KomÅŸu fakirse zenginlik olmuyor

Dünya ekonomi savaÅŸlarının bir göstergesi niteliÄŸinde olan petrol fiyatının son 2.5 yıldaki çöküşü, sadece petrol ihracatçısı ülkeleri deÄŸil ithalatçıları da etkiliyor. Her 10 dolarlık düşüşte cari açığı 4.4 milyar dolar azaltabilen Türkiye, petrol fiyatlarının 120 dolardan 50 dolara gerilemesiyle enerji faturasını 54.9 milyar dolardan 17.5 milyar dolara düşürmeyi baÅŸardı. Ancak, madalyonun diÄŸer yüzü de var. Gelirleri yüzde 90’a varan oranda petrole dayalı OrtadoÄŸu, Körfez ve Afrika ülkelerindeki bu düşüş, ihracat ve turizm yoluyla gelirleri aÅŸağı çekiyor. Uluslararası piyasalarda varil fiyatının 120 dolar olduÄŸu 2014 yılı ortalarında sadece Irak, BAE, Rusya, Türkmenistan, Libya, Azerbaycan’a 19.1 milyar dolar ihracat yapan Türkiye, 35 dolara kadar gerileyen, hatta bugünlerde 50 dolara tutunmaya çalışan petrol fiyatıyla ihracatı 10.9 milyar dolara geriledi.

IRAK’TA BÃœYÃœK DÜŞÜŞ

TÜİK verilerine göre, Türkiye 2016 yılı Ocak-AÄŸustos döneminde 93 milyar 320 milyon dolarlık ihracat gerçekleÅŸtirdi. Bu rakam, geçen yıl 95 milyar 534 milyon dolar olurken, petrol fiyatlarının 120 dolar olduÄŸu 2014 yılında 104 milyar 799 milyon dolardı. Ãœlkelere göre incelendiÄŸinde en büyük kaybın Irak’tan geldiÄŸi görülüyor. Türkiye ihracatında, 2014 yılı ilk 9 ayında 7 milyar 078 milyon dolar gelirle ikinci sırada yer alan Irak, 2015’de 5 milyar 507 milyon dolarla üçüncü, bu yılın 9 ayında ise 4.7 milyar dolarla 4’üncü sıraya düşüyor. Gaz ve petrol ticaretinde önemli bir yere sahip Rusya’da gelirlerini petrole kaptırıyor. Federasyon, Türkiye ihracatında 2014 yılında 6’ncı sırada yer alırken, henüz uçak yaptırımları ve gerilimin yaÅŸanmadığı 2015’de 35 dolara kadar eriyen petrol gelirlerinin etkisiyle 11’inci sıraya düşüyor. Yaptırımlar da eklenince Rusya, Türkiye ihracatında 22’nici sıraya iniyor. Böylelikle Rusya’ya ihracat son 2.5 yılda 4 milyar dolardan 979 milyon dolara düşüyor.

KÖRFEZ’DE ÖNEMLÄ° KAYIP

Körfez’in önemli petrol ihracatçılarından BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE) de etkilenen ülkelerden. BAE’ye ihracatımız 2014 yılı ilk 9 ayında 3.18 milyar dolar olmasına karşın, bu yıl aynı dönemde 2.9 milyar dolara geriliyor. Söz konusu dönemde Türkmenistan’a ihracat 1.5 milyar dolardan 874.5 milyon dolara, Libya’ya 1.6 milyar dolardan 600 milyon dolara, Azerbaycan’a 1.8 milyar dolardan 822 milyon dolara kadar geriliyor. Suudi Arabistan’a ihracat gelirleri ise küçük bir yükseliÅŸ gösteriyor ve 2014 yılı dokuz ayında 2.05 milyar dolar olan ihracat, bu yıl aynı dönemde 2.1 milyar dolara yükseliyor. Suriye’ye 1.16 milyar dolardan 878 milyon dolara kadar geriliyor.

5 MÄ°LYON TURÄ°ST KAYBI

Bu düşüş, petrol ve gaz zengini ülkelerden gelen turist sayılarına da yansıdı. Yine sadece Rusya, BAE, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Irak, Lübnan, Ãœrdün, Suudi Arabistan ve Suriye’den gelen turist sayısı 2014 yılında 6 milyon 459 bin kiÅŸi olurken, bu yılın ilk 9 ayında 1 milyon 435 bine geriledi. Yani sadece 10 ülkeden turist kaybı 5 milyon 51 kiÅŸi. Türkiye geneline bakıldığında ise 2014’de 34.3 milyar dolar olan turizm gelirleri, 2015 yılı sonunda 31.46 milyar dolara, bu yılın ilk 9 aylık döneminde ise 9.04 milyar dolara geriledi.

RUSYA’DAN YÃœZDE 88 AZALIÅž

Merkez Bankası’nın ödemeler dengesi turist sayısı istatistiklerine göre, Ocak-AÄŸustos döneminde ülkemize gelen turist sayısı 24 milyon 202 bin kiÅŸiden yüzde 30,9 düşüşle 16 milyon 722 bin kiÅŸiye geriledi. Oysa 2014 yılında ülkemize 35 milyon 850 bin turistin gelirken, 2015 yılında sadece 0,7 azalışla 35 milyon 592 bin kiÅŸi olmuÅŸtu. Ãœlkelere göre bakıldığında, en çok turist kaybının Rusya’dan olduÄŸu görülüyor. Yaptırımlar nedeniyle yüzde 88,0 azalan Rus turistler, aslında petrol ve doÄŸalgaz fiyatının düşmesiyle oluÅŸan zorluklardan dolayı  geçen yıl da ülkemize yüzde 18,5 daha az gelmiÅŸti. Türkiye’ye 2014’de 4 milyon 482 bin Rus gelirken, 2015’de 3 milyon 652 bine geriledi. Irak’tan gelen turist sayısı ise yüzde 59.9 düşüşle 934 bin kiÅŸiden 247 bine düştü.

PETROLDE‘KRAL’ AÇIK

Kaybedenlerden petrol ülkelerinden biri Rusya. Gelirlerinin yüzde 50’si petrole dayalı olan Rusya Federasyonu, fiyatların geçen yıl 35 dolara kadar düşmesiyle yıllık 160 milyar dolar gelirini kaybetti. En büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan’da da bütçe gelirlerinin yüzde 89’u petrolden. Krallık, akaryakıta yüzde 50, doÄŸalgaza yüzde 66 zam yapmasına karşın geçen yıl petrol kârı beklentisinden 390 milyar dolar kaybetti. Krallık, 1991’den beri ilk defa 10 milyar dolar kredi aldı. IMF’de Suudilere “Ä°flas” uyarısı yaptı. Fars Körfezi’ndeki Kuveyt, BAE, Katar ve Umman eÅŸine rastlanmadık bir ÅŸekilde yaklaşık 90 milyar dolar tutarında bütçe açığıyla karşılaÅŸtı.

ENERJÄ° FATURAMIZ 17.4 MÄ°LYAR $

Uluslararası piyasalarda petrol varil fiyatlarının yaklaşık yüzde 70 düşüşü en çok enerji faturasının azalmasına yaradı. Türkiye’nin enerji ithalatı 2014 yılında 54.889 milyon dolar olurken, bu rakam 2016 yılı Ocak-AÄŸustos döneminde 17.419 milyon dolara geriledi. Yine 2015’te 54.889 milyon dolar olan enerji ithalatının 16.088 milyon doları petrol, 34.766 milyon dolarını gaz faturası oluÅŸturdu. Petrol ve gaz fiyatlarındaki düşüşle geçen yıl enerji ithalatı 34.842 milyon dolara, bu yıl 17.419 milyon dolara düştü.

kaynak: KARAR