Dönen tekere çomak sokmak - HASAN BÜLENT KAHRAMAN

ÇarÅŸamba günü yazdığım muhafazakârlığın bürokratikleÅŸmesi hakkındaki yazıya epey bir tepki geldi. Söylediklerimi biraz daha açmam istendi. Konuya gösterilen ilgiden memnunum. Sevinerek devam edeyim.
Akparti'nin, çok güçlü bir iktidar partisi olarak son zamanlarda uygulamalarına yöneltilen eleÅŸtirel yaklaşımlara fazla tepki gösterdiÄŸini belirtmiÅŸtim.
Ä°ktidar partisinin duyması gereken Ã¶zgüvenle baÄŸdaÅŸmıyor bu düzeydeki bir tepki. Parti tepkisini muhafazakârlığın özgüllüğüne (spesifik olmasına) baÄŸlıyor. Bir manada muhafazakârlığı koruyup kapatıyor. Bu da muhafazakârlığı diyalogdan koparıp, onu, popüler doÄŸasına yabancılaÅŸtırıyor, bürokratikleÅŸtiriyor. Fikrim ve deÄŸerlendirmem böyle.

Bu iÅŸ teorik olarak böyledir. Her düşüncenin iki evresi olduÄŸunu ilk kez Yeni Bir Sosyal Demokrasi İçin isimli kitabımda uzun uzun bir 'bilgi' ve bir 'bilinç durumu' olarak ele almıştım. Devrimler, yeni düşünce akımları, yeni görüşler baÅŸlangıçta henüz soyut bir önermedir. Gene aynı terimi kullanarak söylersem, 'bilgi' düzeyindedir. Henüz bilinçdüzeyindedir. Daha gevÅŸek dokunmuÅŸtur, daha serbesttir, ferahtır.
Zamanla ikinci evresine geçer. Buna ideolojik evre diyorum. Bu dönemde nispeten katılaşır. Bir uygulamaya dönüşür. Ä°lkelerini tayin eder. Kendisini tanımlar. Kadrolaşır.
Buna bir üçüncü evre eklersem o dönemde de bir doktrine dönüşür ve bürokratik bir noktaya varır.
Rus devrimi de, Ã‡in devrimi de, Ä°ran devrimi de bu aÅŸamalardan geçmiÅŸtir. Kemalistdevrim haydi haydi geçmiÅŸtir.
Nedeni bu geliÅŸmenin çok basittir aslında. Hemen hemen hiçbir büyük toplumsal hareket dört başı mamur doÄŸmaz. Bu hareketler, evet, toplumsal oluÅŸumların ve tarihin bir sonucudur. Ama ya bir askeri darbedir, ya bir liderlik hamlesidir. Ä°kinci evrede ortaya çıkan o bürokratikleÅŸme sürecinde, taşıyıcı kadro ve sınıf oluÅŸturulur.

Akparti veya daha geniÅŸ bir tanımla Türkiye'deki muhafazakârlık Ã§ok büyük bir taban hareketi olarak doÄŸmuÅŸtur. Bu büyük bir kazançtı. 2002 sonrasında karşısına çıkan çok sert askeri hamleleri bu nedenle savuÅŸturabildi. Ä°kincisi, tümüyle bir sosyal güvenlik, sermaye ve ekonomik geniÅŸleme hareketi olduÄŸundan büyük kitlelerin güvenini sürdürdü. Üçüncüsü, bu hareket taban siyaseti yaptığından ve tabana siyaset yaptırdığındanoluÅŸturduÄŸu geniÅŸ katılım ve bilinçle 15 Temmuz'daki iÄŸrenç giriÅŸimi defedebildi.
Bu derecede büyük bir hareket ÅŸimdi kendi ideolojik/ doktriner yapısını kuruyor. Muhafazakârlığın ne olduÄŸunu tanımlıyor. Ä°lkelerini koyuyor. Onu estetik alandan gündelik hayat pratiÄŸine kadar uzanan geniÅŸ yelpazede nasıl 'yaÅŸayacağını' kitlelere belirtiyor.
Hâlâ bir taban hareketi, bir ekonomik büyüme ve sosyal güvenlik süreci, hâlâ müthiÅŸ bir siyasallaÅŸtırma giriÅŸimi olduÄŸundan kitlesel desteÄŸini en üst düzeyde muhafaza ediyor. Hâlâ modernleÅŸtirme iÅŸlevini sürdürüyor. Kitleleri dönüştürmeye devam ediyor.

Åžartlar böyleyken iktidarın halk indindeki gücünü ayrıca aşırı bir bürokratik yaklaşımladaraltmasına gerek yok. Bu imkânları daha geniÅŸ bir politik diyalog ve benzeri siyasal süreçler için kullanabilir. BürokratikleÅŸme süreçlerin tamamlanmasından sonraki aÅŸamadır. Halbuki Akparti hâlâ demografik olarak geniÅŸleme evresinde bulunuyor. Mevcut koÅŸullarda ve dönemde bürokratik tutum sergilemek çoÄŸu zaman da kraldan çok kralcılıkla ilgilidir ve mevcut durum en çok ona benziyor.
Ama bu dönen tekere çomak sokmaktır.

HASAN BÃœLENT KAHRAMAN - SABAH