Sosyal Medya

Kültür Sanat

2200 yıllık kira sözleşmesi

02-10-2016 14:58

İzmir'in Seferihisar İlçesi'ndeki Teos antik kentinde sürdürülen çalışmalarda günışığına çıkarılan 2200 yıllık yazıt, Anadolu'daki en kapsamlı 'kira sözleşmesi'ni ortaya koydu.



1 kefil ve kentin ileri gelenlerinden oluÅŸan 6 ÅŸahitle yapılan sözleÅŸmede, içerisinde binalar bulunan arazinin uygun kullanılmaması durumunda uygulanacak cezalar da yer alıyor. 

Kazı ekibinde yer alan Akdeniz Ãœniversitesi Edebiyat Fakültesi EskiçaÄŸ Dilleri ve Kültürleri Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Mustafa Adak, Ionia'nın önde gelen kentlerinden biri olan ve M.Ö 1100'de kurulan Teos antik kentiyle ilgili Herodot'un bilgiler verdiÄŸini hatırlattı. Prof. Dr. Adak, "Herodot bu kentle ilgili 'Dünyanın en ılımlı yerinde' der. Kent, günümüzde Seferihisar ilçesi sınırlarındadır. 1960'lı yıllarda da kazılar yapıldı ama, 2010 yılından bu yana kazılar Ankara Ãœniversitesi, Dil ve Tarih-CoÄŸrafya Fakültesi, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Musa KadıoÄŸlu baÅŸkanlığında sürüyor"dedi.

YAZITLARLA BİR KENTİN OMURGASINI ÇIKARABİLİYORUZ

Teos'ta pek çok yazıt olduğunu kaydeden Prof. Dr. Mustafa Adak sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yazıt açısından Teos, Anadolu'nun en verimli ve yazıtların içeriÄŸi açısından en tatmin edici kentlerden biri. Yazıtların deÄŸerlendirilmesiyle o kentin sosyal, idari, dini yapısı belirlenebiliyor. Bir anlamda kentin omurgasını çıkarabiliyorsunuz. Özellikle Hellenistik ve Roma dönemi hakkında çok güzel bilgiler veren yazıtlar arasında vakıf yazıtları, kral mektupları ve baÅŸka kentlerle yapılan anlaÅŸmalar var. 2010 yılına kadar Teos'tan çıkarılan 200 yazıt biliniyordu. Bizim çalışmalarımızla birlikte yazıt sayısı ikiye katlandı. 2016 yılında yaklaşık 400 yazıt oldu. Bu yazıtların hepsini yüzeyde bulmadık. Kazı esnasında da bulundu." 

BİR KİRA SÖZLEŞMESİ

2016 yılı kazı çalışmalarında çok sayıda yazıt kopyaladıklarını kaydeden Prof. Dr. Adak şunları anlattı:

"Ancak yazıtlar arasında birisi gerçekten çok ilginç. İçeriÄŸi epeyce zengin. Yaklaşık 1.5 metre yüksekliÄŸinde bir mermer stele bir anlaÅŸma yazılmış. AnlaÅŸma 58 satırdan oluÅŸuyor. Çok ayrıntılı bir kira anlaÅŸması. Yazıtın içeriÄŸine göre kentin Gymnasium'ndaki 20 ile 30 yaÅŸ grubundaki Neoslar, Teos'lu bir vatandaÅŸtan bir miras edinmiÅŸler. Åžahıs, içinde yapılar, köleler, kutsal sunak bulunan arazisini Neoslar'a bağışlamış. Neoslar da çeÅŸitli masraflarını karşılamak ve her yıl düzenli olarak o araziden gelir elde etmek için kiraya vermiÅŸler.
 
Yazıtta arazi önceden kime aitti? İçinde neler var? Hepsi anlatılmış. Bir kutsal sunaktan da sözedilmiÅŸ. Neoslar sözleÅŸmede 'kutsal' olarak nitelendirilen bu araziyi yılda 3 gün kullanmak istediklerini bile belirtmiÅŸler. O dönemde de arazilerden devlet tarafından vergi alınıyordu ancak arazi 'kutsal' olarak nitelendirildiÄŸi için vergiden muaf tutulmuÅŸ. Anlaşılan arazi açık artırmayla kiralanmış. Bir tellal tutulmuÅŸ ve herkese duyurulmuÅŸ. Bazı kiÅŸiler talip olmuÅŸlar. Daha sonra kimin kiralayacağına karar verilmiÅŸ. Kiralayanın ismi yazıtta belirtiliyor."

1 KEFÄ°L 6 ÅžAHÄ°T Ä°STENMÄ°Åž

Sözleşmede çok sayıda şartın bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Adak, "Kiracının bu şartları yerine getirmesi için 1 kefil gerekiyor. Kefilin ve kefilin babasının ismi hepsi biliniyor. Bu anlaşmanın yürürlüğe girmesi için 6 da şahit istenmiş. Çok ilginçtir. 6 şahidin 3'ü kentin baş yöneticileri" diye konuştu.

CEZA FORMÃœLLERÄ°YLE DONATILMIÅž

Teos'ta günışığına çıkan yazıtın Anadolu'daki en ilginç kira yazıtı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Adak şunları söyledi:

"Bu yazıt Gymnasium'un yapısını, Neoslar'ın mal sahibi olabildiklerini ve bunları kiraya çıkararak gelir elde ettiklerini gösteriyor. Bu anlamda antik dünyada baÅŸka hiçbir örnek yok. O açıdan çok ilginç. Yazıtın neredeyse yarısı ceza formülleriyle donatılmış. Kiracı zarar verirse, arazinin yıllık bakımını yapmazsa, binaları bakımsız bırakırsa ceza ödeyeceÄŸi anlatılmış. Ayrıca kiraya veren Neoslar her yıl araziyi denetleyeceklerini, arazinin verimliliÄŸinin kesinlikle azalmamasını da yazmışlar." 

'İLGİNÇ İKİ HUKUKİ TERİM İLK KEZ BELGELENİYOR'

Kira sözleÅŸmesinde ilginç iki hukuki terimin kullanıldığını belirten Prof. Dr. Adak, "Yazıtta iki hukuki terim var. Büyük sözlüklerde bu terimler yok. Ä°lk defa belgeleniyor. O terimlerin tam olarak ne anlama geldiÄŸini antik yazarları ve hukuki metinleri inceleyerek çıkarmak gerekiyor" ifadelerini kullandı. 

Anadolu'daki antik kentlerde kira sözleÅŸmelerinin çok fazla olmadığını kaydedenr Prof. Dr. Mustafa Adak, Teos'taki yazıtın pek çok ayrıntıya yer vermesi açısından hayli deÄŸerli olduÄŸunu söyledi. 

'NEOSLAR, TEOS'UN YENÄ° VATANDAÅžLARI' 

Neoslar'la ilgili bilgiler de veren Prof. Dr. Mustafa Adak, antik çağda vatandaşlık kavramının çok önemli olduğunu ve çocukların anne- babasının vatandaş olması şartıyla 20 yaşında vatandaşlık alabildiklerini belirtti. 20- 30 yaş grubundaki Neoslar'ın kentten beklentileri olduğu gibi, kente belli külfetlerinin de bulunduğunu anlatan Prof. Dr. Adak, Gymnasium'daki Neoslar'ın kentin en önemli vatandaş grubu olarak kabul edilmelerinin nedenini ise "Neoslar hem siyasette hem de halk meclisi ve danışma meclislerinde yer alıp memuriyetler üsteleniyordu" diye açıkladı.

'SOSYAL YAÅžAM VE HUKUK SÄ°STEMÄ° HAKKINDA BÄ°LGÄ° VERÄ°YOR'

Kazı BaÅŸkanı Ankara Ãœniversitesi, Dil ve Tarih-CoÄŸrafya Fakültesi, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Musa KadıoÄŸlu ise yazıtın Dionysos Tapınağı'nın batısındaki alanda bulunduÄŸunu kaydetti. Prof. Dr. KadıoÄŸlu, "Yazıt Teos'un Hellenistik Dönem'de sosyal yaÅŸamı ve hukuk sistemi hakkında bize önemli bilgiler vermektedir" dedi.
 
Ionia Bölgesi'nin 12 kentinden biri olan Teos antik kentinin 1764- 1765 ve 1862 yıllarında Ä°ngiliz Dilettanti Cemiyeti (Society of Dilettanti), 1924- 1925 yıllarında Fransızlar ve 1962 ile 1967 yılları arasında Ankara Ãœniversitesi'nden Yusuf Boysal ile Baki Öğün tarafından araÅŸtırıldığını belirten Prof. Dr. KadıoÄŸlu, 1980- 1992 yıllarında Duran Mustafa Uz'un hem Dionysos Tapınağı'nda hem de Arkaik Tapınak'ta sınırlı sondaj çalışmaları; 1993- 1996 yıllarında ise Orta DoÄŸu Teknik Ãœniversitesi'nden Numan Tuna'nın kentte kısa süreli yüzey araÅŸtırmaları gerçekleÅŸtirdiÄŸini kaydetti.

FİLOZOF VE SANATÇILARIN KENTİ

Prof.Dr. KadıoÄŸlu, Teos'ta sürdürdükleri kazıların, kente Protogeometrik Dönem'den itibaren (MÖ 1000 civarı) yerleÅŸildiÄŸini ortaya koyduÄŸunu belirtti. Prof. Dr. KadıoÄŸlu, Dionysos kültünün kent ve çevresindeki önemi nedeniyle MÖ 3'üncü yüzyılın ikinci yarısında ÅŸair, müzisyen, tiyatrocu ve ÅŸarkıcılardan oluÅŸan Ionia ve Hellespontos Dionysos Sanatçıları BirliÄŸi'nin Teos'ta kurulduÄŸunu kaydetti.
 
Bir süre sonra kentte huzursuzluk kaynağı olarak görülen bu topluluğun önce Ephesos'a (Selçuk), ardından Myonnessos'a (Doğanbey) ve son olarak da Lebedos'a (Ürkmez) gönderildiğini belirtti. Prof. Dr. Kadıoğlu, şairler Anakreon, Antimakhos, Epikuros, Nausiphanes, Apellikon ve tarihçi Hekataios'un Teos'ta yaşamış antik çağın önemli filozof ve sanatçılarından olduklarını da vurguladı.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.