İngiltere Başbakanı Theresa May'in Ankara'ya geliş sebebi belli oldu

Haziran ayında yapılan referandumla Avrupa BirliÄŸi’nden (AB) çıkma kararı alan Ä°ngiltere’de, dönemin BaÅŸbakanı David Cameron istifa etmiÅŸ, Theresa May koltuÄŸu devralmıştı. May, Ankara’ya ilk kez resmi ziyarette bulunacak. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ve BaÅŸbakan Yıldırım’la görüşecek.

Ankara öncesi Washington’a giderek Trump’la görüşecek olan Theresa May, oradan doÄŸrudan Ankara’ya gelecek. May, Trump’ın göreve gelmesinin ardından kendisiyle görüşen ilk lider olacak.

Hedef, Brexit sonrası ticari ilişkilerin artırılması

2019’da Avrupa BirliÄŸi’nden çıkması planlanan Ä°ngiltere’nin BaÅŸbakanı, yeni dönemde kayba uÄŸramamak ve ekonomisini ayakta tutmak için çalışmalara göreve geldiÄŸi ilk günden itibaren baÅŸladı. Ä°ngiliz DışiÅŸleri kaynaklarının Al Jazeera’ye verdiÄŸi bilgiye göre, bu çalışmalar doÄŸrultusunda Ä°ngiltere, Türkiye’yi önemli bir ticari ortak olarak görüyor ve iÅŸbirliÄŸini artırmayı hedefliyor. Ankara da rakamların artırılmasından yana.

AB Bakanı Ömer Çelik, Ä°ngiliz mevkidaşı Alan Duncan’ın Ekim ayındaki Ankara ziyaretinde “Türkiye ile Ä°ngiltere arasında bir serbest ticaret anlaÅŸması gündeme gelecektir” ifadelerini kullanmıştı.

26 Eylül’de Ä°ngiliz DışiÅŸleri Bakanı Boris Johnson da Ankara’ya yaptığı ilk ziyarette her yıl 2,5 milyon Ä°ngiliz turistin Türkiye’ye gittiÄŸini belirtmiÅŸ ve “Ä°ngiltere de Türk ürünleri için büyük bir ihraç noktası” demiÅŸti.

ABD ile AB arasında imzalanması için görüşmelerin sürdüğü Serbest Ticaret AnlaÅŸması (TTIP) Türkiye’yi de etkiliyor. Ä°mzalanması halinde, AB ile Gümrük BirliÄŸi anlaÅŸması olan ancak TTIP’e dâhil edilmeyen Türkiye’den Amerika’ya giden mallara yüksek oranda vergi uygulanacak. Ancak ithal edilen Amerikan malları için aynı ÅŸey geçerli olmayacak. Gümrük BirliÄŸi güncellemesi de Ankara’nın gündeminde.

Yine imzalanması halinde, AB sonrası Ä°ngiltere’nin bu anlaÅŸmada nasıl bir pozisyon alacağı henüz netleÅŸmedi.

May’in Ankara ziyaretinde iki ülkenin bu anlaÅŸmaları da göz önünde bulundurarak bir iÅŸbirliÄŸine gidip gidemeyeceÄŸi, teknik detaylarıyla birlikte ele alınacak.

Güvenlik işbirliğinin artırılması da gündemde

Eski BaÅŸbakan Cameron'ın Ankara'ya son ziyareti Aralık 2014’te gerçekleÅŸmiÅŸti. Gündeminde IŞİD’le mücadele ve yabancı savaşçıların sınırlardan geçiÅŸinin engellenmesi vardı. IŞİD’le mücadele, Irak ve Suriye konuları May’in de gündeminde olacak.

NATO içinde artırılacak iÅŸbirliÄŸi, savunma ve güvenlik konularının başında geliyor. 20 Ocak’ta göreve gelen ABD BaÅŸkanı Trump’ın NATO’yla ilgili “Miadını doldurdu” açıklamasının ardından Beyaz Saray Sözcüsü Sean Spicer da “BaÅŸkan Trump NATO’nun kuruluÅŸ amacına uygun hareket ettiÄŸini veya etkili etkili olduÄŸunu düşünmüyor” açıklaması yapmıştı. ABD’nin NATO’ya gerektiÄŸinden fazla para aktardığını düşündüğünü de belirtmiÅŸti.

Ä°ngiltere ise NATO’nun etkili ülkelerinden. Sıklıkla NATO üyelerinin yüzde 2’lik savunma harcaması sözüne baÄŸlı kalması ve harcamaların artırılması çaÄŸrısı geliyor. Son olarak Ä°ngiliz DışiÅŸleri Bakanı Boris Johnson, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüşmesinden sonra twitter hesabında “NATO'ya olan sıkı baÄŸlılığımızı tekrar teyit ettim. Tüm üyelere, yüzde 2'lik harcama hedefine uymaları çaÄŸrısında bulunuyoruz" paylaşımı yapmıştı. 

Trump’ın açıklamaları doÄŸrultusunda ABD’nin yeni dönemde daha geri planda kalacağı öngörülürken, NATO’nun GüneydoÄŸu sınırında bulunan Türkiye’nin sınır güvenliÄŸi ve iki ülke arasında artırılacak iÅŸbirliÄŸi, Ä°ngiliz BaÅŸbakan May’in gündemindeki en önemli konulardan biri.

Ankara’da bu kapsamda baÅŸta IŞİD olmak üzere terörle mücadele, Fırat Kalkanı Operasyonu, sığınmacılar, Astana ve Cenevre’de yapılan Suriye görüşmeleri de masaya yatırılacak.  

AÄŸustos ayında, Al Jazeera'ye bilgi veren kaynaklara göre Ä°ngiliz özel kuvvetleri Suriye'de eÄŸitim ve koordinasyon amaçlı bir askeri üs kurdu. Ãœlkenin güneyinde Irak ve Ãœrdün sınırına yakın bir bölgede yer alan üs IŞİD ile mücadele edecek muhalifleri eÄŸitmek için kullanılıyor. 

Kıbrıs’ta garantör ülkeler

Kıbrıs’ta iki devletli federasyon yönünde bir çözüm saÄŸlanması için süren müzakereler de kritik bir aÅŸamaya geldi. 23 Ocak’ta Cenevre’de yapılan BeÅŸli Konferans’a garantör ülkelerin de (Yunanistan, Türkiye, Ä°ngiltere) katılması kararlaÅŸtırılmıştı. Ä°lk aÅŸamada devlet baÅŸkanı düzeyinde katılımın saÄŸlanması planlanırken, katılım dışiÅŸleri bakanı düzeyine düştü.

23 Ocak için asıl hedef, güvenlik ve garantiler baÅŸlığının el alınmasıydı. Ancak üç garantör ülkeden Yunanistan, bu statünün tamamen kaldırılmasından yana. Al Jazeera’ye konuÅŸan Kıbrıs iÅŸlerinden sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı TuÄŸrul TürkeÅŸ, Yunan BaÅŸbakan Çipras’ın ‘garantiler kalkamayacaksa Cenevre’ye gitmeyeceÄŸim’ dediÄŸini, Türkiye’nin de bu ÅŸartı kabul etmediÄŸi için katılım düzeyinin düştüğünü söyledi.

AB yetkilileri de, 2004’te AB’ye üye olan Kıbrıs için garantörlük statüsüne ihtiyaç olmadığı görüşünde. AB içindeki herhangi bir ülke için, AB üyesi olmayan ülkelerin garantörlüğüne gerek olmadığı fikrine Ä°ngiltere de sıcak bakıyor. Kıbrıs’ta Ä°ngiltere için asıl kritik olan ise askeri üslerinin varlığının korunması.

23 Ocak’ta bir karara varılmadan dağılan Kıbrıs Konferansı, teknik heyetler düzeyinde yine Ä°sviçre’nin Mont Pelerin kasabasında sürdü. Türkiye ve Yunanistan dışiÅŸlerinden de yetkililer görüşmelere katıldı.

Kıbrıs konusu özelinde Cenevre’de yapılması planlanan ancak iptal olan May-Yıldırım görüşmesi de Ankara’da yapılmış olacak.