'Gündem Çocuk' kapatıldı, davalar sahipsiz kaldı

Resmi Gazete'de önceki gece yayımlanan iki Kanun Hükmünde Karaname ile 375 dernek kapatıldı. Kapatılma gerekçesi olarak derneklerin "Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliÄŸine karşı faaliyette bulunduÄŸuna karar verilen yapı, oluÅŸum veya gruplara aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olduÄŸu" belirtildi. Kapatılan dernekler arasında geçtiÄŸimiz hafta faaliyetleri durdurulan Gündem Çocuk DerneÄŸi de vardı. Bu derneÄŸin 'terör örgütlerine' ne gibi bir aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olduÄŸuna veya milli güvenliÄŸe karşı nasıl bir faaliyette bulunduÄŸuna dair resmi makamlardan herhangi bir açıklama yapılmadı. 

DerneÄŸin takip ettiÄŸi ya da müdahil olduÄŸu en önemli davalardan biri 18 yaÅŸ altındaki çocukların evlendirilmesini önleyebilecek, emsal olabilecek nitelikteydi. Dernek, bu davaya ihbarların, ihlallerin izini sürerek ulaÅŸtı ve çocuk evliliklerinin önlenmesi için çok önemli bir adım attı. O dava ve derneÄŸin takip ettiÄŸi önemli davaları, bundan sonraki seyrini Gündem Çocuk DerneÄŸi Avukatı Åžahin AntakyalıoÄŸlu ile konuÅŸtuk.  

Çocuk evlilikleri için bu dava çok önemliydi

Akrabalarının cinsel istismarına uÄŸrayan ve sonrasında çocuÄŸu olan 16 yaşındaki kızın istismarcısıyla evlenebilmesi için ailesi ‘erken evliliÄŸe izin’ davası açtı. Ankara’da görülen davaya Gündem Çocuk DerneÄŸi de müdahil oldu.

Dernek müdahil olabilmek için çocuk haklarıyla ilgili bir ilki hayata geçirdi. "Topluluk Davası" açtı. Dernekler temsil ettikleri kesimin menfaatlerini korumak için veya gelecekteki haklarının ihlalini önlemek için dava açabiliyor, buna da topluluk davası deniyor. Gündem Çocuk da bu ÅŸekilde yola koyuldu. Hem ailenin açtığı davanın reddini hem de Türk Medeni Kanunu’nun 124. ve 128. maddesinin iptalini istedi. Çünkü Türk Medeni Kanunu’nun 124 ve 128. Maddesine göre 16 yaşını dolduran çocuklar olaÄŸanüstü bir durum varsa mahkeme izniyle evlendirilebiliyor. ÇocuÄŸun yasal temsilcisi haklı olmaksızın izin vermezse de hakim bu izni verebiliyor. Çocuklar hastaneye sevk edilerek bir doktor raporu alınıp evliliÄŸin farkında olup olmadığıyla ilgili sorular sorulup evlenebilir raporu veriliyor. Dernek çocuk yaÅŸta evliliklerin Anayasa ve Uluslararası sözleÅŸmelere aykırı olduÄŸunu belirtti.

Davaya bakan 10. Aile Mahkemesi Nisan ayında verdiÄŸi kararda talebi haklı bularak Anayasa Mahkemesi’ne baÅŸvuruda bulundu. Anayasa Mahkemesi dosyayı mahkemeye iade etti.  Ankara 10. Aile Mahkemesi yeni duruÅŸma günü verecekti ve karar verilmesi bekleniyordu.  Avukat AntakyalıoÄŸlu "Dernek kapatıldığı ve tüzel kiÅŸiliÄŸi kalmadığı için, dava taraf yokluÄŸundan düşebilir" diyor.  

"Yunus Eser Davası" 

Ä°ÅŸitme engelli Yunus Eser 13 yaşındaydı. Yatılı olarak Kocaeli Gazanfer Bilge Ä°ÅŸitme Engelliler Okulu'nda okuyordu. 2 Ekim 2012'de okul bahçesinde arkadaÅŸlarıyla futbol oynuyordu. Top yan tarafta bulunan YURT KUR’a ait öğrenci yurdunun bahçesine kaçtı. Eser, korkuluklara tırmanarak yan bahçeye geçmek istedi korkuluklardan inerken yurdun bahçesinde bulunan elektrik direÄŸine tutundu açıkta bırakılan kablolara deÄŸdiÄŸi için akıma kapılarak hayatını kaybetti. Eser’in ailesi okul müdüründen, nöbetçi öğretmenden, yurt müdüründen ve sorumlu elektrik teknisyeninden ÅŸikayetçi oldu. Ancak okul müdürü ve nöbetçi öğretmen hakkında yapılan soruÅŸturma talebi reddedildi. Teknisyenle yurt müdürü hakkında açılan davaya Gündem Çocuk DerneÄŸi de müdahil oldu. Karamürsel 3. Asliye Caze Mahkemesi’nde görülen davada tekniknisyen ve yurt müdürüne 3’er yıl 6’ÅŸar aylık hapis cezası verildi. Bu ceza iyi halden 21 bin 200’er lira para cezasına çevrildi. O da 24 taksite baÄŸlandı. Gündem Çocuk DerneÄŸi kararı temyiz etmiÅŸti. AntakyalıoÄŸlu "Dernek kapatıldığı için davayı takip edemeyeceÄŸiz."

Sorumlulara soruşturma bile açılmazken dava açtırdı

Dernek Yunus Eser ile ilgili ayrı bir dava açılmasını da saÄŸlamıştı. BilirkiÅŸi raporu, yurt müdürü ve elektrik teknisyenine açılan davada nöbetçi iki öğretmenin de nöbet kurallarına uymayarak, çocuÄŸu gözetim altında tutamadıklarına da atıfta bulunmuÅŸtu. Daha önce bu öğretmenler hakkında soruÅŸturma talebi reddedilmiÅŸti. Bu kez dava açıldı. Bu açılan davada dernek müdahil deÄŸil. Ancak buradan yakın zamanda çıkması beklenen kararın okullarda yaÅŸanan kazalarda öğretmenlerin ihmaliyle ilgili emsal deÄŸeri taşıyabilecek nitelikte olması bekleniyor. 

"Çocuk İşçi Ahmet Yıldız Davası"

Ahmet Yıldız, 14 Mart 2013 günü Adana’da ruhsatsız plastik fabrikasında pres makinesine sıkışarak hayatını kaybetti. Makine daha hızlı çalışsın diye güvenlik sensörü kapatılmıştı. Adana 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava baÅŸladı. BilirkiÅŸi raporunda iÅŸveren yüzde 100 kusurlu bulundu. Ä°kinci duruÅŸmada Yıldız’ın anne ve babası maddi, manevi zararlarının karşılandığını söyleyerek tüm ÅŸikayetlerinden vazgeçti. Mahkeme, iÅŸveren Ali Koç’u tutuksuz yargılanmaya devam etti. Gündem Çocuk davaya müdahil olmak istedi ancak mahkeme kabul edilmedi. Dernek müdahil olamasa da davaları takip ediyor ve kamuoyuna duyurmaya çalışıyordu. Dava, 9 Ekim 2013’te sonuçlandı. Ä°ÅŸveren Koç, taksirle ölüme sebep vermekten 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı, iyi halden ceza 4 yıl 2 aya indirildi. Ardından bu ceza da 30 bin TL adli para cezasına çevrildi. Yargıtay kararı onarken derneÄŸin müdahilliÄŸini reddetti ama cezasızlık tespiti yaparak "hapis cezası verilmeliydi" dedi. ÇocuÄŸun anne ve babası da davadan çekildÄŸi için yasal temsilcisi kalmamıştı. Aleyhte temyiz olmayınca Yargıtay kararı onadı. Gündem Çocuk, bu kez hem çocuÄŸun yargı sürecinde yasal temsilcisinin olmaması hem de cezasızlık olduÄŸu için Anayasa Mahkemesi’ne baÅŸvurdu.  AntakyalıoÄŸlu "Bu baÅŸvuru da sonuçlanmayacak" diyor. 

"Lütfullah Tacik Davası"

Afganistanlı Lütfullah Tacik, 16 Mayıs 2014’te IÄŸdır’ın Aralık ilçesinde jandarmanın yaptığı operasyon sırasında yakalanmıştı. Van Emniyeti Yabancılar Åžubesi’ne baÄŸlı Geri Gönderme Merkezi’nde polis Serdar Oran’ın, Tacik’i 'yaşını yanlış söylediÄŸi' gerekçesiyle dövdüğü iddia edilmiÅŸti. Tacik beyin kanaması geçirerek hayatını kaybetmiÅŸti. Davası Van 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülüyor. Gündem Çocuk davaya müdahil deÄŸil ama bu davayı da yakından takip ediyor. Emniyetteki kamera görüntülerinin silindiÄŸi iddiası var. Kamera’nın yüksek voltaj nedeniyle çalışmadığı savunuluyor. Davada son olarak kamera ile ilgili bilirkiÅŸi raporu istenmiÅŸti.

"Dernek olmasa aileler şikayetçi olmayacaktı"

Derneğin Avukatı Antakyalıoğlu dernek üyelerinin çocuk haklarını savunmaktan vazgeçmeyeceğini ancak kamu yararının zarar gördüğünü söylüyor:

"Mağdurlar, aileler cesaret alıyor, derneğin bilgi ve tecrübesine güveniyordu. Davalarda ilk duruşmalar kalabalık oluyor, sonra salonlar boşalıyordu. Dernek davaları sonuna kadar takip ediyor, duyuruyor, mahkemelere, kurumlara yardımcı oluyor, ihlalleri raporluyordu. Türkiye için, çocuk adaleti için bir kazanımdır bu. Gündem Çocuk olmasa bazı ihlallerde belki de aileler şikayetçi olmayacaktı. Davalar sadece o davanın mağduru için değil tüm çocukların yararı için önemli."

11 yıldır çocuk haklarıyla ilgili çalışmalar yapan Gündem Çocuk Derneği, çocuk haklarını ve hak ihlâllerini görünür kılmak için yıllardır çeşitli projeler yürütüyor. Dernek ayrıca okullardaki ihmâller nedeniyle kazalarda hayatını kaybeden çocukların, cinsel istismara mâruz kalan çocukların davalarını da takip ediyor.

Kaynak: Al Jazeera