Sosyal Medya

Kürsü

İnsanlığa dar gelen çürümüş kalıplar

23-11-2016 06:24

Prof. Dr. Bekir Karlığa, ABD başkanlık seçimlerinin ardındaki medeniyet krizini kaleme aldı.



Nihayet beklenmeyen bir sonuç çıktı ve Trump, Amerika BirleÅŸik Devletleri’nin 45. BaÅŸkanı seçildi. BaÅŸta ABD olmak üzere hemen hemen bütün dünya ÅŸoka girdi. Bu seçimin, yalnız Amerikan sisteminin alt-üst olması sonucunu doÄŸurmakla kalmayacağı, bütünüyle dünya sisteminin allak bullak olmasına neden olacağı daha ÅŸimdiden dillendirilmeye baÅŸlandı.
 
Dünyanın önde gelen ülkelerinin liderleri, ellerini şakaklarına dayamış Trump ile nasıl çalışacaklarını ve hangi esaslar üzerinde buluşacaklarını düşünüyorlar. Almanya Şansölyesi Merkel, Trump ile evrensel Batı değerleri çerçevesinde buluşabileceklerini deklare ederken; Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, demokrasi ve insan hakları bağlamında konuşabileceğini açıkladı.
 
Öte yandan neredeyse bir yıldır bütün dünya, Amerikan seçimlerine odaklanmış bulunuyordu. Ankara’da, Ä°stanbul’da, Diyarbakır’da, Gaziantep’te yüzlerce insan acımasız terör örgütleri tarafından öldürülürken, dünya medyası, Hillary mi seçilecek, Trump mı seçilecek tartışmasını manÅŸetlere taşıyorlardı.
 
BATI MEDENİYETİNİN ÇÖKÜŞÜ
Kadınıyla, erkeÄŸiyle, büyüğüyle, küçüğüyle, yaÅŸlısıyla genciyle, yüzlerce; hatta binlerce zavallı ve garip insan, ÅŸiÅŸirilmiÅŸ naylon botların üzerinde Akdeniz’in haÅŸin dalgalarıyla boÄŸuÅŸup ölüm kalım mücadelesi verirken, medeni olduÄŸunu iddia eden dünya, adeta bunları görmezlikten geliyordu. GeliÅŸmiÅŸ ülkelerin ileri görüşlü devlet adamları, hangi ülkenin kaç mülteciyi kabul etmesi halinde, hangi sorunlarla karşıya kalabileceklerini tartışıyorlardı. Hatta her fırsatta dünyaya medeniyeti kendilerinin götürdüklerini dile getiren kimi ülkelerin yöneticileri de çamurlar içinde yüzen mültecilerin çadırlarını polis zoruyla yıkarak bu sorunun üstesinden gelebileceklerini sanıyorlardı. 
 
Yeni bir diriliş ile silkinmeye, düşünce ufkumuzu genişletmeye, kısacası insanı önceleyen yeni bir yaklaşım geliştirmeye muhtacız.
 
Amerika’nın da, Avrupa’nın da karşı karşıya bulunduÄŸu temel sorun, Hillary Clinton veya Donald Trump’ın Amerikan BaÅŸkanı seçilip seçilmemesi deÄŸil elbette. Asıl üzerinde durulması gereken sorun, bütün dünyanın, doÄŸrudan doÄŸruya Batı medeniyetinin özünden kaynaklanan çok ağır ve köklü bir krizle karşı karşıya bulunuyor olmasıdır.
 
On beş ve on altıncı asırlarda şiddetlenerek bütün Avrupa kıtasını anlamsız bir dehşet sarmalı içerisine çeken mezhep çatışmaları ve onun ardından gelen 100 Yıl Savaşları, Batı dünyasının büyük çapta kan kaybetmesine sebep olmuştu. Bunu takiben 1598 yılında ilan edilen Nantes Fermanı ve 1649 yılında akdedilen Westfelya Barış Antlaşması ile şekillenen modern Avrupa ise bütün dünyayı Batı değerleri etrafında düzenlemeye başladı.
 
Aklı tamamen yok sayan, bilimi kesinkes reddeden ve bilim adamlarını, ağır takiplere ve işkencelere maruz bırakarak engizisyon mahkemelerinde inim inim inleten Katolik Kilisesi, zaman zaman da halkın gözü önünde, meydanlarda kazıklara geçirerek canlı canlı insanları yakıp eşi görülmemiş bir zulüm, bağnazlık, ilkellik ve vahşet sergilemişti.
 
Bu duruma karşı çıkan Batılı aydınlar, din ile ilgili bütün değerlendirmeleri göz ardı etmeye ve dinden uzak bir dünya sistemi kurmaya ve hayat tarzı tasarlamaya çalıştılar.
 
Bu dünya tasarımı, akıl ile vahiy, din ile bilim ve felsefe arasında büyük bir çatışmanın geliÅŸip yaygınlaÅŸmasına neden oldu. Sonuçta bu çatışma aklı her ÅŸeyin ölçüsü haline getiren ve pozitif diye nitelenen bilgi dışında hiçbir doÄŸruya yer vermeyen Aydınlanma’yı, Aydınlanma da katı bilimselciliÄŸi ve dolayısıyla “pozitivizmi” doÄŸurdu. Pozitivizm ise her türlü manevi deÄŸerleri dışlayan kaba materyalist anlayışlara zemin hazırladı, güç verdi. Buna paralel olarak geliÅŸen bilimsel keÅŸifler, Sanayi Ä°nkılâbı ve Fransız Devrimi; Avrupa’nın emperyalist iÅŸtahını kabarttıkça kabarttı.
 
On sekizinci yüz yılda ortaya atılan ve büyülü bir kavram haline getirilen medeniyet (civilisation) konseptinin Batı’ya ait bir olgu olduÄŸu, Batı dışı toplumların medeniyet üretme yeteneÄŸine sahip bulunmadığı varsayımıyla Avrupa merkezci (Euro-centrist) yaklaşım, bütün dünyada geçerli hâkim ideoloji haline getirildi.
 
Bütün dünyayı Batı’nın doÄŸal sömürge alanı olarak gören emperyalizm ve onun sınır karakolu olma görevini üstlenmiÅŸ bulunan oryantalizm, Batı medeniyetini insani geliÅŸim standardının en üst düzeyi olarak lanse etmeye çalıştı. Bu baÄŸlamda medeniyet terimi de Avrupa’nın, mimari, resim, edebiyat, heykel, müzik, felsefe, bilim, estetik ve entelektüel alandaki baÅŸarıları ile sosyal ve fiziksel çevre üzerindeki etkileri ÅŸeklinde takdim edildi.
 
Halbuki medeniyet, insanlık ile beraber baÅŸlamış, insanlık ile beraber geliÅŸmiÅŸ evrensel bir olgu; bütün toplumların, kültürlerin ve dinlerin ortak katkısı ve katılımı ile meydana gelmiÅŸ müşterek bir bileÅŸimiydi... 
 
400 YILDIR EGEMEN OLAN ANLAYIÅž
Aynı yıllarda Batı deÄŸerlerinin eÅŸsizliÄŸi,  entelektüel ve medeni bakımdan üstünlüğü öne sürülerek bu deÄŸerlerin herkes tarafından kabul edilmesi gerektiÄŸi, kabul etmeyenleri, silah zoruyla medenileÅŸtirmenin Batı’nın meÅŸru hakkı olduÄŸu (mission civilisatrice) fikri hakim görüş haline getirildi. .
 
Böylece yaklaşık 400 yıldan beri dünyaya egemen olmaya başlayan Batı medeniyeti, dünyamızı yaşanmaz hale düşürmekle kalmadı, medeniyetin üzerine dayandığı temelleri de kökten sarsarak medeniyet konseptinin kendisini dahi tartışmalı hale getirdi.
 
Nitekim “Medeniyetlerin Genel Tarihi” isimli 7 ciltlik büyük eseri yayına hazırlamış bulunan Fransız düşünürü Maurice Crouzet, Avrupa medeniyetinin tek medeniyet olduÄŸu fikrînin, günümüzde geçerliliÄŸini yitirdiÄŸini belirterek şöyle diyor. “Artık bugün biz (Batılılar), kesin üstünlük iddiasında tek ve yegâne medeniyet anlayışını bırakıp deÄŸiÅŸik medeniyetler bulunduÄŸunu kabul etmeliyiz. Ä°nsanlığın önde gelen bilim adamları, tarihçiler ve sosyologlar artık bunun kesinliÄŸini kabul etmekte ve her insan topluluÄŸunun, kendine has bir medeniyeti ve düzeni olduÄŸunu; hatta ilkel, yabani toplulukların dahi bir medeniyeti bulunduÄŸu görüşünü benimsemektedirler.”
 
Ne yazık ki günümüzde dinler daha çok bir parçalanma, medeniyetler de bir çatışma aracı olarak kullanılmak istenmektedir.
 
Bugün artık köhnemiÅŸ ve fosilleÅŸmiÅŸ bu deÄŸerler sistemi, kimseyi tatmin etmiyor. Çürümeye yüz tutmuÅŸ bu kalıplar herkese dar geliyor. Ä°nsanlık, Batı’nın içine düştüğü medeniyet krizinin ağır ve dayanılması güç sonuçlarına katlanmak zorunda bırakılıyor.
 
Acilen bütün bu olumsuz gelişmelere dur diyecek, insani değerleri yeniden hâkim kılacak, haklının yanında durup haksıza karşı çıkacak yeni bir dünya tasarımına ve yeni bir medeniyet konseptine ihtiyacımız var.
 
Yeni bir diriliÅŸ ile silkinmeye, düşünce ufkumuzu geniÅŸletmeye, bakış açımızı büyütmeye, muhayyilemizi zenginleÅŸtirmeye, kısacası, insanı önceleyen yeni bir yaklaşım geliÅŸtirmeye muhtacız. 
 
Gerek küresel, gerekse bölgesel boyutta karşı karşıya bulunduğumuz sorunlarımızın üstesinden gelebilmemiz için tek başına akılcı yaklaşımlar ve pozitif değerler yeterli olmuyor. Bunun yanı sıra mutlaka ahlâkî ve manevî değerlerin temelini oluşturduğu dini ve kültürel motivasyonların da güçlü olması gerekir.
 
Dini ve kültürel motivasyonlardan bahisle ise şunu göz önünde tutmalıyız: İnsanoğlu, bilinmeyen bir dünyadan geliyor, belirli-belirsiz bir ortamda kısa bir yolculuk yapıyor, sonra da bilinmeyen bir dünyaya doğru yol alıyor. Üç merhaleden oluşan bu yolculuğumuzda, bizim bilinmeyene doğru açılmamızı sağlayan üç ayrı kapımız var: Din, felsefe ve sanat.
 
DÄ°NLERÄ°N ANA MESAJI ORTAK
İnsan, varlık yapısı bakımından bir bütünlük arz eder. Ruhuyla bedeniyle, maddesiyle manasıyla komple bir varlıktır. Batıl inançlar ve katı ideolojiler, insanın bu varlık yapısını parçaladılar ve onu ya sadece ruhtan ibaret soyut bir varlık haline getirmeye ya da sadece bedenden ibaret maddi bir varlık haline dönüştürmeye çalıştılar. Bu ise, bütünüyle varlık hakkında yanlış yaklaşımların ortaya çıkmasına neden oldu. İşte ilahi dinlerin ana hedefi, parçalanmış olan bu varlık tasarımını yeniden kurmaktır.
 
Din, felsefe ve sanatın ortak bileÅŸkesi olan “hikmet”, insanın insanüstü ile irtibat saÄŸlayarak çevresinde gördüğü mucizevî yapıyı anlama ve kendi ruhunun derinliklerinde yer etmiÅŸ olan ezeli hakikatleri bir ÅŸekilde ifade etme çabasının özgün ÅŸeklidir.
 
Dinlerin ana mesajı ortaktır: Yaratılışın, yani fıtratın sesine kulak vermek, “yaratılanı yaratandan ötürü” sevmek; bütün dünyada barış, hoÅŸgörü, dostluk, sevgi ve saygıyı geçerli kılmaktır. Bunlar aynı zamanda medeniyetlerin de temel amacıdır. Ne yazık ki günümüzde dinler daha çok bir parçalanma, medeniyetler de bir çatışma aracı olarak kullanılmak istenmektedir. Ä°nsanlığın karşı karşıya bulunduÄŸu durumun fecaati de iÅŸte buradan gelmektedir.
 
PROF. DR. BEKÄ°R KARLIÄžA - KARAR

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.