Sosyal Medya

Kürsü

Kürt seneryoları

17-11-2016 07:21

Dünya sistemi denilen merkezi güçlerin bölgesel hesaplarının yahut kendi aralarındaki rekabet ve çekişmelerin muhtemel sonuçlarının doğru okunması karar vericileri de vatandaşı da doğrudan etkiler.


 Kitlelerin siyasetle doÄŸrudan ve bu denli ilgili olduÄŸu toplumlarda her yorum, muhtemel gelecek öngörüsü memleketin sosyal dokusunu bile etkileyebilir. Çünkü her ÅŸeyin siyasetten beklendiÄŸi aşırı politik toplumlar patlamaya hazır, gergin bekleyiÅŸtedir her durumda.
Ne var ki, dost muhabbetinde dünya siyasetine dair en iddialı yorumları yapan vatandaÅŸla analistler, yorumcular hatta karar vericiler arasında bazen muhteva ve perspektif farkı kalmıyor. 
 
Siyasi polemiklerin, milliyetçi duyguların rehin aldığı kitlelere malzeme taşıyan aydınlar, siyasilerin ucuz polemik düzeyindeki strateji, dünya ahvaline dair okuma biçimlerinin sonuçlarını çoğu kez fark etmezler. Zira derinliksiz analizlere yaslanmış iri iri harflerle kurulu cümlelerin siyasal ve toplumsal faturası ağır olur.
 
Dolaylı gibi görünen giriş denemesinin yaşamakta olduğumuz süreçle doğrudan ilişkisi var. Her ne kadar küresel karar mekanizmalarının eskisi kadar dünyayı şekillendirme yeteneği olmasa da hala sistemik yapılar belli ilişkiler üzerinden şekilleniyor. Burada yanıltıcı okuma biçimi ise sistemik belirleyiciliğin sanıldığının aksine sadece askeri ve ekonomik güçten ibaret olmayışıdır. Kurguların entelektüel ve akademik boyutu ihmal edildiği için aydınlarla gazete okuyucusu düzeyinde ilgilisi arasında fark kalmıyor.
 
Soğuk Savaş henüz bitmeden önce Amerika'da 'liberal İslam' konusunda yapılan teorik çalışmaları dikkatle izleyenler bunun akademik bir meraktan ibaret olmadığını görürüler. Küreselleşme eşliğinde kapitalizmin ve liberalizmin zaferini yani 'tarihin sonu'nu ilan eden ideolojik ama bilimsel görünümlü çalışmaların ne türden kurgulara yol gösterdiği konusunda düşünmek kafa konforumuzu bozabilir.
 
Akademik ve teorik tartışmalar bir yana kısa ve orta vadede muhtemel geliÅŸmelere dair senaryolar üreten, alternatifleri tartışan çok sayıda düşünce kuruluÅŸu sık sık raporlar yayınlar. Bu raporların bir kısmı mevcut iktidar güçlerini etkilemeye yönelik olduÄŸu gibi yol göstermek veya mevcut politikaları açıklamak anlamında durum deÄŸerlendirmesi mahiyetindedir. 
 
Bu kuruluÅŸların yaptığı çalışmaların yönetimlerdeki karşılığı, hangi siyasal ve ekonomik çıkar grubunun temsilcisi olduÄŸu, hangisinin ne kadar ciddiye alınması gerektiÄŸi mevzuu da raporlar kadar önemlidir… Aksi takdirde üretilen sayısız rapor, araÅŸtırma içinde boÄŸulup kalmak pek mümkün...
 
Sadece İslam liberalizmi, sekülarizm gibi üst başlıklı ilintili çalışmaların Türkiye özelinde, isim sahibi akademisyenlere yaptırılan çalışmaların listelenmesi bile gelecek tasarımı açısından önemli ipuçları verir. Her şeyin bu çalışmalara göre şekillendiği iddia edilemez; ancak, küresel güçlerin ne düşündüğüne, siyasal kurgularına dair okuma imkanı verir.
 
Düşünce kuruluşları daha çok siyasette karar vericileri yönlendirmeye, durum analizi sunan çalışmaları ile öne çıkar. Dahası dünyaca tanınmış, ses getiren pek çok raporları yayınlayan kimi kuruluşlar doğrudan derin devlet yapılanmalarıyla, istihbarat örgütleriyle ilişkilidir. Tez çalışmalarının bile istihbarat örgütlerince, devletin belli kademelerince yönlendirildiği, zengin vakıf imkanları ile desteklendiği akademik ortamdan söz ediyoruz.
 
2000'lerde yayınlanan 'ılımlı Ä°slam' raporu hayli ses getirmiÅŸti mesela. Bu rapordaki tespit ve öneriler kadar yayınlayan kurumun siyasetle kurumsal iliÅŸkisi de önemliydi. Zira Ä°slam dünyasındaki muhtemel geliÅŸmeleri öngören tespitlerin son on yılda teker teker sahneleniÅŸine tanık olduk. 
 
Bugünlerde RAND olarak bilinen Amerikan düşünce kuruluşu, bağımsız Kürt devleti başlığıyla geniş bir çalışma yayınladı. 'Reginal İmplication of an İndependent Kurdistan' başlıklı çalışma bağımsız Kürt devleti projesinin bölgesel etkilerini ele alıyor; bir kaç açıdan önemli.
Her şeyden önce RAND gibi Amerikan sisteminde merkezi bir yeri olan kurumun değerlendirmelerini dikkate almak gerekir. En önemlisi Amerikalılar Kuzey Irak'ın Bölgesel Kürt yönetiminin bağımsızlık ilan etmesine nasıl bakıyorlar, hangi faktörleri ciddiye alıyorlar? Belki de bölgede yaşayanlar olarak haritaları etkileyecek bir senaryo hazırlayanların varsayımlarının ne kadar gerçekçi olup olmadığını test etme imkanı veriyor.
 
Türkiye'nin kendi Kürtleri ile iliÅŸkilerinin en sancılı süreçten geçtiÄŸi dönemde böyle bir raporun yayınlanmış olması tek başına ciddiye alınması gereken bir husustur. 
 
Merkezi Irak yönetimi, Türkiye ve Ä°ran'ın pozisyonları, yaklaşımları, ellerindeki imkan ve zayıflıklar, her an deÄŸiÅŸkenlik gösteren ittifaklar analitik biçimde deÄŸerlendiriliyor. Özellikle Kürt milliyetçiliÄŸinin Kürt oluÅŸumundan bağımsız bir faktör olarak deÄŸerlendirilmesi önemli uyarı… Tüm jeopolitik ve jeokültürel çözümlemelerin odağında ise petrolün siyasi coÄŸrafyayı belirleyici gücünün öne çıkarılması, tüm ihtimallerin deÄŸerlendirilmesi gelecek tasarımı hakkında ipucu verir mahiyette.
 
Ankara'nın adeta karar verilmiş bir projeyi bozmak adına müdahalede bulunduğu izlenimi veren çabaları ile RAND raporu ve zamanlaması bir arada değerlendirildiğinde İŞİD sonrası Irak'a dair planlar ve bölgesel etkileri hakkında öğretici olabilir.
 
AKÄ°F EMRE - YENÄ° ÅžAFAK

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.