesini beklemek beyhude, 15 Temmuz darbe giriÅŸiminden umutlandınız, olmadı, ne yapacaksınız?”
 
Bu, ABD açısından “Türkiye çıkmazı” idi. O noktaya çakılı kalındığı için de, neredeyse “Türkiye'yi, yani Ä°slam dünyasındaki en kadim müttefikini kaybetmek” gibi bir dramatik sonuca gelindi. Buna raÄŸmen Türkiye, pek çok alandaki ayak sürümeleri sabırla bekledi, yanlış tavırları göğüslemeye çalıştı.
 
Obama öyle gitti. Gelişi yaldızlıydı, Amerika'da bir başka dönem ümidi yüklenmişti, ama gidişi hüsranla anılacak nitelikte oldu.
 
Öyle ki Türkiye açısından, Trump gibi Ä°slam ve Müslümanlar konusunda çok sorunlu bir bagaj taşıyan isim “Acaba bir akıl uyanışı olur mu?” gibi ümitle anılmaya baÅŸlandı. ErdoÄŸan - Trump görüşmesi yeni bir baÅŸlangıç olabilir, gerisi de gelir diye düşünüldü.
 
Ä°lk görüşme önceki gün telefonla gerçekleÅŸti. Ardından dün CIA baÅŸkanı Mike Pompeo geldi. Trump'ın “CIA BaÅŸkanını gönderiyorum, onunla her ÅŸeyi konuÅŸun” dediÄŸi nakledildi. Bir baÅŸka beklenti ErdoÄŸan'la Trump'ın yüz yüze görüşmesi.
 
Åžu ana kadar sanki iliÅŸkilerdeki problemin giderileceÄŸine dair bir görüntü var. Problemli sıcak baÅŸlıklar belli: 
 
- FETÖ ile mücadelenin Amerika boyutunda uzlaşma.
 
- DEAŞ'la mücadelede ortak strateji.
 
- Suriye'nin yeni yapılanmasında işbirliği ve bağlantılı olarak PKK/YPG'ye karşı tavırda Türkiye'nin hassasiyetlerinin gözetilmesi.
 
Bağlantılı birçok başlık daha var hiç şüphesiz.
 
ABD'nin Ä°slam coÄŸrafyasının bütün alanlarındaki politikaları, bir ÅŸekilde Türkiye'yi ilgilendirir. O yüzden, Kudüs'ün Ä°srail baÅŸkenti yapılmasına yönelik bir Trump desteÄŸi, Türkiye – Amerika iliÅŸkilerini zehirler. Mavi Marmara'dan sonra neredeyse kopan Türkiye - Ä°srail iliÅŸkileri bir ölçüde tamir yolunda. Ancak orada çok daha derin bir sorun var, çünkü Filistin yarası içten içe kanamaya devam ediyor. O yara Amerika'nın tavrına etki etmesi oranında Türkiye'yi de hareketlendirecektir.
 
Dahası da var, dahası da var.
 
Suriye Suriye'den ibaret değil, Irak Irak'tan ibaret değil, Türkiye - Amerika ilişkileri NATO çerçevesinde küresel bir boyuta da sahip. Nasıl Amerika'ya canımız sıkıldığında Şanghay örgütü ile iletişimi gündeme getirmişsek, Türkiye'nin çok boyutlu dış politikası da bütün ilişkileri ABD ile ilişkilerle alakalı hale getirecektir.
 
Amerika, Suriye'de Rusya ve İran ile inisiyatif kullanılması sonucunda farklı bir tavır geliştirme gereği duydu. İşin bu boyutu kazanması bile Türkiye'nin bu coğrafyadaki her tavrının küresel anlam taşıdığı gerçeğini ortaya koyuyordu ama Obama Amerika'sı bunu kavrayamadı. İlk seçildiğinde Türkiye'de, Mısır'da alımlı konuşmalar yapan Obama, bugün o tür konuşmalar yapamayacak hale gelmesinin sebeplerini tahlil edemedi.
 
İşin hiç kuşkusuz rasyonalitesi var. Kimse kimsenin kara kaşına kara gözüne bakarak dış politika oluşturmuyor, Amerika'nın reel - politikası Türkiye'yi önemsemesini gerektirir. Bunu Obama yönetimi okuyamadı, şimdi Trump sınavda? Türkiye de kategorik bir red halinde değil, olmaması da lazım.
 
Ortadoğu'yu doğru okumak için Trump'ın öncelikle Türkiye'yi dinlemesi, stratejik aklın gereğidir. Müttefiklik, stratejik ortaklık da zaten öyle bir aklın üzerine oturmuştur. Problem, Obama kadrolarının o rasyonel çizgiyi kaybetmiş olmasından kaynaklanmıştır. Ne diyelim, hadi düzelsin ilişkiler...

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.