10'da 1'ini bile vermediler

AB ile iliÅŸkilerin gerildiÄŸi bir dönemde, birliÄŸin lideri konumundaki Almanya’dan yapılan bu ziyaret, Geri Kabul AnlaÅŸması’yla ilgili son yapılan açıklamaların ardından büyük önem taşıyor.

PerÅŸembe günü Ankara’ya gelecek olan Merkel’in CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ve BaÅŸbakan Binali Yıldırım’la görüşmesi planlanıyor.

Türkiye’nin AB üyeliÄŸine her zaman mesafeli olan Merkel, 2015 yazından itibaren göçmen krizinin büyümesi ve milyonlarca göçmenin Avrupa’nın kapılarına dayanmasıyla birlikte, Ankara ile temaslarını sıklaÅŸtırmıştı. 2015’ten bu yana dört kez Türkiye’ye gelen Merkel’in giriÅŸimleriyle, Mart 2016’da AB-Türkiye mülteci anlaÅŸması imzalandı. Ancak, hem anlaÅŸma kapsamında hızlandırılması öngörülen Vize Muafiyeti konusunda çıkan sıkıntılar, hem de 15 Temmuz sonrası beklenen desteÄŸin gelmeyiÅŸi nedeniyle iki ülke iliÅŸkileri gerildi.

Ankara’dan bu süreçte sert açıklamalar gelse de, Merkel tonunu daha yumuÅŸak tuttu ve bugüne kadar yaÅŸanan tüm gerginliklere raÄŸmen, Türkiye’nin göç krizi için krtik önemde olduÄŸunu söylemeye devam etti. Bir yandan da tüm kriterlerin yerine getirilmesi gerektiÄŸini vurgulamayı sürdürdü.

Son olarak 26 Ocak’ta Yunanistan’ın Gülen Örgütü mensubu 8 darbeci askeri iade etmeme kararı vermesi, Ankara’dan tüm AB’yi ilgilendiren sert bir tepkinin gelmesine yol açtı. DışiÅŸleri Bakanı ÇavuÅŸoÄŸlu, “Yunanistan ile aramızdaki ikili Geri Kabul AnlaÅŸması'nın iptali dahil, gerekli adımları atacağız” açıklaması yaptı.

Yunanistan’la yapılan anlaÅŸmada en büyük rolü Merkel oynamıştı. Tüm bu gerilimlerin ardından Merkel, yaklaşık 9 ay aradan sonra yeniden Türkiye’de.

İki lider, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilk kez Eylül'de G20 zirvesinde yüz yüze görüştü.

 

[[FotoÄŸraf: AA]]

Geri Kabul Anlaşması ve vize muafiyeti

Bugüne kadar AB ile Türkiye arasında, göçmenler konusunda iki anlaÅŸma imzalandı. Bunlardan ilki, 16 Aralık 2013’te imzalanan Geri Kabul AnlaÅŸması ve eÅŸ zamanlı yürürlüğe girmesi planlanan Vize Muafiyeti. Bu anlaÅŸma imzalanırken 2017’de yürürlüğe girmesi öngörülüyordu, ancak göçmen krizinin baÅŸgöstermesi sebebiyle 2016’ya çekildi.

AB makamları, Geri Kabul AnlaÅŸması’nın 1 Haziran 2016’da yürürlüğe girdiÄŸini duyurdu. Buna göre, anlaÅŸmaya taraf AB ülkelerine Türkiye üzerinden gelen düzensiz göçmenler, yine Türkiye üzerinden kendi ülkelerine geri gönderiliyor.

Bu anlaÅŸmayla eÅŸ zamanlı olarak yürürlüğe girmesi gereken Vize Muafiyeti, Türkiye’nin yerine getirmesi gereken 72 ÅŸarttan birini, Terörle Mücadele Kanunu’nun deÄŸiÅŸtirilmesi gerekliliÄŸini yerine getirmediÄŸi gerekçesiyle henüz uygulamaya geçmedi.

Türkiye-AB mutabakatı devrede ancak 3 milyar Euro ödenmedi

Ä°kinci anlaÅŸma ise ÇavuÅŸoÄŸlu'nun 'iptalinin gündemde olduÄŸunu' açıkladığı sığınmacı mutabakatı. 18 Mart 2016’da Brüksel’de yapılan AB-Türkiye zirvesinde imzalanan mutabakata göre de, Türkiye’den Yunan adalarına kaçak geçiÅŸ yapan göçmenlerin tümü Türkiye’ye iade edilecek. Bu anlaÅŸma 4 Nisan’dan beri fiilen yürürlükte.

AnlaÅŸmaya göre Türkiye’nin geri aldığı her bir Suriyeli kaçak göçmen için AB ülkelerinin de yine bir Suriyeliyi Türkiye’den kabul etmesi gerekiyor. Almanya, bu anlaÅŸma kapsamında en fazla Suriyeliyi kabul eden ülke oldu.

Ancak yine anlaÅŸmaya göre Türkiye’ye taahhüt edilen 3 milyar Euro’nun henüz onda birlik kısmı bile verilmedi. AnlaÅŸma kapsamında ülkelerine gönderilemeyecek olan Suriyeli mülteciler için, Türkiye’de eÄŸitim, saÄŸlık gibi giderlerinin karşılanması kapsamında bazı projeler oluÅŸturuldu. AB kurumlarıyla ortaklaÅŸa oluÅŸturulan bu projeler kapsamında AB’nin 2017 sonuna kadar 2 milyar 240 milyon Euro ödemesi gerekiyordu.

Son olarak 11 Ocak’ta BaÅŸbakan Yardımcısı Veysi Kaynak'ın açıklamasına göre, bugüne kadar Suriyeli mülteciler için AB’den sadece 222 milyon Euro gönderildi.

3 milyar Euro'nun çok küçük bir miktarının verilmiÅŸ olması, Ankara’da tepkiye neden oldu. Bu tepkiyi CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan defalarca dile getirdi.

AnlaÅŸma kapsamında verilen para yardımı sözü henüz tutulmazken, 2016 boyunca Avrupa’ya kaçak yollarla giden göçmen sayısı 37 bin 136’ya düştü. Bu sayı, 2015’te 494 bindi.

Ticari işbirliğini artırma hedefi

Merkel’in ziyaretinde, ayrıca, bir hafta önce Ankara’da olan Ä°ngiltere BaÅŸbakanı Theresa May’in de asıl gündem maddesi olan ticari iÅŸbirliÄŸi görüşülecek. Almanya, Türkiye’nin en büyük dış ticaret ortağı ve en fazla ihracatı gerçekleÅŸtirdiÄŸi ülke konumunda.

Ä°ki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2015'te 34 milyar 779 milyon dolarken, 2016’da bu rakam 35 milyar 479 milyon dolara yükseldi. Ancak 2015 öncesi rakamlar 37 milyar doların üzerindeydi. Hedef; öncelikle bu rakamlara dönülmesi, ardından daha da yükseltilmesi.

Merkel’in ziyareti, Türkiye ile AB arasındaki Gümrük BirliÄŸi AnlaÅŸması’nın güncellenmesi için yapılacak olan resmi müzakerelerin öncesine denk geliyor.

Müzakerelerin çerçevesini oluÅŸturan teknik görüşmeler 2016 yılının Nisan ayında tamamlanmıştı.  2017’nin ilk yarısında resmi müzakerelerin de baÅŸlaması öngörülüyor. Böylece Gümrük BirliÄŸi günün koÅŸullarına uyarlanacak, ABD-AB arasında görüşmeleri süren Serbest Ticaret AnlaÅŸması doÄŸrultusunda Türkiye’nin zararının önlenmesi için çalışılacak.

Savunma iÅŸbirliÄŸi

NATO’nun güneydoÄŸu sınırında yer alan ve Irak ile Suriye krizlerinden büyük ölçüde etkilenen Türkiye’nin güvenliÄŸi, Avrupa için de kritik önemde. Bu sebeple, Alman BaÅŸbakan bölgede yaÅŸanan krizleri ve güvenlik iÅŸbirliÄŸinin artırılması konusunu da Ankara’da Yıldırım ve ErdoÄŸan’la birlikte masaya yatıracak.

Ankara ise, güvenlik iÅŸbirliÄŸi konusuyla ilgili Almanya’ya tepkili. Zira Almanya, PKK’nın Suriye kolu olan PYD’nin ülkesinde büro açmasına izin verdi. Ankara aynı zamanda Berlin’i, Türkiye’nin iadesini talep ettiÄŸi bazı PKK’lıları iade etmemekle suçluyor.

“Almanya, Türkiye aleyhtarlarını himaye ediyor”

Adalet Bakanı Bekir BozdaÄŸ 11 Kasım’da AA’ya verdiÄŸi röportajda, PKK'nın, FETÖ’nün, DHKP-C'nin ve aşırı sol örgütlerin Almanya'da hem destek bulduÄŸunu, hem de rahat bir ÅŸekilde faaliyetlerini yürüttüğünü ifade etmiÅŸti:

"Fetullahçı Terör Örgütü aynı şekilde Almanya'da destek görüyor... Türkiye'nin aleyhine kim ne faaliyette bulunursa, Almanya o faaliyette bulunanları himaye eden bir yaklaşım içinde."

ErdoÄŸan da 3 Kasım’da yaptığı bir konuÅŸmada Almanya’yı aynı konuyla ilgili olarak eleÅŸtirdi:

"Biz 35-40 yıldır terörizmle mücadele ediyoruz. Sayın Şansölye'ye 4 bin ismin yer aldığı dosya verdim. Şu an 4 bin 500 oldu. Sorduğumda yargı süreci devam ediyor deniyor. Geciken yargı süreci bir şeye yaramıyor. Dost ülkelerde bu mücadele yok ki. Almanya'da insanlar endişesiz, rahat bir şekilde hayatlarını sürdürebiliyor."

Bu eleÅŸtirilerin ardından, 15 Kasım’da dönemin Alman DışiÅŸleri Bakanı Steinmeier Ankara’ya resmi bir ziyarette bulunmuÅŸ, burada kendisine yönelik eleÅŸtiriler dile getirilmiÅŸti. Steinmeier, gerginliÄŸi azaltmak için yaptığı ziyaretin ardından, ‘gerilime raÄŸmen diyaloÄŸun sürmesi gerektiÄŸini’ söylemiÅŸ, Almanya’nın, terörle mücadelede Türkiye’nin yanında olduÄŸu mesajını vermiÅŸti.

Kaynak: Al Jazeera, AA