Fransız sömürgeciliğinin Paris Katliamı

1830 yılında baÅŸkent Cezayir’in de Fransız kuvvetleri tarafından iÅŸgal edilmesiyle Cezayir halkının yaklaşık 130 yıllık esaret süreci baÅŸlamış oldu. II.Dünya savaşına kadar geçen sürede Cezayirli Araplar kurdukları birçok direniÅŸ örgütüyle mücadele ettiler. Ancak Fransız iÅŸgal güçleri Cezayir halkının direniÅŸini kırmak ve bağımsızlık yanlısı direniÅŸe destek vermesini engellemek amacıyla askeri, siyasi, dini, kültürel ve ekonomik her baskı yolunu denediler.  Ä°syanları ise ülkenin her tarafını kan gölüne çevirme pahasına vahÅŸice bastırdılar, yüz binlerce insanı öldürdüler.

1948-52 yılları arası Cezayir’de iÅŸgale karşı isyana hazırlık yılları oldu. Messali Hac’ın önderliÄŸinde kurulmuÅŸ olan Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (Hareketu’l-Ä°ntisar li’l-Hurriye ve’d-Dimukratiyye) adlı örgüt bünyesinde faaliyetler yürütüldü. Bu örgüt 1950 yılında Fransız yönetimine karşı eylemlere baÅŸladı. Messali Hacın önderliÄŸinden ve barışçı demokratik yöntemlerinden memnun olmayan bir grup ise ayrılarak Milli KurtuluÅŸ Cephesi  ((FLN-Front de Libération Nationale) adıyla yeni bir örgütlenmeye gitti. 1 Kasım 1954’te FLN’nin kurulması ve militanlarının Cezayir’in çeÅŸitli yerlerindeki askeri tesislere,depolara,haberleÅŸme tesislerine ve kamu iÅŸletmelerine karşı giriÅŸtikleri saldırılar ile Cezayir Bağımsızlık savaşı resmen baÅŸlamış oldu.

                    Milli KurtuluÅŸ Cephesi -FLN

Fransa İçiÅŸleri bakanı Fransuva Mitterand’ın bu geliÅŸmelere karşı cevabı ise ÅŸuydu:“Anavatanın düşmanları ile görüşme ve müzakere etmeyi asla kabul etmeyeceÄŸim. Onlarla tek müzakeremiz savaÅŸ olacak!” Cezayir halkının bağımsızlık mücadelesine Fransızların cevabı savaÅŸtı. Yalnızca 1960 yılında Fransa 360 bin askeri Cezayir’e sevk edecek ve bölgeyi kanlı bir ÅŸekilde de olsa elinde tutmaya çalışacaktı.

Cezayir’de soykırıma varan savaÅŸ Fransa’da yaÅŸayan yüz binlerce Cezayirlinin de tepkisini çekmekteydi. FLN örgütü Fransa’da yaÅŸayan Cezayirleri harekete geçirmenin iyi bir fikir olduÄŸuna karar verdi. Paris’te yapılacak barışçıl gösteriler savaşın son bulmasını ve konunun Avrupa’nın gündeminde daha fazla yer tutmasını saÄŸlayabilirdi.   FLN gösterinin güçlü bir ÅŸekilde geçmesi için gizli bir ÅŸekilde uzun süre faaliyetlerde bulundu ancak Fransa gösteri için izin vermeyi kabul etmedi. Ä°zin vermek istemeyenler arasında Paris Valisi Maurice Papon’da vardı. İçiÅŸleri bakanı ile yaptığı son görüşmede Paris’te gerçekleÅŸecek her türlü gösteriyi gerektiÄŸinde ÅŸiddet kullanarak önleme yetkisi almıştı.

17 Ekim günü Paris’te yaklaşık 30 bin Cezayirli göçmen savaşı protesto için büyük bir gösteri baÅŸlattı. Fransa polisi hazırlıklıydı. Göstericilerin etrafını çeviren polisler Papo’nun emri ile bu barışçıl gösteriye sert bir ÅŸekilde müdahale ettiler. Polis göstericileri dağıtmıyor,kaçanları kovalıyor ve yakaladıklarını öldüresiye dövüyordu. Papon polislere ateÅŸ açma emrini vermesiyle de büyük bir katliam gerçekleÅŸti. Binlerce Cezayirli yaralandı yüzlercesi öldürüldü. Saint Michelle köprüsünde katledilenlerin cesetleri Seine nehrine atıldı.  Yaklaşık 14 bin kiÅŸi ise gözaltına alındı. Günlerce açık hava hapishanesinde tutuldular.

                      "Cezayirlileri burada boÄŸduk"

Fransa tarihinin kara lekelerinden biri olan bu katliam Fransız basını tarafından görmezden gelindi, resmi  kurumlar ölenlerin sayısını yalnızca 3 kiÅŸi olarak açıkladılar. Fransa’da bir tabu gibi günümüze gelen bu konuyla CumhurbaÅŸkanları, baÅŸbakanlar özür dilemekten bile uzak bir tavır sergilediler.Yakın zamanlarda ise konu daha objektif bir ÅŸekilde ele alınmaya baÅŸlandı. 2001 tarihide Paris belediye BaÅŸkanı Bertrand Delanoë, katliamı anmak için Pont Saint-Michel'e bir anıt diktirdi. Yine Fransa devlet baÅŸkanı Hollande da 2012de, ‘17 Ekim 1961 dramında hayatını kaybedenleri saygıyla andığını” ifade etti.

Cezayir’in bağımsızlık mücadelesine gelince. Sorununun gitgide derin bir krize dönüşmesi üzerine Fransa politikasını deÄŸiÅŸtirmek zorunda kaldı ve  FLN ile görüşmelere baÅŸladı. 1962 yılında ateÅŸkes saÄŸlandı. 1 Temmuz 1962’de ise Cezayir’de bağımsızlık referandumu yapıldı. Bu referandumun ardından 3 Temmuz günü Fransa devlet baÅŸkanı De Gaulle Cezayir’in bağımsızlığını kabul etti. 

Ömer Aymalı

Kaynak: Dünya Bülteni