Sosyal Medya

Kürsü

Kazananlar ve kaybedenler

17-11-2016 07:45

Trump'ın beklenmedik bir şekilde seçilmesinin küresel etkilerinin neler olabileceği konusunda kafalar halâ karışık. Şurası açık ki, pek çok şeyi zaman gösterecek.



Seçim sırasında Trump'ın söylediklerinin birebir hayata geçeceğini kimse beklemesin. Hatta zaman ilerledikçe Trump'ın söyledikleri ve vaad ettiklerinin çok dışında sayılabilecek bâzı işlere imza atabileceği de bir ihtimâl olarak elde tutulmalı. Buna rağmen kimi eğilimlerin ağırlık kazanacağını şimdiden söylemek mümkün
 
BahsedeceÄŸimiz genel eÄŸilimlerin baÅŸlıcası Trump'ın Amerikan iç siyâsetini hedeflediÄŸini gösteriyor. Bu da “tecritçilik” siyâsetinin baskın olacağı anlamına geliyor. Aslında bu da garip bir ÅŸekilde de olsa, Obama dönemi ile Trump dönemi arasında bir süreklilik olacak demektir. Obama döneminin baskın niteliÄŸi, Bush ve Clinton dönemlerinde izlenen yırtıcı siyâsetlerin yolaçtığı , ABD'nin dünyâda uÄŸradığı prestij kaybını bertaraf etmekti. Önce rakibesi, daha sonra da bir süreliÄŸine DışiÅŸleri Bakanı olan Hillary Clinton ise bu yırtıcı siyâsetlerin devâmından yanaydı. Neticede uzlaÅŸamadılar. Clinton bir sonraki döneme hazırlanmak üzere geri çekildi. 
 
Pekiyi Obama ne yaptı? Obama, seçim kampanyası sırasında “DeÄŸiÅŸim” iddialı bir hikâye anlattı. Bu, büyük ölçüde alt ve orta-orta sınıfların içine alan “içeriye” anlatılan bir hikâye idi. Öznel açılımı çok kültürlülüğün derinleÅŸtirilmesi, cinsel ayırımcılık ile mücâdele, çevre hassasiyeti vb; nesnel açılımı ise toplumsal bâzı dengesizlikleri giderici siyâsetleri hayata geçirmekti. Ä°lki orta-orta sınıflara; diÄŸeri ise alt-orta sınıflara hitap ediyordu. Öznel-kültürel açılım, çok renklilik temelindeki bir çoÄŸulculuk hayli etkili iÅŸledi. Ama daha sonra “biz” duygusunu kaybettirerek buharlaÅŸtı. Nesnel açılıma gelince, sigorta sisteminin iyileÅŸtirilmesi konusunda yasa çıkarırken olduÄŸu üzere çok zorlandı. 2008 krizi ve üretimdeki kayıpları gidermek konusunda ise baÅŸarılı olamadı. Amerika'nın artık çok eskimiÅŸ olan alt yapısını yenilemeyi saÄŸlayacak bir adım atamadı. Bir süre sonra “idâre-i maslahat” güden; kendisine “topal ördek” yaftası kazandıran aktüalist bir siyâsetçi profili vermeye baÅŸladı. Prestijini, zaman zaman verdiÄŸi renkli profillerle ayakta tutmaya çalıştı. Hâsılı büyük bir lâf etti; ama küçük iÅŸler yaptı.
 
Obama döneminde ABD'nin izlediÄŸi dış siyâsetler ise tam bir savrulma gösterdi. CIA, NATO, FBI bildiÄŸini okumaya baÅŸladı. Obama bütün bunları koordine edebilecek bir irâde ve performans ortaya koyamadı. Deyim yerindeyse, kaosun derinleÅŸmesini sâdece seyretti. Rusya, Ä°srâil, Çin ve Avrupa ile ABD'nin iliÅŸkileri istikrarsızlaÅŸtı ve yer yer gerildi. 
 
EÄŸer Hillary Clinton gelseydi, bu belirsizliÄŸe bir son verecek ve izleyeceÄŸi “ÅŸahin” siyâsetlerle ABD'nin ağırlığını arttıracaktı. Bunu da Ä°srâil ile iliÅŸkileri düzelterek, Avrupa'yı NATO üzerinden disipline ederek ve nihâyet Rusya-Çin-Hindistan aksındaki Asya güçlerine karşı geliÅŸtireceÄŸi çıkışlarla yapacaktı. 
 
Hillary'nin kaybetmesi aslında NATO ve CIA'nin kaybetmesi; bir bakıma ayağının boşta kalması anlamına geliyor. NATO, artık eski NATO değil. Sert çekirdeğine dönmüş, çok daha operasyonel bir NATO bu. İçine Avrupa'yı; özellikle de Doğu Avrupa'yı alan; Türkiye gibi eski gözdelerini kolaylıkla gözden çıkaran bir NATO'dan bahsediyoruz. Almanya-Rusya târihsel yakınlığının sona ermesi, AB'nin zayıflaması; hattâ çözülme beliritileri göstermesi ; Avrupa'nın süper gücü olan Almanya'nın Volkswagen, Deutsche Bank üzerinden diz çöktürülmesi, Avrupa'yı NATO'ya daha bağımlı bir hâle getirdi. Trump'ın Avrupa ve NATO'ya eş anlı olarak soğuk bakan tavrı, NATO-Avrupa denklemini boşa çıkarıyor. Gerek NATO gerek Avrupa'nın Trump'ın seçilmesinden duydukları ve hayli güçlü tonlarla ifâde ettikleri endişeler boşuna değil. Trump'ın söylemi, Rusya-Çin-Hindistan eksenli Asya Blokunu hayli rahatlatıyor. Arada güme giden ise İran. Trump'ın, doğrudan bir anti-İran söylemi kullanmasa da; İran'ı rahatlatan ve Şii hilâlini yer yer açıktan, yer yer ise kapalı olarak destekleyen NATO siyâsetlerini sürdürmeyeceğini anlıyoruz. Bu, önümüzdeki dönemlerde İran'ın Ortadoğu'daki atılganlığını hayli sınırlandıracak gözüküyor.
 
Ä°srâil elbette ki Hillary'yi tercih ederdi. Ama Trump'ın seçilmesi Ä°srâil için herhalde bir felâket olmasa gerekir. Özellikle Ä°ran'ın OrtadoÄŸu'da artan gücü Ä°srâil'in sonuna kadar hoÅŸuna gidecek deÄŸildir. 
 
Görünen o ki, sırtını bir yerlere vermeye bayılan PKK bu işten çok kayıplı çıkacak. Trump'ın Türkiye'yi kaybetmek pahasına PKK'nın bölgesel ağırlık kazanmasına pek hoş bakmadığı ortada. Trump'ın NATO-Avrupa denkleminin bunalttığı Türkiye'ye en azından bir nefes aldıracağı kuvvetle muhtemel. Asya aksına yakınlaşan bir Türkiye, NATO-Avrupa aksını en azından başıboş bırakmayan ve kışkırtmayan Trump'ın döneminde daha rahat siyâsetler ve tercihler geliştirebilecek; târihsel dezavantajlarını giderme fırsatı yakalayabilecektir.
Hâsılı Trump'ın gelmesiyle birlikte iÅŸleri zora girenler ile görece rahatlayanlar belli oluyor. Bu yazıdaki ihtimâllerin saÄŸlamasını 2017'den itibaren yapabileceÄŸiz…
 
SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - YENİ ŞAFAK
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.