Bana öyle bir söz bulun ki, bu dertlerin arasında onu okuduğumda umutsuzluğum gitsin - Kemal Öztürk

Tahta 2. Mahmut geçer. Osmanlı padişahları içinde en reformcu, en yenilikçi, ama en çok sıkıntıyla uğraşan sultanıydı. Dağılan imparatorluğu bir arada tutmak için her şeyi yapıyordu.

Ancak 31 yıllık iktidarı boyunca, ne batının saldırısı durdu, ne savaşlar, ne imparatorlukta karışıklıklar bitti. Derdi deryaları aştı, sonunda veremden hayatını kaybetti.

Her derde deva bir söz bulun

O bunalım günlerinde der ki, 'bana öyle bir söz bulun ki, bu dertlerin, bu acıların, bu sancıların arasında onu okuduÄŸumda umutsuzluÄŸum gitsin, tasam bitsin, acım dinsin. Sonra mutlu olduÄŸumda yine onu okuyayım, rehavete kapılmayayım, dünya nimetlerine tamah etmeyeyim, saltanat makamının, tahtımın gücüyle aslımı, insanlığımı unutmayayım. Ä°ÅŸte bu sözü, bir yüzüğe yazdırayım, her gördüğümde, neÅŸemde ve hüznümde bana aynı etkiyi yapsın.'

Herkes yola revan olur, ahali seferber olur. Yüzük ustaları der ki, 'bu sözü bulmak bizim haddimize değildir, bu bilgelerin, alimlerin işidir'.

Bilgeler der ki, 'biz tek sözle hem umutsuzluğu, hem mutluluğun rehavetini giderecek, hem de yüzüğe yazılacak kadar kısa bir sözü bulamayız. Bu şairlerin, ediplerin işidir.'

Şairler, edipler, güftekarlar, alimler, şeyhler ne kadar ilimle, sanatla, kitapla, kalemle işi olanlar uğraşmışlar, yazmışlar, çizmişler, padişahın huzuruna çıkarmışlar. Lakin hiçbirini beğenmemiş Sultan Mahmut.

Nice ademoğlu uğraştıysa olmamış, bilememiş, bir yüzüğe söz yazamamış.

Bir derviÅŸin heybesindeki hikmet

Bir gün İstanbul'a bir derviş gelmiş. Diyar diyar gezer, gönül erlerinin, irfan sahiplerinin, hikmet ehlinin izlerini sürermiş. Sırtındaki heybesinde bir azığı yokmuş ama gönül heybesi, yedi iklim Osmanlı'nın, Diyar-ı Rum'un ve dahi, Hicaz'ın, Bilad-ı Şam'ın topraklarından topladığı irfan ile doluymuş.

Demişler ki, 'ey derviş, hoş geldin. Sultan Mahmud'un bir isteği vardır. Nice alimler, bilgeler, şairler, edipler bulamadı bir çare. Senin heybende bir çare var mıdır buna?'

DerviÅŸ, onca yıllar, onca diyarda, onca insanda gördüğü, yaÅŸadığı ve hikmetine nail olduÄŸu gönül gözünü açmış, diÄŸerini kapatmış. Ve heybesinden birikmiÅŸ tüm hikmet, bir sözle dışarı çıkmış: “Bu da geçer ya HÛ”

BU DA GEÇER YA HÛ

Duyanlar büyülenmiÅŸ. Bu sözü alıp, Åžeyhul Hattatin Kazasker Mustafa Ä°zzet Efendi'nin yanına koÅŸmuÅŸlar. DemiÅŸler ki, 'öyle bir yazı yaz ki ey hattat, sulatanlar, vezirler, derdi olanlar, yokluk çekenler, umutsuzluÄŸun pençesine düşenler ve dahi varlık içinde yüzüneler ve illa ki gücün, kuvvetin rehavetine kapılanlar gördüğünde kendine gelsin. Yedi iklim padiÅŸahının yüzüğüne yazılsın, hiç unutulmasın.

Alim, bestekar, şair ve gönül ehli Kazasker Mustafa İzzet Efendi, kamışını mürekkebe daldırıp, aharlı kağıda döküvermiş sözü. Celi sülüs istif tarzında, bir de farsça yazmış.

Ä°stifi, ustalar yüzüğe iÅŸlemiÅŸ. Sultan Mahmut yüzüğü almış ve sözü okumuÅŸ: “Bu da geçer ya HÛ”. O günden sonra, o yüzüğü hiç parmağından çıkarmamış. Derdi olduÄŸunda, acıları arttığında, sıkıntıları çoÄŸaldığında bunu okumuÅŸ. Zaferler kazandığında, neÅŸesi arttığında, tahtının keyfine vardığında bunu okumuÅŸ.

Ve her daim, “bu da geçer ya HÛ” diyerek kendine gelmiÅŸ.

O söz, şairlerin, ediplerin, bilgelerin, dervişlerin ve gönül ehlinin en sevdiği söz olmuş. Hattatlar bu sözü en güzel şekillerde yazmış. Müzehhibler en güzel süslerini bunun etrafına işlemiş. He duvara asılmış, her kulağa küpe olmuş, her gönle tesir etmiş. Bugün hala Kazasker İzzet Efendinin o istifi duvarlarda asılıdır.

UMUTSUZLUĞA DÜŞENLER, REHAVETE KAPILANLAR

Bugün nice gönlü daralmış, umutsuzluğa kapılmış, ülkenin ve milletin geleceğinden karamsarlığa düşmüşler, bilsin ki bu da geçer.

Zenginliğin, şanın, şöhretin zevkiyle, neşesiyle sarhoşluk yaşayanlar, bilsin ki bu da geçer.

Makamın, yetkinin, kudretin gücüyle kendinden geçenler, gururlananalar, bilsin ki bu da geçer.

Aşkın, ayrılığın, hasretin, özlemin derdiyle kavrulanlar, bilsin ki bu da geçer.

Hastalığın, derdin, acının çaresizliğine düşenler, bilsin ki bu da geçer.

Fakirliğin, yokluğun, açlığın kimsesizliğin kıskacında boğulanlar, bilsin ki bu da geçer.

Evini, yurdunu, çocuğunu, babasını, sevdiğini kaybeden, bunların acıyla uykusuz gecelerde acı çekenler, bilsin ki bu da geçer.

Bu dünyada, bu adaletsizlik, bu vicdansızlık, bu haksızlık, bu zulüm, bu düzen baki kalmaz, bilin ki bu da geçer.

Bu da geçer ya HÛ...

YENÄ° ÅžAFAK