Rumlar 100 bin kiÅŸilik toprak iadesi isteyecek

KKTC CumhurbaÅŸkanı Mustafa Akıncı ve Rum lider Nikos Anastasiadis arasında 17 aydır süren çözüm görüşmelerinde kritik aÅŸamaya gelindi. Ä°ki lider yarın son pürüzleri aÅŸmak ve haritayı ele almak üzere Montrö'de masaya oturacak. Mont Pelerin bölgesinde bir otelde baÅŸlayacak ve 5 gün sürecek görüşmelerde toprak paylaşımı  aÅŸamasına gelindi. Ä°ki lider zirve öncesi ulusa sesleniÅŸ konuÅŸmalarında gelinen aÅŸamayı kendi halklarına anlattı.

Akıncı dün Ä°sviçre’ye gitmeden önce Ä°stanbul’a gelerek CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’la müzakerelerde gelinen son noktayı ve atılacak ortak adımları ele aldı. Görüşme sonrası yapılan açıklamada müzakerelerde hassas bir sürecin içine girildiÄŸine dikkati çeken ErdoÄŸan ve Akıncı’nın, Kıbrıs meselesiyle ilgili çözümde, adada iki kesimli, iki toplumlu yapının hukuken güvence altına alınmasının, garanti sisteminin korunmasının önemli olduÄŸunu da vurguladıkları öğrenildi.     

Liderler pazartesi ve salı günleri bugüne kadar yaptıkları görüşmelerde dönüşümlü baÅŸkanlık gibi anlaÅŸamadıkları konuları ele alacak. Üçüncü günü toprak konusunda KKTC’nin iade edeceÄŸi yerlerle ilgili kriterler konusunda uzlaÅŸma aranacak. EÄŸer ilerleme olursa, son gün garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve Ä°ngiltere’nin de katılacağı garantörlük konusunun ele alınacağı zirvenin tarihi belirlenecek. Ve son olarak haritalar açılarak, kriterlere uygun iade edilecek yerleÅŸim birimlerinin isimleri belirlenecek, sınırlar çizilecek. Garantörler zirvesi için tarih belirlenmez ise Türk tarafı harita üzerinden paylaşım yapmayacak.

Hürriyet'te Ömer Bilge imzalı habere göre; Kıbrıs’taki yerel televizyonlardan canlı yayınlanan iki liderin ayrı ayrı yaptığı ulusa sesleniÅŸ konuÅŸmalarında ise ortak amacın 2016 sonuna kadar siyasi çözüm olduÄŸunu vurgulandı. Kıbrıs Rum lideri Nikos Anastasiadis, Ä°sviçre’deki toprak paylaşımında Kıbrıslı Türklerden en az 100 bin Rum’a yetecek kadar toprak iadesi isteyeceÄŸini, anlaÅŸmanın ilk günü kapalı MaraÅŸ, BM denetimindeki ara bölge ve Güzelyurt’un iadesi konusunda ısrarcı olacağını, büyük oranda Türk askerinin de Ada’dan ayrılmasını talep edeceÄŸini söyledi.

Akıncı ise Kıbrıslı Türklere seslendiÄŸi konuÅŸmasında bugüne kadar varılan uzlaşıların neler olduÄŸu konusuna ağırlık verdi. Kıbrıslı Türklerin özellikle, eÅŸitlik, mülkiyet ve güvenlik konularındaki endiÅŸelerini gidermeye çalışan Akıncı, Kıbrıslı Türklerin, Rumların aksine, Türkiye’nin garantörlüğünü güvenlik endiÅŸeleri sona erene kadar istediÄŸini ve bu konuda taviz vermeyeceÄŸini söyledi.

MÃœZAKERELERDE SON DURUM

Mustafa Akıncı, toprak ve garantiler dışındaki konularda büyük ilerlemeler kaydedildiÄŸini belirterek, yeni Federal Kıbrıs’ın temel özelliklerini şöyle sıraladı:

FEDERAL DEVLET:

- KKTC ve Kıbrıs Rum yönetimi, tek egemenlik, tek uluslararası kimlik, iki kesimli iki toplum siyasi eşitliğe dayalı federal devlet çatısı altında Türk ve Rum kurucu devletleri adları altında birleşecek. Federal hükümetin yanısıra her kurucu devletin ayrı parlamento ve hükümetleri, yargı ve polis güçleri bulunacak.

YÖNETİM:

- Kıbrıs baÅŸkanlık sistemiyle yönetilecek. Türkler dönüşümlü baÅŸkanlık istiyor. Dönüşümlü baÅŸkanlığa baÄŸlı olarak bakanlar kurulu sayısı ve paylaşımı henüz belirlenmedi, ancak bakanları 6 Rum’a 3 Türk ya da 4 Rum’a 2 Türk olması konusunda görüş birliÄŸi var. Federal hükümetin kararlarında Türklerin etkin katılımı olacak, en az bir Türk bakanın onayı aranacak.

- Meclis iki kanatlı olacak. Senatoda 20’ye 20 eÅŸitlik, temsilciler meclisinde ise 4 Rum bir Türk oranıyla 48’e 12 milletvekili olacak.

- Türk ve Rum kurucu devletleri, ayrı ayrı anayasayı ihlal etmeyecek spor, kültür, ekonomi gibi uluslararası anlaşmalar imzalayabilecek.

NÃœFUS VE MÃœLKÄ°YET:

- Yeni devletin vatandaş nüfusu 220 bin Türk, 802 bin Rum toplam 1 milyon 022 bin olacak. Türkiye ya da İngiltere gibi yurtdışında yaşayanlar dahil KKTC kimliği taşıyan herkes yeni devletin vatandaşı olacak.

- Bireysel mülkiyette, (KKTC topraklarının yüzde 80’i 1974 öncesi Rum mülkü) bağımsız bir kurul kurulacak. Mülkiyet sorunu, Türklerin Güney’de bıraktığı mülklerle takas, tazminat ve bir kısım da iade yöntemiyle çözülecek.