Uyuyoruz çünkü beyin kötü anıları böyle siliyor

Bilim, yıllardır insanların günün üçte birinde neden uyumaya ihtiyaç duyduğunu ortaya çıkarmaya çalışıyordu. Yapılan iki yeni araştırma uykunun beyin dosyalamasının önemli bir parçası olduğunu ortaya koydu. Birinci araştırmada fareler bilmedikleri bir ortama konuldu ve onlara hafif elektrik şok verildi. Bu farelerden bir kısmına beyinlerinin hatıralarını yeniden sıralamasını önlemek için ilaç verilirken, ikinci grup normal uyudu. Fareler aynı o ortama döndüğünde, şoku hatırladılar ve uzun süre hareketsiz kaldılar. Sonra başka bir bilmedikleri ortama konulduklarında iyi dinlenmiş fareler biraz tereddütlüydü ama ortamı araştırdı. Ancak ilaç verilen fareler başka bir yere götürülse bile şokun korkusunu hissediyor, uzun süre hareket etmiyordu.

Sonuçları Science dergisinde yayımlanan araÅŸtırmayla ilgili bilim insanları ilacın bazı anıları unutup bazılarını depolamak için anahtar olarak kullanılan ‘ölçeklendirme’ adlı iÅŸlemi etkilediÄŸini söyledi. AraÅŸtırmayı yapan isimlerden Johns Hopkins Ãœniversitesi’nden Dr. Graham Diering “Ä°laçla ÅŸok edilen farelerde tüm hatıralar taze kaldı, bu nedenle farelerin kafaları karışıktı ve koyuldukları iki farklı ortamı kolayca ayırt edemedi. Bu deney neden uyuduÄŸumuz konusundaki fikirlerimizi netleÅŸtirdi. Her ne kadar günümüzde uykuyu kısmaya çalışsak da uyku, beyin için gerçekten bir kesinti deÄŸil. Åžimdiye kadar düşüncelerin sinapsler (sinir hücrelerinin hem sinir hücrelerine hem de diÄŸer hücrelere mesaj iletmesini saÄŸlayan özelleÅŸmiÅŸ baÄŸlantı noktaları) içinde tutulduÄŸu düşünülüyordu. Bizim araÅŸtırmamız insan beyninin bilgileri yeniden ayarlaması için bunu yaptığına dair kuvvetli kanıtlar içeriyor. Uyku esnasında devam eden ayarlama olmazsa anılar kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalır” dedi. Diering, uyku haplarının bu iÅŸleme müdahale ettiÄŸini söyledi.

Wisconsin Uyku ve Bilinç Merkezi’nde yapılan bir baÅŸka araÅŸtırmada ise fareler uyurken ya da uyanıkken sinapslerinde olanları fotoÄŸraflamak için bir elektron mikroskobu kullandı. Fareler uyanıkken sinapsleri geniÅŸledi ama uyku sırasında yüzde 20 oranında küçüldü. Bu küçülmenin ertesi gün yaÅŸanan anıların yaratılması için yer açmaya yardımcı olduÄŸu belirtildi. KüçülmediÄŸinde ise beynin en deÄŸiÅŸmez anıları muhafaza ettiÄŸi düşünülüyor. AraÅŸtırmayı yapan isimlerden Dr. Chiara Cirelli “Beyindeki sinaptik boyut ve mukavemetin dengesi uykuyla onarılıyor. Beyindeki korteksteki sinapslerin büyük çoÄŸunluÄŸunun sadece birkaç saatlik uykuda bile geçirdiÄŸi deÄŸiÅŸim dikkat çekici” diye konuÅŸtu.