Ortak payda olarak Kudüs - Taha Kılınç

 Ancak, ortada henüz somut icraatlar olmasa da, Washington'daki yeni ekipten gelen bazı güçlü sinyaller, Obama ile ciddi sıkıntı yaÅŸayan Ä°srail BaÅŸbakanı Benyamin Netanyahu'nun, suyun öte yakasında nihayet istediÄŸi siyasi partneri bulduÄŸunu gösteriyor.

Seçim kampanyası sırasında ABD'nin İsrail'deki büyükelçiliğini başkent Tel Aviv'den Kudüs'e taşıyacağını yüksek sesle dile getiren Trump, İsrail yönetimini şimdiden sevindirip cesaretlendirdi. Öyle ki, henüz Trump'ın koltuğu ısınmadan Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te en az 2 bin 500 illegal yerleşim birimi inşaatına daha izin verildiğini duyurdular.

Yeni Åžafak'ın 24 Ocak tarihli manÅŸet haberinde de okuduÄŸunuz gibi, Trump'ın ABD BüyükelçiliÄŸi ile ilgili vaadi, Amerikan Kongresi'nde kabul edilen 1995 tarihli bir yasaya dayanıyor. “Kudüs BüyükelçiliÄŸi Kanunu” isimli düzenleme, en geç 31 Mayıs 1999'a kadar büyükelçiliÄŸin Kudüs'e taşınmasını öngörüyor ve bununla ilgili finansal desteÄŸi saÄŸlıyor. Yasa bu çerçevede Kudüs'ün “Ä°srail'in baÅŸkenti” olarak resmen tanınmasını da beraberinde getiriyor.

Kongrede 37'ye karşı 374 oyla kabul edilen yasa, ÅŸimdiye kadar yürürlüğe koyulmadı. Sırasıyla göreve gelen Amerikan baÅŸkanları Bill Clinton, George W. Bush ve Barack H. Obama, ortaya çıkabilecek ulusal güvenlik risklerini gerekçe göstererek yasayı rafa kaldırdılar. Ãœstelik Obama, söz konusu yasayı “seçimle iÅŸ başına gelen yöneticilerin yetkilerini ihlâl” olarak tanımlamaktan da kaçınmadı.

Donald Trump, şimdi bu yasayı hatırlamış ve gündemine almış görünüyor. Seçim kampanyasında her ne kadar ateşli nutuklar atmış olsa da, Amerikan istihbarat birimleri, önceki başkanların hangi ciddi çekincelere sahip oldukları konusunda kendisine ayrıntılı bir brifing vereceklerdir.

***

“ABD'yi ve Amerikan dış politikasını hepten karıştırıp rezil edeceÄŸi” umuduyla Ä°slâm dünyasında da ilginç bir destek kitlesi bulan Donald Trump, ekibini sahaya sürmeye baÅŸladı. Yeni yönetimin baskın özelliÄŸi, Ä°slâm dünyasına karşı genellemeci ve önyargılı bir yaklaşım geliÅŸtirmiÅŸ olması. Trump'ın kendisi bile, göreve baÅŸlangıç konuÅŸmasında “radikal Ä°slâmcı terör” ifadesini kullandı, kullanabildi.

Başkan Trump'ın telefonla ilk görüştüğü Müslüman lider, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi oldu. Bu, yeni Amerikan yönetiminin askeri darbeye desteğinin sürdüğünü göstermesi bakımından oldukça sembolik. Konuyla ilgili yapılan resmi açıklamada, Trump'ın Mısır'a askeri ve ekonomik açıdan yardımların devam edeceğini teyit ettiği, terörizme karşı mücadelede Kahire'nin yanında yer aldıklarını söylediği belirtildi.

Yarın Trump yönetimi daha da ileri giderek, Müslüman KardeÅŸler TeÅŸkilâtı'nı “terörist organizasyon” olarak da tanımlayabilir. Beyaz Saray'ın yeni sakinlerinin, Ä°slâm dünyasındaki her alternatif hareketi bu kapsama sokma konusunda gayet istekli oldukları anlaşılıyor çünkü. Trump ve ekibinin Türkiye ve AK Parti'yle iliÅŸkilerine bu önyargıların gölgesinin düşüp düşmeyeceÄŸini zaman içinde göreceÄŸiz. Ancak elbette yeni yönetimdeki bu türden aksaklıkları hiç akıldan çıkarmadan politika üretmek en doÄŸrusu.

Trump'ın Ä°srail'deki ekürisi Benyamin Netanyahu'nun zihin dünyasını ÅŸekillendiren iki önemli nokta var. Netanyahu, sadece iÅŸgal edilen Filistin topraklarının deÄŸil, bugünkü Ãœrdün'ün de Ä°srail devletinin sınırları içinde yer alması gerektiÄŸini savunan “Revizyonist Siyonizm” akımına mensup. Ä°kinci olarak, 4 Kasım 1995'te Filistinlilere fazla taviz verildiÄŸini savunan bir yerleÅŸimci Siyonist tarafından öldürülen Yitzhak Rabin'den sonra ilk defa baÅŸbakanlık koltuÄŸuna oturan Netanyahu, yerleÅŸimcilerden ciddi ÅŸekilde ürküyor. Bu iki nokta birleÅŸince, ortaya Filistinlilere karşı acımasız ve sert bir Netanyahu portresi çıkıyor.

Ä°slâm dünyasına ve Müslümanlara ön yargılı Donald Trump'la, bu zihni arka plana sahip Netanyahu el ele verdiÄŸinde, Filistin politikasında ABD'nin ÅŸimdiye kadar gözetmeye çalıştığı “asgari denge” de ortadan kalkabilir.

***

ABD Büyükelçiliği'nin Kudüs'e taşınması, İsrail'in Kudüs'ü başkent ilan etmesinin Washington tarafından da resmen tescillenmesi ve kabul edilmesi demek. Ancak İsrail'in tek başına Kudüs'ü kendine başkent edinmesi, Hıristiyan dünyanın da güçlü biçimde tepki gösterdiği bir konu. Tarihsel ve dini açıdan birçok ihtilafın da yeniden canlandırılması anlamına gelecek böyle bir gelişme karşısında, Hıristiyan ülkelerin Trump yönetimine karşı alacağı tavır da sert olacaktır.

İslâm'ın üçüncü büyük mabedine ev sahipliği yapan Kudüs'ün işgaline karşı şimdiye kadar tutarlı ve sürekli bir duruş sergileyemeyen Müslüman dünya ise, hem kendi arasında hem de Kudüs hassasiyetini paylaşan diğer ülkelerle ortak bir dayanışma içine girmeli.

Bu olabilir mi? Şimdiki denklem içinde oldukça zor görünüyor. Ama şunu sormak da hak olsa gerek: İslâm dünyası, Kudüs ortak paydasında bile birleşemeyecekse, ne zaman ve nasıl bir olacak?

YENÄ° ÅžAFAK