Çocuk istismarının önlenmesine 87 öneri

Meclis’te 21 Nisan 2016'da kurulan “BaÅŸta Cinsel Ä°stismar Olmak Ãœzere Çocuklara Yönelik Her Türlü Ä°stismar Olaylarının AraÅŸtırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis AraÅŸtırması Komisyonu” toplam dört aylık çalışmanın ardından taslak raporunu hazırladı. Taslak rapor, Meclis BaÅŸkanlığı’na sunulmadan önce bir kez daha görüş ve önerilerini almak üzere komisyon üyesi milletvekillerine gönderildi.

Al Jazeera’nin ulaÅŸtığı taslak raporda baÅŸta cinsel istismar olmak üzere çocuklara yönelik her türlü istismarın önlenmesi amacıyla toplam 87 öneri yer aldı. Bu önerilerden öne çıkan bazıları ÅŸunlar:

- TBMM bünyesinde çocuk hakları ile ilgili daimi bir ihtisas komisyonu kurulmalıdır. Böylece çocuk hakları ile ilgili uygulamalarda Meclis denetimi sağlanmalı ve yasama süreçlerinde çocuğun üstün yararını gözetecek mekanizma oluşturulmalıdır.

- Ulusal çocuk politikasının daha etkin hale getirilebilmesi için,  Çocuk Koruma Koordinasyon Merkezi kurulmalıdır. Böylece tüm ilgili kurum ve kuruluÅŸların denetim ve koordinasyonu tek elden saÄŸlanmalıdır.

“MaÄŸdurun yaÅŸ küçüklüğü cezada ağırlaÅŸtırıcı neden olmalı”

- TCK’daki cinsel istismar tanımı, fiziksel temas içermeyen cinsel eylemleri de kapsayacak ÅŸekilde düzenlenmelidir.

- Çocuk istismarı suçuna verilecek cezalarda istismar eden ile mağdur arasındaki yaş farkı ağırlaştırıcı neden olmalıdır.

- Çocuk istismarı suçunda mağdurun yaş küçüklüğü cezada ağırlaştırıcı neden olmalıdır.

- Çocuk pornografisine bilerek eriÅŸim saÄŸlanması suç olarak tanımlanmalı ve TCK’da bu yönde düzenleme yapılmalıdır.

“Çocukların örselenmesinin önüne geçilmeli”

- Suç mağduru tüm çocukların ifadesinin tek bir seferde alınması sağlanarak, mağdur çocukların tekrar tekrar örselenmesinin önüne geçilmelidir.

- Çocuğun bakımından sorumlu olanların, çocuğu ihmal etmeleri veya istismara neden olacak bir riskle karşı karşıya bırakmaları durumunda alacakları cezai yaptırım artırılmalıdır.

- Cinsel istismar suçundan kovuşturulan sanık ya da hükümlünün serbest kalması durumunda mağdur ve ailesine haber verilmesini sağlayacak bir düzenleme yapılmalıdır.

“Yurt, pansiyon gibi barınma yerlerini MEB denetlemeli”

- Her ne ad altında olursa olsun öğrencilere yönelik yurt, misafirhane, konukevi, pansiyon ve benzeri barınma hizmeti veren yerlerin işyeri açma ve çalışma ruhsatı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilmeli, denetlenmesi de yine aynı Bakanlıkça yapılmalıdır.

- Günlük kiralık ev hizmeti verme ve alma şartları çocuğun cinsel sömürüsü ve cinsel istismarı da gözetilerek yeniden gözden geçirilmelidir.

“Anne ve babalara mecburi eÄŸitim verilmeli”

- Çocuk gelişimi ve istismarı konusunda anne ve babalara, annenin gebelik döneminden başlamak üzere mecburi eğitim verilmelidir.

- Okullarda velilere çocuk gelişimi, ebeveyn-çocuk etkileşimi, acil durumlar ve istismar konulu eğitimler verilmelidir.

- Başta Polis ve Jandarma'nın çocuk büroları olmak üzere çocukla temas eden tüm devlet personelinin özel eğitim alması sağlanmalıdır.

- Çocukla ilgili sürekli işlerdeki çalışmalarda kadın istihdamı teşvik edilmelidir.

- Çocuklara dönük hizmet veren tüm sektörlerde işe alınacak personel seçiminde çocuğun üstün yararı gözetilerek seçici davranılmalı, çalışanların denetim ve izlenmelerini sağlayacak mekanizmalar oluşturulmalıdır.

“ALO Çocuk Yardım ÇaÄŸrı Merkezi kurulmalı”

- Çocukların yardıma ihtiyaç duyduğu anda kolayca erişebilecekleri ücretsiz ALO Çocuk Yardım Çağrı Merkezi kurulmalıdır.

- Çocuğa Karşı Şiddeti Önleme Eylem Planı ivedilikle hazırlanmalıdır.

- Çocuklar bedenlerini nasıl koruyacakları konusunda bilinçlendirilmelidir. Çocuklara küçük yaştan itibaren aile içinde ve eğitim aşamasında müfredat içerisinde zorunlu olarak yer alacak ders ve konularla bedensel, zihinsel ve cinsel gelişimlerine uygun eğitim verilmelidir.

- Çocuk İşçiliği İzleme Birimleri oluşturulmalı, bu husustaki denetimler etkin şekilde sağlanmalıdır.

- Erken yaşta evliliklerin önlenmesine ilişkin toplumun, kamu ve sivil toplum kuruluşlarının duyarlılığını artırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

“Çocuk istismarı boyutları için Ulusal Risk Haritası”

- Ulusal Risk Haritası hazırlanarak çocuk istismarının boyutları tespit edilmelidir.

- Özellikle risk grubu kabul edilen çocuklar için durum belirleme çalışmaları yapılmalıdır.

- Çocuk ile ilgili kurumların özdenetim sistemleri olmalıdır. Başarılı olduğu düşünülen programlar yaygınlaştırılmalıdır.

- İstismar vakalarında, ilgili kurumların ortak kullanımına açık kişisel bilgi güvenliğinin sağlandığı ortak bir veri tabanı oluşturulmalıdır.

“Kimyasal kastrasyonun etkin uygulanması saÄŸlanmalı”

- Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Kanununda yapılan değişiklik ve bu değişikliğe dayanılarak çıkartılan yönetmelikle imkân tanınan 'kimyasal kastrasyon'un, Sağlık Bakanlığı koordinasyonu ile etkin uygulanması sağlanmalıdır.

- Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlardan hükümlü olanlara uygulanacak tedavi ve diğer yükümlülüklerin uygulanması için infaz ve denetim süreleri bittikten sonra da uygulama yapılabilecek şekilde düzenleme yapılmalıdır.

- Sağlık Bakanlığı bünyesinde cinsel istismara uğrayan çocukların tedavisi ve rehabilitasyonu için özel merkezler oluşturulmalıdır.

- Çocukların taraf olduğu davaların ivedilikle sonuçlandırılması için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

- Çocuk Mahkemeleri ve Cumhuriyet Savcılığı Çocuk Büroları erişkinlere hizmet veren adli binalardan fiziksel olarak ayrı olmalıdır.

- Çocuk İzlem Merkezi bulunan illerin adliyelerinde cinsel suçlara bakacak bürolar oluşturulmalı, adli görüşme sırasında Cumhuriyet Savcısının bizzat hazır bulunmasını sağlayacak mevzuat değişikliği yapılmalıdır.

- Çocuk Ä°zlem Merkezlerinin olmadığı illerde bu merkezler açılıncaya kadar hastanelerde ‘Çocuk Koruma Birimleri’ oluÅŸturulmalıdır.

- Çocuk İzlem Merkezlerine başvuran çocukların adli ve tıbbi değerlendirmesi Adli Tıp vb. merkezlere gönderilmeden bu merkezlerde sonuçlandırılmalıdır.

- Korunma altına alınan ve hafif zihinsel engelli tanısı olan çocukların bakımlarına özel önem verilmeli, bu kapsamda “Umut Evleri Projesi” yaygınlaÅŸtırılmalıdır.

- Madde bağımlısı çocuklara yönelik tedavi merkezlerinin sayısı ve niteliği artırılmalıdır.

"Özel rehabilitasyon programları uygulanmalı"

- Cinsel suç faili çocuklar için özel rehabilitasyon programları uygulanmalıdır.

- Denetimli serbestlik tedbirleri, çocukların özel durumları göz önüne alınarak farklılaştırarak uygulanmalıdır.

- SoruÅŸturma ve kovuÅŸturma aÅŸamasında henüz suçluluÄŸu sabit olmamış çocuÄŸun “suça sürüklenmiÅŸ çocuk” ÅŸeklindeki ifadesi, masumiyet karinesine aykırı olacağından “suça sürüklendiÄŸi iddia edilen çocuk” olarak ifade edilmesi saÄŸlanmalıdır.

- Terör mağduru çocukların rehabilitasyonunun yapılacağı bir merkez kurularak, topluma sağlıklı bireyler olarak kazandırılmaları sağlanmalıdır.

- Çocukların terör örgütlerinin tuzağına düşmemesi için gerekli istihbari ve idari tedbirler artırılmalı, elde edilen veriler doğrultusunda gerekirse çocuk, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından aileden alınarak koruma tedbirleri uygulanmalıdır.

- Çocuk ceza infaz kurumlarından tahliye edilen ve suça sürüklenen çocukların takiplerini yapabilmek için ulusal veri tabanına kayıtları sağlanmalıdır.

- Çocuk haklarını ihlâl eden, istismara kapı aralayan her türlü yayına karşı etkili yaptırımların uygulanması sağlanmalı, bu konuda sivil denetim modelleri teşvik edilmelidir.

- Çocuk programları ve çizgi filmlerin belli bir oranda yerli kültürü yansıtması zorunlu hale getirilmelidir. Bu konuda 6112 sayılı kanunda yer verilen teşvik uygulamaya geçirilmelidir.

- Dijital oyunların güvenliğinin denetlenmesi için oyun derecelendirme sisteminin ülkemizde üretilen oyunlarda ve oyun değerlendirmelerinde kullanılması sağlanmalıdır.

Komisyon nasıl kuruldu?

2016 Nisan ayında Karaman'da, Ensar Vakfı ve Karaman Anadolu Ä°mam Hatip ve Ä°mam Hatip Lisesi Mezunları ve Mensupları DerneÄŸi'ne ait yurtlarda kalan 9-10 yaÅŸlarındaki çocukların bir öğretmenin cinsel saldırısına maruz kaldığı ortaya çıktı. Olaydan sonra CHP ve HDP milletvekilleri Meclis’te bir araÅŸtırma komisyonu kurulmasını önerdi. Talep muhalefetten geldiÄŸi için önce iktidar partisi AK Parti tarafından reddedildi. Ancak kamuoyundaki tepkiler üzerine AK Parti kendi teklifini hazırladı. Bir diÄŸer muhalefet partisi olan MHP de kendi önerisini sundu. Sonuçta dört partinin uzlaÅŸması ile sadece Karaman’daki olayı deÄŸil, genel olarak çocuklara yönelik cinsel istismar olmak üzere her türlü istismarın araÅŸtırılmasına karar verildi.

15 üyeden oluÅŸan komisyon bu süre içerisinde 12 toplantı yaptı. ÇeÅŸitli kurumlardan uzmanlar dinlendi ve kurumlara ziyaretler düzenlendi. Komisyon rapora son halini verdikten sonra Meclis BaÅŸkanlığı’na sunacak.