'Ä°ran, Suriye'de darbe yapmak istedi; Rusya engelledi'

23 Ocak ve 27 Ocak tarihleri arasında, Esed'in felç geçirdiği ve hastaneye kaldırıldığı haberleri ortalıkta dolaşıyordu.

Ä°NGÄ°LÄ°Z BASINI: ESED'Ä°N PSÄ°KOLOJÄ°K SORUNLARI VAR

Genellikle Esed yanlısı yayın yapan Ä°ngiliz gazetesi Independent, BeÅŸar Esed'in ciddi psikolojik problemler yaÅŸadığını yazdı.

RUSYA İÇİN AYRICA ÖNEMLİ

Rusya için "uydu devletinde" devlet baÅŸkanının saÄŸlık problemleri çektiÄŸi iddiaları ekstra önem taşıyor. SoÄŸuk SavaÅŸ döneminde Sovyetler, ne zaman askeri bir iÅŸgal -esasen devralma- gerçekleÅŸtirecek olsa önce müttefik devlet baÅŸkanı liderin tıbbi ve psikolojik problemler yaÅŸadığı iddiasını ileri sürerdi.

"Ä°RAN, ESED'Ä°N YERÄ°NE MAHÄ°R'Ä° GETÄ°RMEK Ä°STÄ°YOR"

28 Ocak'ta İran Devrim Muhafızları'na bağlı milislerin Esed'i iktidardan devirerek yerine kardeşi Mahir'i getirmek istediği rapor edildi.

"RUSYA ENGEL OLDU"

Rus güçleri, İranlı temsilcileri Şam'a bağlı 11 ilçede ve stratejik El Meze hava üssünde engelleyerek bu darbe girişiminin önüne geçti.

SEBEBÄ° NE?

Dönen dolaplar, Suriye yönetiminin içindeki Rus ve İran yanlısı unsurlar arasındaki ayrışmadan kaynaklanıyordu.

Geçen iki günün ardından krizin sona erdiği görüldü. Rejim, 30 Ocak'ta "Başkan Esed son derece sağlıklı" açıklaması yaptı.

RUSYA ve İRAN: ÇATIŞAN MENFAATLER

2015 yılının Ağustos ve Eylül aylarında Suriye'ye gelen Rus yetkililer, tamamen dağınık ve kendi başına savaşı yürütemeyecek bir ordu ile karşılaştılar.

Esed rejimi çöküşten kurtulmaya çalışırken, Rus yetkililer devlet kurumlarıyla uÄŸraÅŸmayı tercih ettiler. Fakat rejim o kadar güçsüzdü ki Ruslar'ın Esed'in müttefiki olan Hizbullah ve Liva el Kuds gibi milis gruplarla yakın çalışmak dışında bir seçeneÄŸi yoktu. 

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde bazı üst düzey Rus komutanlar Esed'den hoşlanmadıklarını ve tahmini 70 bin kişilik rejim ordusunun yeniden yapılandırılması gerektiğini dillendirdiler.

RUSYA'NIN HAMLESÄ°

2015 yılının güzünde Ruslar hayatta kalan bazı Suriyeli ordu güçlerini Lazkiye'de biraraya getirerek, Rus birlikleriyle birleşik 4. Hücum Müfreze'sini kurdular.

2016 yılında Halep'te de benzer bir birliğin kurulması ile reformlar devam etti.

Moskova'dan gelen danışmanlar, Suriyeli milis savaşçıları yeniden eğittiler ve onları Rus silahları ve ekipmanları ile donattılar.

Ä°RAN ÅžAÅžIRDI

Rusya'nın Suriye'deki gücünü sağlamlaştırması elbette İranlı temsilcileri şaşkınlığa uğrattı.

Ä°LK KIRILMALAR

İran Devrim Muhafızları, Suriye'deki Rus müdahalesinin büyük ölçüde lehlerine olmasına rağmen, memnun değildi. Çünkü tarafların metodları tamamen uyumlu içerisine hareket etmelerini engelliyordu. Rusya'nın ülkedeki başarısı İran'ın kaybı olabilirdi...

Suriye'deki Ruslar ve İran Devrim Muhafızları, Rusların ülkedeki gücünün kabaca 10 bine ulaşmasının ardından anlaşmazlık yaşamaya başladılar.

Ä°RAN'IN SURÄ°YESÄ°

Moskova'nın amacı, bu eski Suriye'nin bir parçasını teslim etmekle sonuçlansa dahi Esed hükümetinin bir şekilde devamını temin etmektir. Buna karşılık İran bütün Suriye'yi muhaliflerden ve "cihat yanlısı" güçlerden "özgürleştirmek" ve güçlü bir -İran yanlısı- rejimi yeniden tesis etmek istiyor.

RUSYA'NIN SURÄ°YESÄ°

Moskova rejimin konvensiyonel askeri gücünü mümkün olduğunca güçlendirmek isterken İran, Hizbullah örgütünün Suriye versiyonunu kurmak ve -kendisine minimum maliyet getiren- Iraklı Şii milisleri bölgeye yerleştirmek istiyor. İran, Suriye'de yaklaşık 40 bin "savaşçıyı" (milis gücü) kontrol ediyor.

ESED FİNANSAL AÇIDAN İRAN'IN AĞLARINDA...

Finansal olarak çöken Esed rejimi nakit olarak Tahran'ın boşluğunu dolduracak durumda değil. Ayrıca Şam yönetimi, gayrimenkuller vererek İran'a ödemelerde bulunuyor. İranlılar ne kadar çok toprak sahibi olurlarsa, savaşa kendi yollarına göre nizam vermede o kadar kararlı olurlar.

"KARDEÅž ESED" Ä°RAN'DAN YANA

Görünen o ki, Suriye rejim ordusu içinde Rusya-İran rekabeti karşılık bulmadı. (Rejimin) Cumhuriyet Muhafızları Birimi, Esed'e bağlılığını sürdürürken, Rusya'nın yeniden yapılanma çabalarına katkıda bulunuyor.

Fakat Şam'da Esed kumandasındaki 4. Zırhlı Tugayı pek de öyle görünmüyor. Tugay, Ocak ayının sonlarındaki darbe girişimi sırasında yüksek alarm seviyesine geçti.

KARDEÅžLER KARÅžI KARÅžIYA

Daha önceden de her biri bir başka Esed'in (Beşar ve Mahir) emrinde olan iki tümenin birbirlerine ateş açtığı bildirilmişti.

Şimdilik Suriye'de statüko devam ediyor. Eğer gerçekten İran Ocak ayı sonlarında Esed'i devirme girişiminde bulunduysa, bu açıkça başarısız oldu. Fakat bu rejimin güvende olduğu manasına gelmiyor.

Suriye rejimi iki müttefikine (Rusya ve İran) güveniyor. Fakat bu müttefikler hala birbiri ile geçinemiyor...