Sosyal Medya

Ekonomi

Faizler düşüyor yatırımlar artmıyor

11-11-2016 08:06

Merkez Bankası’nın 250 baz puan faiz indirimi yatırımlara yansımadı. Kamu ve özel sektör yatırımlarının gayrisafi yurtiçi hasıladaki payı, son beş yılda yüzde 13,8’den yüzde 11,8’e geriledi. Böylelikle kriz öncesi paya ulaşılamadı.



Türkiye’de üretim, istihdam ve büyümeyi desteklemek için Merkez Bankası’nın yıl başından bu yana faizlerde toplam 250 baz puan indirime gitmesi yatırımlara doÄŸru orantılı yansımadı.  Türkiye Ä°statistik Kurumu (TÜİK), verileri incelendiÄŸinde, kamu ve özel sektör yatırımlarının gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payının azaldığı görüldü. Ä°nÅŸaat hariç tutulduÄŸunda, cari fiyatlarla 2006’da makine ve teçhizat yatırımlarının GSYH’daki payı yüzde 12,8 olurken, 2015 yılında yüzde 11,5’e geriledi. Çeyrek dönemler itibariyle bakıldığında, 2011 yılı birinci çeyrekte yüzde 13,8, ikinci çeyrekte yüzde 13,5 olan bu payın, 2016’nın ilk çeyreÄŸinde yüzde 11,8, ikincide yüzde 12,5’e gerilediÄŸi görüldü.
 
ENFLASYONU 3,79 PUAN AÅžTI
Enflasyon açısından bakıldığında, son 45 ayda aylık enflasyon ortalama yüzde 8,01 olurken yatırımların, enflasyonun sadece 3,79 puan üzerinde kaldığı hesaplandı.  Küresel finans krizi öncesi 2006 yılında, kamu ve özel sektör yatırımlarının gayrisafi yurtiçi hasıladaki payı, yine inÅŸaat hariç tutulduÄŸunda yüzde 12,8 olurken, bu oran 2007’de yüzde 11,6, 2008’de yüzde 10, 4, 2009’da yüzde 9,1’e geriledi. Böylelikle küresel krizden bu yana azalış trendini sürdürdü. Söz konusu oran 2010’da yüzde 10,5, 2011’de yüzde 12,7’ye yükselmesine karşın, 2012’de yüzde 11,3, 2014’de yüzde 10,8’e geriledi. 2015 yılında ise yüzde 11,5’de kaldı. Öte yandan, mevduat faizinin enflasyon oranına göre getirisi hesaplandığını, kazancın düşük kaldığı görüldü. Buna göre, son 45 ayda ortalama aylık enflasyon yüzde 8,01 olurken ortalama mevduat faizi yüzde 9,66 olarak gerçekleÅŸti. 
 
MEVDUAT FAÄ°ZÄ° KAZANDIRMADI
BaÅŸka bir ifadeyle, parasını mevduatta tutanlar yılda sadece 1,65 puan enflasyonun üzerinde getiri elde edebildi.  Tasarruflar ve faizdeki düşüşe karşın yatırımların istenilen seviyede artmaması BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet ÅžimÅŸek’in de gündemindeydi. Anadolu Aslanları Ä°ÅŸadamları DerneÄŸi’nde konuÅŸan ÅžimÅŸek, dünya genelinde düşük faize raÄŸmen yatırımların zayıf seyrettiÄŸini söyledi. Dünyanın borçlu olduÄŸunu belirten ÅžimÅŸek, Ekonomik Kalkınma ve Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü ülkelerinde devletlerin ortalama milli gelirlerinin yüzde 116’sı kadar borçlandığını belirtti. ÅžimÅŸek, toplam borcun dünya ekonomisinin yüzde 225’i kadar olduÄŸunu vurgulayarak, “Yani dünya ekonomisinin toplamı 100 lira ise, 225 liralık borç birikmiÅŸ. Borçları düşük faiz, düşük enflasyon ödemek zor” dedi.
 
‘TASARRUFLARI DA KAYBETMİŞİZ’
Kamu ve özel sektör yatırımlarının GSYH’daki payının azalması ekonomistlerin de dikkatini çekti. Ä°ktisatçı Mahfi EÄŸilmez de yatırım, tasarruf ve faiz iliÅŸkine attığı tweetle dikkat çekti. Mahfi EÄŸilmez, takipçileriyle, “Yatırım, tasarruf ve faiz iliÅŸkisi. Faizi indirmekle yatırımları artıramadığımız gibi tasarrufları da kaybetmiÅŸiz. 2000’ler öncesinde reel faiz yüzde 10, yatırımların GSYH payı yüzde 22 idi. Åžimdi reel faiz yüzde 1, yatırımların GSYH’daki payı yüzde 17. Demek ki sorun faizde deÄŸil” tweetini paylaÅŸtı.
 
BANKADAKİ PARADA SINIRLI KAZANÇ
Türkiye’de 12 aylık ortalamalara göre incelendiÄŸinde, 2013 yılı ilk ayında enflasyon yüzde 8.62 olmasına karşın mevduat faizi yüzde 8,2 olarak gerçekleÅŸti. Bu oran söz konusu yılın aralık ayına geldiÄŸinde enflasyon yüzde 7.49, mevduat faizi yüzde 9,2 oldu. Buna göre, mevduat faizinin enflasyon üzerindeki getirisi yüzde 1,71 ile sınırlı kaldı. 2014 yılı aralık ayında ise söz konusu kazanç, yüzde 8,85 enflasyon ve yüzde 9,3 faiz ortalamasına göre ancak yüzde 0.45 olabildi. 2015 yılı aralık ayında enflasyon yüzde 7.67, mevduat faiz ortalaması yüzde 10 olurken, 2016 yılı eylül ayında ise enflasyon ortalaması 7,92, mevduat faizi yüzde 10,6 olarak gerçekleÅŸti. Buna göre, mevduat faizinin enflasyon üzerindeki getirisi 2015 yılında yüzde 3,03, 2016 eylülde yüzde 2,68 olarak gerçekleÅŸti.
 
YATIRIMLAR DÜŞÜK FAİZE RAĞMEN ZAYIF
Dünya ölçeÄŸinde düşük faizlere raÄŸmen yatırımların son derece zayıf olduÄŸuna vurgu yapan BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet ÅžimÅŸek, Türkiye’de de yatırımların en yavaÅŸ arttığı dönemin yaÅŸandığına iÅŸaret etti. Burada çözümün reformlar olduÄŸuna dikkati çeken ÅžimÅŸek, içinde bulunulan konjonktürün reformları zorlaÅŸtırdığını ifade etti. Türkiye’nin turizmde çok zemin kaybettiÄŸine iÅŸaret eden Mehmet ÅžimÅŸek, “Bu da aslında büyümeyi 1-2 puan aÅŸağı çekti. Yani büyüme varsayalım ki bu sene, yüzde 4,5 öngörmüştük, turizmdeki bu ÅŸok yaÅŸanmasaydı yüzde 3 yerine yüzde 4’ün üzerinde büyüyecektik” dedi. Normalde tarımın milli gelirin büyümesine yüzde 0,3 puan katkı verdiÄŸini anımsatan ÅžimÅŸek, geçen sene bu oranın yüzde 0,6 olduÄŸuna iÅŸaret ederek, “Bu sene sıfıra yakın bir katkı veriyor” ifadelerini kullandı.
 
JEOPOLÄ°TÄ°K RÄ°SKLER ÃœLKELERÄ° ETKÄ°LÄ°YOR
BirleÅŸmiÅŸ Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu’na göre de 2014 yılında yüzde 10,5’lik düşüş gösteren uluslararası doÄŸrudan yatırımlar, 2015 yılında yüzde 38 artarak 1,76 trilyon dolara ulaÅŸtı. 2016 yılında ise uluslararası doÄŸrudan yatırımların, küresel ekonomideki kırılganlıklar, ülkelerde düşük büyüme görünümünün yaygınlaÅŸması ve bazı emtia ihracatçısı ülkelerdeki yavaÅŸlama nedeniyle yüzde 10-15 aralığında azalması öngörülüyor. Azalışın hem geliÅŸmiÅŸ hem de geliÅŸen ülkelerde görülmesi bekleniyor. 2016 ilk 4 ayında elde edilen birleÅŸme satın alma iÅŸlemi verilerinin 2015 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 32 oranında gerilemesi de azalış beklentisini destekliyor. Türkiye’de ise küresel krizi öncesi 2007’de 22 milyar dolar doÄŸrudan yatırım, geçen yıl 16.9 milyar dolar oldu.
 
ÜRETİM ÇARKLARI YAVAŞLADI
Anadolu Aslanları Ä°ÅŸadamları DerneÄŸi’nin (ASKON) Genel BaÅŸkanı Mustafa Koca, “Her ÅŸeyden önce bizim bütün piyasalarda ciddi anlamda sıkıntımız var. Ãœretim çarkları yavaÅŸladı. Bu piyasalardaki gerginliÄŸin absorbe edilmesi hepimizin elinde” dedi. Koca, ASKON’un düzenlediÄŸi “Türkiye Ekonomisi ve Güncel GeliÅŸmeler” konulu toplantıda yaptığı konuÅŸmada, 15 Temmuz’daki darbe giriÅŸiminde halkın demokrasi mücadelesi verdiÄŸini belirtti. Koca, sözlerine şöyle devam etti: “Piyasadan bize gelen haberlerde Türkiye’de güven probleminin had safhada olduÄŸunu görüyoruz. Her ÅŸeyden önce bizim bütün piyasalarda ciddi anlamda sıkıntımız var. Ãœretim çarkları yavaÅŸladı. Bu piyasalardaki gerginliÄŸin absorbe edilmesi hepimizin elinde. 15 Temmuz’da olduÄŸu gibi el ve gönül birliÄŸiyle yeniden sanayinin  Ã§arklarının dönmesi, piyasadaki güvenin artırılmasıyla alakalı yeniden ‘Bismillah’ dememiz lazım. Yani yeniden bir ekonomik savaşı hep birlikte yapmamız lazım. Makro ya da mikro çerçevede her ÅŸeyi çözmemiz mümkün deÄŸil. BaÅŸbakan Yardımcımız Mehmet ÅžimÅŸek’in bu toplantıya gelmiÅŸ olması sizlerin gelmiÅŸ olmanız karşılıklı iyi niyet ve güven ortamının saÄŸlanması noktasında neler yapılacağının iÅŸaretidir.” 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.