Sosyal Medya

Ekonomi

Nasılsa dolarım yok diyorsunuz ama artış sizi de vurdu!

19-11-2016 12:45

Doların Türkiye’ye maliyeti katlanarak büyüyor. 2013’te 823 milyar dolar olan GSYH’miz son yükselişle 603 milyar dolara düşerken, kişi başına gelir ise 10.822 dolardan 7.676 dolara geriledi.



 
Türkiye 2003 yılında 305 milyar dolar ekonomik büyüklüğünü liranın dolar karşısında değer kazanmasının da etkisi ile hızla artırarak 2008 yılında 742 milyar dolara yükseltti. Sonraki rekor ise 2013 yılında ulaştığımız 823 milyar dolarlık ekonomik büyüklük oldu. 2008 yılında 10.444 dolar olan kişi başına düşen gelir de 2013 yılında 10.822 dolara yükselerek en üst seviyeye çıkmış oldu.
 
2013 yılında 1 dolar ortalama olarak 1,904 liraya eÅŸit olurken sonraki yıllarda dolar hızla deÄŸer kazandı ve TL karşısında 2015 yılında ortalama 2,71 seviyesine ulaÅŸtı. Doların deÄŸer kazanması veya TL’nin deÄŸer kaybetmesi Türkiye’nin ekonomik büyüklüğünü de etkiledi. GSYH’miz 2014 yılında 799 milyar 370 milyon dolara gerilerken 2015 yılında ise 719 milyar 620 milyon dolara düştü.
 
DOLAR 3,40 OLUNCA
Kişi başına gelir de dolar bazında eriyerek 2014 yılında 10.395 dolara ve 2015 yılında 9.257 dolara gerileme yaşadı. Nasıl ki 2003-2008 arasında reel bazda büyüme daha düşük olurken, dolar bazında hızla büyüdüysek, bu sefer de reel bazda büyüme sürerken dolar bazında gerileme yaşadık.
 
ABD’nin parasal geniÅŸlemeyi durdurması, ardından faiz artırımına baÅŸlaması ve seçim sonrası faiz artırımına devam edeceÄŸinin sinyalini vermesi son üç yılda dolardaki yükseliÅŸin ana nedeni oldu. Türkiye ise özellikle bu yıl yaÅŸadığı iç geliÅŸmelerin de etkisi ile dolar karşısında daha hızlı deÄŸer kaybederek negatif ayrışma yaÅŸadı. Dolar son günlerde yükseliÅŸini hız kesmeden sürdürdü ve 3,40 seviyesine ulaÅŸtı.
 
GSYH’DE BÃœYÃœK KAYIP
Dolardaki bu yükseliÅŸ sonucu Türkiye’nin ekonomik hesapları da dolar bazında deÄŸiÅŸerek düşüş yaÅŸadı. Son hesaplara göre dolar/TL 3,40 kabul edildiÄŸinde GSYH’nin 719 milyar dolardan 602 milyar 997 milyon dolara düştüğü anlaşılıyor.
 
Yine TÜİK’in 2016 nüfus öngörüsüne göre kiÅŸi başına gelir de dolar bazında 9.257 dolardan 7.676 dolara gerilemiÅŸ oluyor. Bu hesaplara göre GSYH’de 2013 yılına göre 220 milyar dolar düşüş yaÅŸanırken, kiÅŸi başına gelir de 3.146 dolarlık azalma meydana geliyor. Kısaca herkesin cebinde 3 bin 146 dolar refah eksilmiÅŸ oluyor.
 
HEDEF Ä°LK 10’DU 20’YÄ° KAYBEDÄ°YORUZ
Cumhuriyetin kuruluÅŸunun 100. yılı olan 2023 hedefleri açıklandığında dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisinden biri olacağımız planlanıyordu. 2023’de 2 trilyon dolar GSYH hedefleyen Türkiye son 3 yılda ekonomisini dolar bazında büyütmeyi bile baÅŸaramıyor. GSYH 823 milyar dolardan düşüşe geçerek son olarak 2015’de 720 milyar dolara geriledi. Dolarda yaÅŸanan son yükseliÅŸle beraber GSYH’nin dolar bazında büyüklüğü 603 milyar dolar hesaplanıyor. Bu gidiÅŸle de dünyanın en büyük ilk 10 ülkesi hedeflenirken ilk 20’deki yerimizi bile kaybetme riski ile karşı karşıyayız. Hâlen 720 milyar dolar ile dünyanın en büyük 18. ekonomisine sahip olan Türkiye, 665 milyar dolarlık Ä°sviçre ve 646 milyar dolarlık S. Arabistan’ın bile gerisine düşebiliyor ve dünyanın 21. büyük ülkesi durumuna geliyor.
 
TL’DEKÄ° KAYIP Ä°LK 3’TE
Dolar son 3 yıldır deÄŸer kazanıyor. 2014’te FED’in parasal geniÅŸlemeyi sonlandırması, 2015’te faiz artırım sinyalini vermesi ve 2016’da da faiz artırımına baÅŸlaması doları deÄŸerlendirdi. Doların küresel düzeyde deÄŸeri (dolar endeksi) 80 seviyesinden 100 seviyesinin üzerine çıktı. Bu arada lira en fazla etkilenen para birimleri arasında yer aldı. 2014-2015’te emsal ülkeler arasında Rus Rublesinin ardından en fazla deÄŸer kaybeden para liraydı.  Son olarak ise Trump geldikten sonra Meksika Pesosu ve G. Afrika Randı ardından en fazla deÄŸer kaybeden para yine lira oldu. Özellikle 2016 yılında lira negatif deÄŸer kaybında pesonun ardından ikinci sırada yer aldı.
 
2010’DA 16. SIRADAYDIK
Türkiye ekonomik büyüklük açısından dünya sıralamasında ilk 20 içerisinde yer deÄŸiÅŸtiriyor. Son 30 yılda özellikle kriz süreçlerinde 20. sıraya düşen ülkemiz, 2010 yılında 731 milyar dolarlık ekonomik büyüklük ile dünyanın en büyük 16. ekonomisi haline geldi. Fakat Türkiye maalesef bu sırasını koruyamadı ve iki basamak kaybederek dünyanın 18. büyük ekonomisi sırasına geriledi. Son 5 yılda Türkiye’nin önüne iki ülke geçti. Bunlar Hollanda ve Endonezya oldu. Hollanda 753 milyar dolar ile 17. sırada yer alırken Endonezya 862 milyar dolar ile 16. sırada yer buluyor. Türkiye ise 2015 yılı büyüklüğü ile ancak dünyanın en büyük 18. büyük ekonomisine sahip görülüyor.
 
GERİYE GİDİŞ SÖZ KONUSU
2023’te dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisinden biri olmayı hedefleyen Türkiye, dolardaki yükseliÅŸ nedeniyle ilk 20’yi dahi kaybetme riski ile karşı karşıya.  2014 yılında FED’in parasal geniÅŸlemeyi sonlandırması, 2015’te faiz artırım sinyalini vermesi ve 2016’da da faiz artırımına baÅŸlaması doları deÄŸerlendirdi.
 
G-20’NÄ°N KURULUÅž HÄ°KAYESÄ°
* 20 Maliye Bakanı ve Merkez Bankası BaÅŸkanı Grubu, dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer alan 19 ülkeden ve Avrupa BirliÄŸi Komisyonu’ndan oluÅŸan G20, Ä°ngilizce ‘Group of 20’ (20 Grubu) kavramının kısaltmasıdır.
 
* Ä°lk olarak 1975 yılında Fransa’nın Rambouillet ÅŸehrinde, ABD, BirleÅŸik Krallık, Fransa, Ä°talya, Almanya ve Japonya’nın katıldığı bir toplantı olarak düzenlendi.
 
* 1976’da Porto Riko’da Kanada’nın da katılımıyla G-7 ortaya çıktı.
 
* Denver Zirvesi’nde Rusya ilk kez, mali-ekonomik konular dışındaki görüşmelere katıldı. 1998’deki G-8 tam anlamıyla oluÅŸtu.
 
* DoÄŸu Asya, Rusya ve Brezilya’da beliren mali bunalımlardan sonra, kendilerini yakından ilgilendiren sorunlara çözüm yollarının  iÅŸbirliÄŸinden geçtiÄŸini G-8 ülkeleri anlamakta gecikmedi. Danışma amaçlı ve daha geniÅŸ kapsamlı olmak üzere, G-22, G-26 ve G-33 oluÅŸturuldu, ancak sayı arttıkça, etkinlik azaldı.
 
* 1999’daki Köln Zirvesi’nde, sistem açısından önemli ülkelerle yeni bir danışma grubunun oluÅŸturulmasına karar verildi. G-8 ülkelerinin 25 Eylül 1999’daki Washington Toplantısı’nda, küresel sistem için önemli ülkelerden oluÅŸan 20’ler Grubu (G-20) resmen ilan edilmiÅŸtir.
 
* G-20 ilk baÅŸta çeÅŸitli bakanlıklar düzeyinde toplantı düzenlemiÅŸtir. Kasım 2008 tarihinden itibaren aynı G-8’de olduÄŸu gibi yılın belirli zamanlarında devlet baÅŸkanlığı düzeyinde toplanmaya baÅŸlamıştır.
 
* G20’ye üye 19 ülkenin hepsinin milli geliri dünyada ilk 31’de yer alıyor. Tayvan, Ä°sviçre, Norveç, Ä°ran ve Venezuella, ekonomik olarak bazı üyelerden daha büyük olmalarına raÄŸmen G20’de bulunmuyor. Birçok Avrupa BirliÄŸi ülkesi de, G20’de bağımsız olarak deÄŸil sadece AB Komisyonu olarak temsil ediliyor.
 
KARAR

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.