Merhum liderler başkanlık sistemi için ne demişti

8. CumhurbaÅŸkanı merhum Turgut Özal ile 9. CumhurbaÅŸkanı merhum Süleyman Demirel, eski baÅŸbakanlardan merhum Necmettin Erbakan, merhum Bülent Ecevit, eski MHP Genel BaÅŸkanı merhum Alparslan TürkeÅŸ ve Eski BBP Genel BaÅŸkanı merhum Muhsin YazıcıoÄŸlu yıllar önce sistem deÄŸiÅŸikliÄŸine iliÅŸkin görüşlerini kamuoyuyla paylaÅŸmıştı.

İşte o görüşler;

TURGUT ÖZAL

8. CumhurbaÅŸkanı Turgut Özal, sistem deÄŸiÅŸikliÄŸini savunan isimler arasındaydı. Özal, "BaÅŸkanlık sistemi diyorum ben, baÅŸkanlık sistemi tabii Fransa gibi deÄŸil daha çok Amerika'ya yakın. Sebebini şöyle tahlil ediyorum; bakanların benim kanaatime göre bizim tecrübelerimize göre parlamento dışından olması lazım. Çünkü 6 senelik parlamento hayatımda ÅŸunu gördüm. Bakanlarla milletvekilleri arasına devamlı problem giriyor. Çünkü bakanın da milletvekilinin de seçim kaygısı vardır. Aynı yerde veya aynı grupta olmadıkları takdirde birbirlerine zıt hareketler yapıyorlar ve dejenerasyon baÅŸlıyor."

SÃœLEYMAN DEMÄ°REL

9. CumhurbaÅŸkanı Süleyman Demirel de 2006 yılında katıldığı bir konferansta "baÅŸkanlık sistemi"nin olması gerektiÄŸini belirterek, "Benim içimde kalan ukdeler... Ä°sterdim ki siyaseten Türkiye, cumhurbaÅŸkanını seçsin. Ben isterdim ki Türkiye dar bölge seçimine gitsin. Neden dar bölge seçimine gitsin? Çünkü Ä°stanbul'un 70 tane milletvekili var, kaç tanesini tanıyorsunuz? Halktan kopuk bir Cumhuriyet olmaz. Sistem iÅŸlemiyor, temsili sistem iÅŸlemiyor. Ben isterdim ki bunu yapabilelim, yapamadık. Ben aslında isterdim ki Türkiye’de baÅŸkanlık sistemini yapalım. İçimde ukdedir yapamadık. Çünkü devlet büyük, ülke büyük, halk çok dinamik. Biz bu ülkeyi idare edemiyoruz. Ãœlkeyi idare edememe gelip giden hükümetlerin kusuru da olabilir, içinde vardır ama genelde sistemde deÄŸiÅŸiklik yapmamız lazım.'' demiÅŸti.

NECMETTÄ°N ERBAKAN

Eski baÅŸbakanlardan merhum Necmettin Erbakan'ın genel baÅŸkanı olduÄŸu Milli Nizam Partisi'nin programında, "Daha hızlı kalkınmaya mecbur olan Türkiyemizde devlet hizmetlerinin verimli, süratli ve kudretli yürütülebilmesi ve anayasamızın bünyemize intibakı bakımından daha mütekamil bir yapıya kavuÅŸturulması ve tatbikattaki aksaklıkların giderilmesi için baÅŸkanlık sisteminin getirilmesini zaruri görüyoruz. Ä°cra organının daha kudretli olması ve süratli çalışabilmesi için reisicumhurun tek dereceli olarak halk tarafından seçilmesi ve icrai organın düzeninin baÅŸkanlık sistemine göre tanziminin yapılması gerekmektedir." deÄŸerlendirmesinde bulunmuÅŸtu.

ALPARSLAN TÃœRKEÅž

Eski MHP Genel Başkanı merhum Alparslan Türkeş, sistem değişikliğine ilişkin görüşlerine 1979 yılında yayımlanan "Temel Görüşler" adlı kitabında yer vermişti.

Türkeş, kitabın, "Güçlü İktidar Güçlü İrade, Tek Başkan Tek Meclis Sistemi" başlıklı bölümünde, şu ifadeleri kullanmıştı: "Milliyetçi Hareket, tek başkan, tek meclis sistemini savunur. Çağımız kuvvetli, adil ve hızlı icra çağıdır. Türk milleti, dünya imparatorlukları kurduğu devirlerde kuvvetli, adil ve hızlı icra sistemini uygulamıştır, kuvvetli ve hızlı icra, icra gücünün tek elde toplanmasıyla mümkündür. Bunun için tarih ve töremize uygun olarak başkanlık sistemini savunuyoruz. İcrayı, cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık olarak ikiye bölemeyiz. Her konuda bütünleşmeci olduğumuza göre, icranın başında da bütünleşmeci olmalıyız. Türk tarih felsefesi ve tarihinde icra organı hiçbir zaman bölünmemiş, yani tek bir başkan tarafından yürütülmüştür. Milliyetçi Türkiye'de de demokratik milli cumhuriyet ilkesi içinde başkan, Türk milletinin yürütme organının tek başı olacaktır. Tek başkan sistemine uygun olarak yasama organı yönünden de tek meclis sistemini savunuyoruz. Avrupa krallık veya federal devlet rejimlerinin bir mirası olan senatonun, millet meclisi yanında yasama işlerini geciktirici bir hüviyet taşıması dolayısıyla kaldırılmasını istiyoruz."

MUHSÄ°N YAZICIOÄžLU

Eski BBP Genel BaÅŸkanı merhum Muhsin YazıcıoÄŸlu da bir röportajında cumhurbaÅŸkanının halk tarafından seçilmesini savunduklarını bildirmiÅŸti.

YazıcıoÄŸlu, sistem deÄŸiÅŸikliÄŸine iliÅŸkin, ÅŸunları kaydetmiÅŸti: "Parlamenter sisteme göre cumhurbaÅŸkanının yetkileri çok fazla. BaÅŸkanlık sistemine göre yetkileri çok az. Bunu da yerli yerine oturtmak gerekiyor. Tercih yapılmalı. BaÅŸkanlık sistemi mi, parlamenter sistem mi? Biz baÅŸkanlık sistemini savunuyoruz."

BÃœLENT ECEVÄ°T

Merhum BaÅŸbakan Bülent Ecevit de, baÅŸkanlık sistemine iliÅŸkin, "Demokratik ve Parlamenter sistem, Türkiye için idealdir. Allah, Türkiye'yi benzer bir yönetim sisteminden korusun. BaÅŸkanlık sistemi, Türkiye için çok tehlikeli olur" demiÅŸti.