Iraklılar ABD'ye hesap sormaya hazırlanıyor

ABD'de Başkan Barack Obama'nın vetosuna rağmen kabul edilen 11 Eylül yasa tasarısı (JASTA) hukuki birçok tartışmayı beraberinde getirirken, şimdiden uluslarası ilişkilerde yaşanacak karmaşanın ayak sesleri duyulmaya başlandı. YeniŞafak'ın haberine göre, 11 Eylül 2001'de ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'da eşini kaybeden Stephanie Ross DeSimone'un Cuma günü Washington'da mahkemeye suç duyurusunda bulunmasından sonra, Irak'ta lobi grubu Arap Projesi (Arab Project), 2003 yılında Saddam Hüseyin'in devrilmesi sürecini hazırlayan ABD işgalinin ardından ordunun işgallerine yönelik ABD'ye tazminat davası açmaya hazırlanıyor.

Ä°LK DAVA IRAK'TAN

Kongre'nin kararını hata olarak nitelendiren Obama, yasa ile yabancı egemen devletlerin ABD hukukuna karşı dokunulmazlığının kaldırılmasının diplomaside “mütekabiliyet" ilkesinin doÄŸal sonucu olarak ABD'ye karşı da uygulanacağını, ülkenin uluslararası iliÅŸkilerde ciddi zararlar vereceÄŸini savunmuÅŸtu. Gelen uyarı ve eleÅŸtirilerden sonra yasanın ABD'ye karşı da uygulanmasından korkan Senato ve Temsilciler Meclisi geri adım atarak yasada mevzuat deÄŸiÅŸikliÄŸine gidilebileceÄŸini belirtmiÅŸti. Yasanın ABD'ye karşı da uygulanabilirliÄŸi akla Washington yönetiminin baÄŸlantılı olduÄŸu darbe ve iÅŸgalleri getirmiÅŸ dolayısıyla uluslararası iliÅŸkilerde büyük bir karmaÅŸaya dönüşmesi beklenen sayısız dava açılma ihtimali gündeme gelmiÅŸti. Ä°lk adım ABD'nin 2003 yılında iÅŸgal ettiÄŸi Irak'tan geldi. Al Arabiya haber sitesine göre, ABD'ye tazminat davası açmaya hazırlanan Arap projesi adlı lobi grubu açacağı dava kapsamında sivil hedeflerin vurulması, ABD askerlerinin iÅŸkence ve kötü muamelelerine maruz kalan sivillere dair tam teÅŸekküllü bir soruÅŸturma yapılması öngörülüyor.

ABD KENDİ İPİNİ ÇEKTİ

Kongre'nin ABD çıkarları için yeni bir yasa çıkarması gerektiÄŸini söyleyen Eski ABD Cumhuriyeçi senatörü Larry Pressler ise Vietnam hükümeti ve Vietnamlıların da ABD'ye karşı dava açabileceÄŸini ifade etti. 1966- 1968 yılları arası Vietnam'da ABD ordusu adına görev yapan Pressler “Amerikalılar Suudi Arabistan'ı dava ederse biz Vietnam gazileri açık hedef olacağız" dedi. Uluslararası yasalara uymadığı ve “egemenliÄŸin dokunulmazlığı ilkesini ihlal ettiÄŸi" gerekçesiyle eleÅŸtirilen JASTA yasası ABD'ye karşı açılabilecek birçok terör davasına geçit veriyor. Yeni yasa ile iÅŸgal gören Afganistan vatandaÅŸları ve ABD'nin desteÄŸini açıkça ilan ettiÄŸi PKK/ PYD saldırılarından zarar görenler ABD'ye dava açabilir. ABD'nin, 15 Temmuz'da darbe giriÅŸiminde bulunan FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'i Türkiye'ye iade etmemesi halinde, ABD'ye karşı FETÖ elebaşını koruduÄŸu için Türkiye'de terör davası açılabilmesi gündeme gelebilir, 15 Temmuz ÅŸehitlerinin aileleri ve maÄŸdurlar da ABD'ye tazminat davası açabilir.

ENDÄ°ÅžE KAYNAÄžI

ABD'de 11 Eylül saldırılarında hayatını kaybedenlerin ailelerine, Suudi Arabistan'a dava açma imkanı getiren yasa tasarısı, 23 Eylül'de ABD BaÅŸkanı Barack Obama tarafından veto edilmiÅŸti. Ancak Kongre, yasanın arkasında durdu ve yeniden görüşülen tasarı geçen çarÅŸamba günü önce Senato'da ardından da Temsilciler Meclisinde kabul edildi. “11 Eylül yasası" olarak bilinen düzenleme Obama'nın baÅŸkanlığı döneminde veto yetkisini aÅŸan ilk yasa oldu. Söz konusu yasa tasarısı ilk gündeme geldiÄŸinde Suudi yönetimi, “ABD'deki toplam 750 milyar dolarlık varlığını satmakla" tehdit etmiÅŸti. Suudi Arabistan DışiÅŸleri Bakanlığı, ABD'de “11 Eylül" tasarısı olarak bilinen JASTA'nın onaylanmasına, “uluslararası iliÅŸkilerde büyük bir endiÅŸe kaynağı olduÄŸu" gerekçesiyle tepki göstermiÅŸti