Bilincin kökeni bulundu

Harvard'lı bilim insanları, insan bilincinin, yani var olduğunun farkında olma hâlinin, beyindeki fiziksel kökenini buldu. Araştırmacılar, bulgularını beyindeki üç sinir bölgesinin aktivitelerine indirgemeyi başardı. Nöroloji bilimindeki tüm gelişmlere rağmen uzun yıllardır bilim insanlarının belirlemekte zorlandıkları bu fenomen, bitkisel hayata giren veya komadan çıkamayan hastalar için yeni bir umut olabilir.

Araştırma ekibinin başındaki isim Michael Fox, "İlk defa beyinsapındaki uyarılma bölgesi ile farkındalık bölgesi arasındaki bağı bulduk. Bu ikisi, bilinç adı verilen kavramın iki ön şartıdır. Birçok kanıt bu yöndeki kanaatimizi destekliyor" dedi.

Bulgular

Beynin omurilik ile baÄŸlandığı bölge olan beyin sapının uyarılmayı saÄŸlayan bölge olduÄŸu bir süredir biliniyor. Bu bölge nefes alıp verme, kalp atışlarını düzenleme ve uyuyup uyanma gibi temel iÅŸlevleri görüyor. Harvard ekibi bu araÅŸtırmayla, beyin sapını iki farklı korteks (beyin zarı) bölgesiyle iliÅŸkilendirebildi. Toplamda bu üç bölgenin birlikte çalışarak bilinç hâlini oluÅŸturduÄŸu anlaşılıyor.

Araştırma süreci

AraÅŸtırmacılar önce beyin saplarındaki lezyon nedeniyle hastanede yatan 36 hastayı inceledi. Bu hastalardan 12'si komadaydı, 24'ünün ise ÅŸuuru yerindeydi. 24 hastanın neden bilincini yitirmediÄŸini anlamak için beyinsaplarındaki sinir hücre faaliyetlerinin haritası çıkarıldı. 

Eleme yöntemiyle varılan sonuçta rostral dorsolateral pontine tegmentum isimli bölgenin koma ile güçlü iliÅŸkisi bulundu. Komadaki 12 hastanın 10'unda bu bölge hasarlıydı. Bilinci yerinde olan 24 hastadan ise sadece 1'inde bu bölge hasarlıydı. Böylece bu bölgenin bilinçle alakalı olduÄŸu sonucuna varılsa da bu yeterli kanıt deÄŸildi.

Beynin hangi kısımlarının bu bölgeye tamamen bağlı olduğunu anlamak için, sağlıklı bir bireyin beyin sinir haritasından (Konnektom) yola çıkıldı.

Beyin haritası (Konnektom) örneği

 

Bu çalışmada beyin zarındaki iki bölgenin, daha önce koma ile baÄŸlantılı olduÄŸu tespit edilen bölgeyle (rostral dorsolateral pontine tegmentum) doÄŸrudan baÄŸlı olduÄŸu ve farkındalık saÄŸladığı sonucuna varıldı. Bu bölgelerden biri sol önde, anterior insula (AI) alanındaydı. DiÄŸeri ise ön pregenual bölgede, anterior cingulate cortex (pACC) alanındaydı.

Her iki bölge de daha önceki benzer araştırmalarda uyarılma ve farkındalık ile bağlantılandırılmıştı fakat bu çalışmada ilk kez beyin sapı ile ilişkileri ortaya kondu.

Ekip, araştırmanın sağlamasını yapmak için komada veya bitkisel hayatta bulunan 45 farklı hastanın da fMRI taramalarını inceledi. Tüm hastalarda bu bölgenin hasarlı olduğu ortaya çıktı.

Faydaları

Araştırmanın kabul görebilmesi için bağımsız ekiplerce yeniden incelenmesi ve farklı deney gruplarında test edilmesi gerekecek. Ayrıca aynı ekip tarafından daha büyük ölçekli bir denek grubunda tekrar edilmesi de gerekiyor. Bu süre zarfında araştırmanın bulguları, komada veya bitkisel hayatta olup beyninin geri kalanı sağlıklı olan hastaların yeniden şuurlarını kazanmalarında yardımcı olabilir.

Ekip lideri Fox, "Beynin uyarılması çalışmalarında bilhassa bu bölgeleri hedef alarak daha iyi sonuç alabileceğimizi düşünüyoruz. Bu bulgular sayesinde komadaki veya bitkisel hayattaki bir hastayı birgün yeniden uyandırabilecek miyiz? Asıl soru bu" diyor.

AraÅŸtırmanın sonuçları, Neurology dergisinde de paylaşıldı.

Kaynak: Science Alert, Al Jazeera