Sosyal Medya

Güncel

Türkiye'nin uzay iddiası macera mı?

19-12-2016 17:53

GÖKTÜRK-2 uydusunun dördüncü yaşına girdiği, GÖKTÜRK-1 in geçtiğimiz günlerde fırlatılıp yörüngeden ilk görüntüleri aldığı bu zamanlarda bir soru kafamıza takılıyor; Türkiye uzayda kurumsallaşabilecek mi? Türkiye’nin uzaydaki hedefleri macera mı yoksa gerçekleştirilebilir hedefler mi?



Türkiye’nin toplam bütçesi 1 milyar doları bulan uydu projelerinde iddialı hedefleri var. 2015’de Ankara Kazan’da 112 milyon dolar harcanarak kurulan uydu üretim tesislerinde yabancı ortaklarla birlikte üretilmesi planlanan Türksat 5A ve Türksat 5B uydularının 2018'de, yüzde 100 yerli imkanlarla üretilmesi planlanan Türksat 6A’nın da 2019’da fırlatılması öngörülüyor.

BATI, TÃœRKÄ°YE’YÄ° ENGELLÄ°YOR

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, Göktürk-1 fırlatma töreninde ABD ve diÄŸer Batılı devletlerin Türkiye’ye bilhassa terörle mücadelede askeri ambargo uygulandığını belirterek uzayda atılan adımlarla Türkiye’nin kendi göbeÄŸini kendi kesmeye kararlı olduÄŸunu, bu alandaki engellerin hızla kaldırılacağını açıkladı.

 
CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan,  “Dost olduÄŸumuz, NATO'da beraber olduÄŸumuz bir çok dostlardan bırakın silahlıyı, 'silahsız Ä°HA'lardan almak istiyoruz' talebimizi kendilerine iletiyoruz. 'Bugün git yarın gel, bugün git yarın gel...' En son söyledikleri ne oluyor, 'Kongreden müsaade çıkmadı.' Ya biz NATO'da beraber deÄŸil miyiz? Aynı cephede beraber deÄŸil miyiz? Bize bu yaptığınız nedir? Ä°ÅŸte bunlar bizi sonunda hacet sahibi yaptı. Åžimdi artık kendimiz üretiyoruz. Hem de çok daha ucuzuna üretiyoruz.”
 
TÃœRKÄ°YE’NÄ°N HEDEFÄ° 2023’TE 10 UYDU
 
Hedef 2023 yılına kadar uzaydaki uydu sayısını 10’a çıkarmak. Ayrıca MuÄŸla’nın Datça ilçesinde bir uydu fırlatma istasyonu kurma konusunda çalışmalar yürütülüyor.Türkiye böylelikle Avrupa, Asya, Afrika'nın tamamı; Güney Amerika ve Kuzey Amerika'nın doÄŸusu ve Avustralya'nın batısını kapsayacak bir uydu filosu kurmayı amaçlıyor. Proje tamamlandığında Türk uyduları dünya nüfusunun yüzde 91'ine eriÅŸim imkanına sahip olabilecek.
 
Türkiye’nin uzayda aktif görev yapan bazı uydularının kısaca özellikleri ve faliyetleri şöyle:
 
YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ YERLİ KEŞİF UYDUSU GÖKTÜRK-2
 
18 Aralık 2012’de Çin’den LM-2D roketiyle fırlatılarak yörüngesine yerleÅŸtirilen Türkiye’nin yüksek çözünürlüklü yerli keÅŸif uydusu, dört yıldır uzayda baÅŸarıyla görevini sürdürüyor. GÖKTÃœRK-2 uydusu 4 yıl boyunca yörüngesinde 21 bin 387 tur attı ve tüm dünyadan toplam 23 milyon 800 bin kilometrekarelik alanı görüntüledi. Göktürk-2’den alınan görüntüler tüm kamu kuruluÅŸları ile paylaşılıyor. Görüntüler afet izleme, ÅŸehir planlama, tarım alanları izleme, orman yangınları ve istihbarat alanlarında kamu kuruluÅŸları tarafından kullanılıyor.
 
RASAT, 5 YILDA 26 BÄ°N KEZ DÃœNYAYI TURLADI
 
RASAT; Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yerli yer gözlem uydusu RASAT, kendisine 3 yıllık görev ömrü biçilmesine raÄŸmen uzayda 5. yılını tamamladı! Türkiye’nin BÄ°LSAT uydusundan sonra sahip olduÄŸu ikinci uzaktan algılama uydusu olan ve 17 AÄŸustos 2011’de Rusya’dan fırlatılan RASAT uydusu 5 yıl boyunca dünya etrafında 26 bin 724 tur atarak, 11 milyon kilometrekarelik alanı taradı ve bin 800 ÅŸerit görüntüyü yer istasyonuna aktardı
 
MEHMETÇİK’Ä°N UZAYDAKÄ° GÖZÃœ: GÖKTÃœRK-1
 
GÖKTÃœRK-1; TSK’nın hedef istihbaratına yönelik uydu görüntüsü ihtiyacını karşılayacak Göktürk-1 Uydusu’nun montaj ve entegrasyon faaliyetleri, proje yüklenicisi Telespazio (Ä°talya)-Thales Alenia Space (Fransa) tarafından Fransa’nın Cannes ÅŸehrindeki tesislerde gerçekleÅŸtirildi. TUSAÅž Akıncı yerleÅŸkesinde yer alan, Türkiye’nin ilk Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test (USET) Merkezi’nde çevresel testleri yapılan uydu, yaklaşık 90 dakikada dünya çevresinde bir tur atacak uydunun, yılda 60 binden fazla görüntü çekmesi öngörülüyor. Uydu, Türkiye üzerinden her geçiÅŸinde dünyanın çeÅŸitli bölgelerinden aldığı fotoÄŸraf ve görüntüleri, Hava Kuvvetleri Komutanlığı Uydu Yer Ä°stasyonuna aktaracak.  Türkiye’nin ilk metre altı çözünürlüğe sahip uydusu olan Göktürk-1, özellikle terörle mücadele alanında Göktürk-2 gibi etkin bir role sahip olacak.
 
 
TÃœRKÄ°YE’NÄ°N UZAY STRATEJÄ°SÄ°
 
Türkiye uzay alanına ilk olarak haberleÅŸme ihtiyacını karşılamak amacıyla 1968’de Ä°ran ve Yugoslavya uydu istasyonlarını kullanmaya baÅŸlayarak girdi. Türksat Milli HaberleÅŸme Uyduları Projesi’nin 1994 yılında hayata geçirilmesiyle, 1994’te ilk Türk uydusu Türksat-1B, 1996’da ikinci uydu Türksat-1C ve 2001’de Türksat-2A yörüngelerine yerleÅŸtirildi.
 
Türkiye’nin hali hazırdaki en büyük eksiÄŸi ise uzay stratejisinin belirleneceÄŸi ve yönetileceÄŸi merkezi bir ulusal uzay ajansına henüz sahip olmaması. Ä°lk olarak 1990’da kurulması planlanan ajansın kuruluÅŸu ilk önce 1995’e sarktı sonra da uzun süre rafa kalktı. 2000 yılında Hava Kuvvetleri’ne baÄŸlı bir Uzay Åžube oluÅŸturuldu. 2001’deki bir Milli Güvenlik Kurulu toplantısı sırasında Türkiye’deki uzay faaliyetlerinin BaÅŸbakanlığa baÄŸlı üst seviyeli bir kurum vasıtasıyla yürütülmesi amacıyla Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) kurulması kararlaÅŸtırıldı ama karar bir takım bürokratik engellerin aşılamaması nedeniyle hayata geçirilemedi. 
 
Batı ülkelerinin son yıllarda artan engelleri ise Türkiye’nin bu alandaki çalışmalarını hızlandırdı. Türkiye Uzay Ajansı’nın kurulması kararı, 2011’de tekrar raftan indirildi ve bu alanda ciddi altyapı çalışmaları için kollar sıvandı. TUA’nın dünyanın bu alanda geliÅŸmiÅŸ çeÅŸitli ülkelerindeki uzay teÅŸkilatlarına benzer bir yapıda, tamamen sivil bir kuruluÅŸ olması, siyasetten uzak, kendi kendine yeterli, icra ve en yüksek seviyede koordine yetkisine sahip bir teÅŸkilat olması hedefleniyor.
 
UZAY POLÄ°TÄ°KASI TUA’DA GELÄ°ÅžTÄ°RÄ°LECEK
 
TUA bünyesinde ulusal güvenliÄŸe iliÅŸkin askeri ve sivil uzay faaliyetlerinin planlandığı ve koordine edildiÄŸi bir birimin de yer alması planlanıyor. Askerlerle siviller arasında yetki ve sorumluluk paylaşımı açısından bugüne kadar devam eden tartışmaların da hızla sonlandırılarak yapının ayaÄŸa kaldırılması hedefleniyor. Böylelikle Türkiye’nin uzay politikasının buradan doÄŸarak hayata geçirilmesinin önündeki tüm engeller aşılacak. TUA’nın sadece uzayla ilgili kurumlarla deÄŸil, sanayi kuruluÅŸları, üniversiteler ve sivil toplum örgütleriyle de eÅŸ güdümü olması saÄŸlanarak, TUA projelerine finansman için sektör ve kamu arasında sürdürülebilir bir model oluÅŸturulacak.
 
TUA’NIN ÖNÃœNDEKÄ° ENGELLER
 
Uzay projelerinin en temel sermayesi olan nitelikli insan istihdamı ve yeni uzmanların yetiÅŸtirilmesi konusu ise TUA’nın en stratejik hedeflerinden biri olarak gösteriliyor. Türkiye'de ÅŸu anda uzay alanında çalışan kiÅŸi sayısının yaklaşık 500 olduÄŸu belirtirtiliyor. Ä°ddialı uzay projelerinin gerçekleÅŸtirilebilmesi için nitelikli personel yetiÅŸtirme konusunda uzun vadeli bir plana ihtiyaç var.
 
Uzay alanında araÅŸtırmalar gerçekleÅŸtirecek, projeler üretecek TUA için sürdürülebilir bütçe temini de ikinci sırada yer alıyor. Ekonomik Kalkınma ve Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü’nün (OECD) verilerine göre Rusya gelirinin yüzde 0.25'ini, ABD yüzde 0.23’ünü bu alana ayırırken Türkiye bu listenin sondan ikinci sırasında yer alıyor ve uzay çalışmalarına sadece yüzde 0.01'lik bir pay ayırıyor. Euro Consult 2014 verilerine göre Türkiye’nin 2013 yılı sivil uzay programı harcamaları sadece 67 milyon dolar. Bu seviyenin çok daha üst noktalara çekilmesi için kamu, özel sektör ve uluslararası endüstri kolları ile bilgi paylaşımına dayalı iÅŸbirliklerine ihtiyaç duyuluyor.
 
15 TEMMUZ DARBE GÄ°RİŞİMÄ°’NÄ°N ETKÄ°LERÄ°
 
Uzay çalışmalarını sekteye uÄŸratan son geliÅŸme ise 15 Temmuz’da yaÅŸanan hain darbe giriÅŸimi oldu. Hava Kuvvetleri F-35 projesini Türkiye’yi uzaya taşıyacak bir köprü proje olarak görüyor. Ancak darbe giriÅŸiminin ardından etkisizleÅŸtirilen personel arasında FETÖ’ye mensup uzay projeleri alanında çalışan kiÅŸiler de yer alıyor. Bu kapsamda Türkiye’nin uzay konusundaki tek yüksek lisans enstitüsü olan Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü (HUTEN) de darbe giriÅŸiminin ardından kapatıldı. 
 
Türkiye’nin uzay çalışmalarının önündeki son ve belki de en önemli yapısal engel ise sosyolojik boyut yani uzay çalışmalarının toplum geneline yayılmamış olması. Toplumda buluşçuluk, bilgi ve teknoloji geliÅŸtirmenin bireyler bazında teÅŸviki üzerinde aktif kamu diplomasisi çalışmaları yürütülmesi gerekior. 
 
Türkiye’nin uzaya uzanan adımlarının kurumsallaÅŸabilmesinin baÅŸkanlık sistemiyle inÅŸa edilmesi hedeflenen Yeni Türkiye’nin yerli ve milli hedeflerine uygun ÅŸekilde kurumsallaÅŸabilme becerisiyle iliÅŸkili olduÄŸu görülüyor.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.