Ä°ÅŸsizlik psikolojisi ile ilgili bilmeniz gerekenler

İnsanın başına gelebilecek en kötü durumlardan biri olarak tanımlanan işsizlik, bireyin ruh haline de zarar veriyor. Çünkü bir insanın yaşadığı ortamda belli beklentileri karşılayabilmesi mesleki işlevselliğiyle doğru orantılı. İnsanlar en temel ihtiyaçlarını ve beli başlı hobilerini gerçekleştirmek için çalışır. İş hayatı insana temel ihtiyaçlarını karşılamanın yanında sosyal bir çevre ve önem de kazandırır. Bu yüzden kişinin kendine uygun bir iş arayış süreci çoğu zaman sancılı geçer.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Uğur Hatıloğlu, işsiz ya da iş arayan bireylerin davranışlarıyla ilgili önemli bilgiler veriyor. Hatıloğlu, bu iş arama sürecinde tüm aile fertlerine düşen görevler konusunda da önemli ipuçları verdi.

Bireylerin sorumluluklarının bekar ve evlilik durumlarına göre deÄŸiÅŸtiÄŸinin altını çizen Yrd. Doç. Dr. HatıloÄŸlu, "EÄŸer kiÅŸinin bakmak veya yardım etmekle yükümlü olduÄŸu bir ailesi varsa, bu durum iÅŸinde devamlılığı ve baÅŸarma ihtiyacını beraberinde getirir. Bu durumdaki bir yetiÅŸkinin bir iÅŸi yoksa veya mesleki iÅŸlevselliÄŸi düşükse zamanla hayatın getirdiÄŸi zorunluluk ve sorumlulukların yapılamamasıyla kiÅŸinin sosyal destek mekanizmaları, stresle baÅŸ etme kapasitesi ve yolları, kiÅŸilik özellikleri gibi deÄŸiÅŸkenlere baÄŸlı olarak iÅŸsiz bireylerde farklı psikiyatrik bozukluklar geliÅŸebilir. En sık görülen bozukluklardan biri depresif bozukluktur” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Kendini beceriksizlik ve yeteneksizlikle suçlayabilir

Hatıloğlu işsiz bireylerin ruh hali konusunda şu bilgileri verdi;

"Kişi kendini günün büyük çoğunluğunda moralsiz ya da kaygılı hisseder. Gelecek kaygısı ve işlerini nasıl düzene sokacağıyla ilgili sürekli düşünmeye başlar. Bunlara ikincil olarak da iştah, uyku, dikkat, bellek problemleri ortaya çıkabilir. Zamanla hayata karşı istek ve ilgi kaybı ile enerjide azalma gözlenebilir. Kişi kendini beceriksizlik, yetersizlikle aşırı biçimde suçlayabilir. Bunlar kişinin kişiler arası, aile içi işlevselliğini de etkilemeye başlayıp en az iki hafta boyunca nerdeyse her gün oluyorsa depresif bozukluk açısından kişinin değerlendirilmesi gerekir. Bazen de kişinin kaygıları daha yoğun şekilde artıp günlük etkinliklerle bile yapamayacağına ya da yanlış yapacağına dair kaygılar oluşabilir. Yine bu durumda da kişinin kaygı bozuklukları açısından değerlendirilmesi gerekebilir. Bu iki durum iç içe gözükebileceği gibi farklı belirtiler ve durumlar da kişilerde gözlenebilir. "

İşsizlere nasıl davranılmalı

Hatıloğlu işsiz ya da iş arayan bireylere yaklaşımda dikkat edilmesi gereken konular hakkından şunları söyledi:

"Ä°ÅŸsiz insanlara genelde takınılan tutum ilk etapta destek vermek olsa da zamanla bu ne yazık ki veryansın etmeye, kiÅŸiyi zorlamaya dönüşebilmektedir. Bu süreçte iÅŸ baÅŸvurusu reddi, baÅŸvurulara geri dönüş olmaması gibi durumlar sonrasında dahi destek verilmeye devam edilmesi gerekir. Çünkü iÅŸ arayan insanlar zaman geçtikçe doÄŸal olarak umutsuzluk ve karamsarlığa düşebilmektedir. Bu süreçte olumsuz tepkiler, beceriksizle suçlanmak kiÅŸinin motivasyonunu azaltıp iÅŸ bulma ÅŸansını daha da aÅŸağı çekebilir. EÄŸer bahsedilen belirtiler varsa kiÅŸinin zamanla iÅŸ aramaya karşı isteÄŸi de azalacağından kiÅŸi iÅŸ aramaktan vazgeçebilir, hayattan elini ayağını çekebilir. Yani kiÅŸi bir yandan iÅŸ bulmak isterken bir yandan enerji ve istek kaybı nedeniyle iÅŸ arayamaz. Bu tip durumlarda, genel iÅŸlevsellikte düşüşlerde ve kiÅŸide daha önce olmayan belirtilerin gözlenmesiyle bir profesyonelden yardım almaksa en doÄŸrusudur.”